Les 1: Stoffen en fasen & Periodiek systeem der elementen

• Scheikunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Het laboratorium

De laborant

Deze les

• 2.2 Stoffen en fasen (herh)
• 2.3 Periodiek systeem der elementen (herh)

• 2.4 Moleculen en atomen (whitebordjes)
• 2.5 Verbindingen en elementen (whitebordjes)
• maken opdrachten 2.4 en 2.5

      in Learnbeat onderdeel B

De laborant

“Als laborant kun je gaan werken bij grotere milieulaboratoria, in de chemische industrie, de voedingsmiddelenindustrie, de zuivelindustrie, de drankenindustrie, de metaal en elektrotechnische industrie, de verf- en grafische industrie, de textielindustrie en ga zo nog maar even door. 

2.2 Stoffen en fasen

Stofeigenschappen

• geur, kleur, smaak
• fase bij kamertemperatuur
• oplosbaarheid in water
• smeltpunt/kookpunt
• brandbaarheid
• stroomgeleiding
• dichtheid
• magnetisch

2.2 Stoffen en fasen

Hoe gedragen de moleculen zicht tijdens de drie fasen?

De vaste fase.

• De aantrekkingskracht tussen moleculen is heel groot.
• Moleculen zitten dicht op elkaar en op een vaste plaats.
• Moleculen kunnen wel bewegen, maar kunnen alleen op een vaste plaats trillen.

2.2 Stoffen en fasen

Hoe gedragen de moleculen zicht tijdens de drie fasen?

De vloeibare fase.

• De aantrekkingskracht tussen moleculen is minder groot dan bij een vaste stof.
• Moleculen wisselen steeds van plaats.
• Moleculen kunnen langs elkaar heen bewegen.

2.2 Stoffen en fasen

Hoe gedragen de moleculen zicht tijdens de drie fasen?

De gas fase.

• De aantrekkingskracht tussen moleculen is klein.
• Moleculen zitten ver uit elkaar
• Moleculen kunnen zich vrij bewegen door de ruimte waarin ze zich bevinden.

2.2 Stoffen en fasen

Stoffen kunnen veranderen van fase, dat heet dan een faseovergang.

2.2 Stoffen en fasen

Stoffen kunnen veranderen van fase, dat heet dan een faseovergang.

Bij water heet de fase overgang van vloeistof naar vast 'bevriezen'.

2.2 Stoffen en fasen

Stoffen kunnen veranderen van fase, dat heet dan een faseovergang.

Bij water heet de fase overgang van vloeistof naar vast 'bevriezen'.

• stollen kan ook boven 0 ^oC.
• bijv: kaarsvet

2.3 Periodiek systeem der elementen

Mendelejev

2.3 Periodiek systeem der elementen

Het periodiek systeem bestaat uit twee soorten elementen.

• metalen (geel)
• niet metalen (blauw)

2.3 Periodiek systeem der elementen

Eigenschappen van metalen

• Ze geleiden elektrische stroom.
• Ze zijn goede warmtegeleiders.
• Ze hebben in het algemeen een hoog smeltpunt (uitgezonderd kwik).
• Ze zijn makkelijk te vormen door smeden en walsen.
• Ze hebben van nature een glanzend uiterlijk.

2.3 Periodiek systeem der elementen

De elementen in dezelfde groep (kolom) hebben overeenkomstige eigenschappen.

Groepen:

• Groep 1: alkalimetalen, zeer reactief en reageren heftig met water.

2.3 Periodiek systeem der elementen

De elementen in dezelfde groep (kolom) hebben overeenkomstige eigenschappen.

Onderzoek: Natrium in water (demo)

2.3 Periodiek systeem der elementen

De elementen in dezelfde groep (kolom) hebben overeenkomstige eigenschappen.

Groepen:

• Groep 1: alkalimetalen, zeer reactief en reageren heftig met water.
• Bij reactie met water ontstaat waterstof, dat kan spontaan ontbranden en maakt de reactie heftiger.

2.3 Periodiek systeem der elementen

De elementen in dezelfde groep (kolom) hebben overeenkomstige eigenschappen.

Groepen:

• Groep 17: halogenen (zoutvormers), zeer reactief.

2.3 Periodiek systeem der elementen

De elementen in dezelfde groep (kolom) hebben overeenkomstige eigenschappen.

Groepen:

• Groep 17: halogenen (zoutvormers), zeer reactief.
• Halogenen vormen gemakkelijk verbindingen met metalen, bijvoorbeeld natrium en chloor wordt keukenzout.

2.3 Periodiek systeem der elementen

Halogenen vormen gemakkelijk verbindingen met metalen, bijvoorbeeld natrium en chloor wordt keukenzout.

2.3 Periodiek systeem der elementen

De elementen in dezelfde groep (kolom) hebben overeenkomstige eigenschappen.

Groepen:

1. Groep 18: edelgassen reageren niet met andere elementen en vormen dus geen verbindingen.

2.3 Periodiek systeem der elementen

Formules die je moet leren!

H	waterstof	Fe	ijzer	P	fosfor
C	koolstof	Cu	koper	Mg	magnesium
N	stikstof	Pb	lood	Al	aluminium
O	zuurstof	Sn	tin	Na	natrium
S	zwavel	Ag	zilver	K	kalium
Cl	chloor	Br	broom	Ca	calcium
F	fluor	I	jood

2.4 Moleculen en atomen

Moleculen zijn opgebouwd uit nog kleinere deeltjes: atomen.

• In een molecuultekening worden de atomen voorgesteld als gekeurde bolletjes.

2.4 Moleculen en atomen

whitebordjes

2.4 Moleculen en atomen

• In een molecuultekening worden de atomen voorgesteld als gekeurde bolletjes.

2.4 Moleculen en atomen

Hoeveel moleculen en hoeveel atomen bevinden zich in  de onderstaande afbeelding?

aantal moleculen:

aantal atomen:

2.4 Moleculen en atomen

Hoeveel moleculen en hoeveel atomen bevinden zich in  de onderstaande afbeelding?

aantal moleculen: 5

aantal atomen: 

2.4 Moleculen en atomen

Hoeveel moleculen en hoeveel atomen bevinden zich in  de onderstaande afbeelding?

aantal moleculen: 5

aantal atomen: 15

2.4 Moleculen en atomen

Hoeveel moleculen en hoeveel atomen bevinden zich in  de onderstaande afbeelding?

aantal moleculen:

aantal atomen:

2.4 Moleculen en atomen

Hoeveel moleculen en hoeveel atomen bevinden zich in  de onderstaande afbeelding?

aantal moleculen: 3 

aantal atomen: 

2.4 Moleculen en atomen

Hoeveel moleculen en hoeveel atomen bevinden zich in  de onderstaande afbeelding?

aantal moleculen: 3 

aantal atomen: 12

2.5 Verbindingen en elementen

2.5 Verbindingen en elementen

ontleedbare stoffen

verschillende atoomsoorten

2.5 Verbindingen en elementen

ontleedbare stoffen

verschillende atoomsoorten

niet - ontleedbare stoffen

dezelfde atoomsoorten

2.5 Verbindingen en elementen

whitebordjes

2.5 Verbindingen en elementen

Bekijk de onderstaande plaatjes, neem de tabel over en vul deze in?

	P1	P2
aantal moleculen
aantal atomen
aantal stoffen
element ja/nee
verbinding ja/nee

P1

P2

2.5 Verbindingen en elementen

Bekijk de onderstaande plaatjes, neem de tabel over en vul deze in?

	P1	P2
aantal moleculen	3
aantal atomen	9
aantal stoffen	1
element ja/nee	nee
verbinding ja/nee	ja

P1

P2

2.5 Verbindingen en elementen

Bekijk de onderstaande plaatjes, neem de tabel over en vul deze in?

	P1	P2
aantal moleculen	3	4
aantal atomen	9	8
aantal stoffen	1	1
element ja/nee	nee	ja
verbinding ja/nee	ja	nee

P1

P2

De laborant

Aan het werk / huiswerk

• maken opdrachten 2.4 en 2.5 in Learnbeat onderdeel B (en 2.2 en 2.3 afmaken / beginnen)
• leren symbolen en namen van de elementen

zie Magister

(huiswerk)