Zicht -en spaarrekening

• Wonen en Leven
• Buitengewoon secundair onderwijs

Zicht -en spaarrekening

Welkom in de wondere en gecompliceerde wereld van geld ;-)

Doelen

RV 28. De leerling gebruikt een zichtrekening en een spaarrekening.

De leerling kent het verschil tussen een zicht- en een spaarrekening.

RV 29. De leerling gebruikt courante betaalmiddelen zoals een betaalkaart, protonkaart en kredietkaart, een overschrijving en leert er op een verantwoorde wijze mee omgaan.

De leerling kent het verschil tussen een betaalkaart en kredietkaart.

De leerling vult een overschrijving in.

Jongeren en hun bankrekening

Zichtrekeningen en spaarrekeningen!

Verschillende soorten bankrenkeningen

Er bestaan twee verschillende soorten bankrekeningen:

• De zichtrekening
• De spaarrekening

Weet jij wat het verschil is?

Welke soorten betaalmiddelen bestaan er?

Soorten betaalmiddelen

• Contant/cash
• Debetkaart 
• Kredietkaart 
• Prepaidkaart 

Cash geld

Verschillende betaalmiddelen

Bankkaart

• Ook wel chartaal geld genoemd
• Muntstukken
• Bankbiljetten
• Betalingen worden verplicht afgerond tot op 5 cent

• Ook wel giraal geld genoemd
• Verschillende soorten
• Gekoppeld aan een zichtrekening bij de bank
• Betalingen worden niet afgerond

De bankkaart - voorkant

• Ander woord: debetkaart

1. Kaartnummer
2. IBAN (BE + zichtrekening)
3. Voornaam en achternaam
4. Eventueel een tweede naamlijn (bv. bedrijfsnaam)
5. Klantnummer
6. Vervaldatum

De zichtrekening

Jongeren en hun bankrekening

Zichtrekeningen en spaarrekeningen!

Wat is een zichtrekening?

Een zichtrekening dient om je dagelijkse financiële verrichtingen te doen:

• Je laat er je inkomsten zoals je loon, de gezinsbijslag,... of terugbetalingen op storten of overschrijven.
• Je gebruikt ze voor betalingen, overschrijvingen en afhalingen.

Elke zichtrekening heeft een uniek nummer. Dat wordt toegekend volgens een internationaal afgesproken IBAN-systeem. IBAN staat daarbij voor International Bank Account Number. Dit internationale rekeningnummer start met twee letters die het land aanduiden (BE voor België) gevolgd door een reeks cijfers. In België zijn dat er veertien, waardoor de Belgische rekeningnummers dus zestien karakters tellen. Bij buitenlandse rekeningen kunnen het er meer of minder zijn.

Jongeren en hun bankrekening

Zichtrekeningen en spaarrekeningen!

Soorten zichtrekeningen

• De persoonlijke zichtrekening: jij alleen bent de eigenaar (ook titularis of rekeninghouder genoemd) van de rekening en enkel jij kan de rekening gebruiken.
• De gemeenschappelijke zichtrekening: de rekening staat op naam van meerdere titularissen (bijvoorbeeld gehuwden, samenwonenden ...) om hun gemeenschappelijke geldzaken te regelen. De rekening kan door elk van de rekeninghouders gebruikt worden. Het openen en het afsluiten van een gemeenschappelijke zichtrekening moet steeds samen gebeuren.
• De zichtrekening met volmacht: je geeft als titularis de toestemming aan een andere persoon, bijvoorbeeld je partner, om jouw rekening te gebruiken. Je kan op elk moment deze volmacht weer intrekken.

Jongeren en hun bankrekening

Zichtrekeningen en spaarrekeningen!

Soorten zichtrekeningen

Opgelet!

Zolang je minderjarig bent hebben jouw ouders een verplichte volmacht op jouw zichtrekening. Dit wil zeggen dat zij al jouw financiële transacties kunnen volgen. Ouders zijn ook gemachtigd om geld van je rekening te halen. Met dit geld mogen dan wel alleen zaken gekocht worden die in jouw belang zijn. 

De verplichte volmacht vervalt op de dag dat je 18 wordt. Sommige banken schrappen deze volmacht automatisch, terwijl je bij andere banken een verzoekschrift moet indienen om deze volmacht te laten schrappen.

Jongeren en hun bankrekening

Zichtrekeningen en spaarrekeningen!

Een zichtrekening openen

Een zichtrekening open je traditioneel in het bankkantoor. Tegenwoordig bieden ook veel banken de mogelijkheid om een rekening te openen via het internet. Dan hoef je niet langs te komen en kan je alles van thuis regelen met je computer, je smartphone of je tablet.

Jongeren en hun bankrekening

Zichtrekeningen en spaarrekeningen!

Een zichtrekening openen

Wettelijk kan een kind een rekening openen vanaf de jaren van gezond verstand. Dit kan verschillen van kind tot kind. De meeste banken leggen zelf een leeftijdsgrens vast.  Bij de meeste banken kan je vanaf je 10 jaar samen met je ouders of voogden een zichtrekening openen bij de bank. Sommige banken nemen 12 jaar als minimumleeftijd. Vergeet niet dat je altijd de toestemming nodig hebt van je ouders of voogd. Bespreek het dus best eerst met hen voor je naar de bank stapt.

Jongeren en hun bankrekening

Zichtrekeningen en spaarrekeningen!

Een zichtrekening kost geld

Een bank beslist zelf welke kosten ze aanrekent voor het gebruik van een rekening. De precieze kosten die je bank aanrekent, kan je terugvinden op haar website. De bank is immers verplicht om de kosten van haar zichtrekeningen en de eraan verbonden diensten duidelijk te vermelden. 

Opdracht 1

Opzoekopdracht: het prijskaartje van mijn zichtrekening

Wist je dat?

Heel wat banken bieden voor jongeren een gratis zichtrekening aan.

Jongeren en hun bankrekening

Zichtrekeningen en spaarrekeningen!

Wat kan ik doen met mijn zichtrekening?

1. Betalen bij een handelaar met een betaalkaart die gekoppeld is aan mijn zichtrekening
2. Betalen bij een handelaar met een smartphone/smartwatch
3. Geld overschrijven of ontvangen naar/van een andere rekening.
4. Automatische betaling: domiciliëring of permanente opdracht instellen

Jongeren en hun bankrekening

Zichtrekeningen en spaarrekeningen!

1. Betalen met een betaalkaart

Je kan met je zichtrekening betalen met een betaalkaart die aan je zichtrekening is gekoppeld. 

Een betaalkaart geeft je de mogelijkheid om:

• Elektronisch te betalen. Je steekt de kaart in een betaalterminal en je bevestigt de betaling met je persoonlijke pincode. Zo geef je de bank de opdracht om geld van je rekening over te schrijven naar de begunstigde.

• Je kan ook met je betaalkaart terecht aan een bankautomaat om er cash geld mee van je rekening te halen.

Kleine bedragen kan je vaak ook contactloos betalen

Jongeren en hun bankrekening

Zichtrekeningen en spaarrekeningen!

1. Betalen met een betaalkaart

Contactloos betalen

• Bijna alle kaarten kunnen contactloos betalen (zie symbool)
• Risico = pincode niet altijd vereist!

Pincode niet vereist	Pincode vereist
Betalingen kleiner dan of gelijk aan 50 euro	Betalingen groter dan 50 euro
	Opeenvolgende kleine betalingen voor meer dan 100 euro

Jongeren en hun bankrekening

Zichtrekeningen en spaarrekeningen!

1. Betalen met een betaalkaart

Contactloos betalen

Contactloos betalen is een makkelijke en snelle manier om betalingen te doen. Toch moet je ook oppassen voor de risico's. Een pincode is namelijk niet altijd vereist. Er zijn heel wat fraudeurs die actief op zoek gaan naar bankkaarten die contactloos betalen...

Opgelet!

Liever niet contactloos betalen of in beperktere mate? Pas het aan in jouw banking app!

Jongeren en hun bankrekening

Zichtrekeningen en spaarrekeningen!

1. Betalen met een betaalkaart

Er bestaan drie verschillende soorten betaalkaarten:

1) Debetkaart

2) Kredietkaart

3) Prepaidkaart

Jongeren en hun bankrekening

Zichtrekeningen en spaarrekeningen!

Een zichtrekening controleren

Het is belangrijk je rekeningen goed op te volgen. Het geeft inzicht in jouw maandelijkse inkomsten en uitgaven. 

Je hebt verschillende mogelijkheden om dit te doen:

• Via rekeninguittreksels (online te consulteren, af te drukken bij de bankautomaat of via de post laten leveren - kan een extra kost voor worden aangerekend!)
• Via mobile banking app (gemakkelijkste en meest gebruikte methode)

Wie een zichtrekening en betaalkaarten heeft en betalingen doet via het internet, neemt best enkele veiligheidsmaatregelen. Er zijn namelijk altijd mensen met slechte bedoelingen die proberen je geheime codes of paswoorden te achterhalen om je rekening te kunnen leeghalen. Bovendien worden daders steeds inventiever en vinden ze nieuwe manieren om aan je persoonlijke gegevens te komen. 

1. Fraude

Opgelet!

Wanneer een fraudeur met jouw geld gaat lopen is het geld in de meeste zaken verdwenen en niet meer recupereerbaar. 

Jongeren en hun bankrekening

Zichtrekeningen en spaarrekeningen!

Jongeren en hun bankrekening

Jongeren en hun bankrekening

Zichtrekeningen en spaarrekeningen!

Controle via een banking app

Opdracht 2

Simulatieopdracht: mijn zichtrekening online controleren

Jongeren en hun bankrekening

Zichtrekeningen en spaarrekeningen!

1.1 Debetkaart

• Een debetkaart is een betaalkaart waarmee een betaling of geldafhaling vrijwel onmiddellijk van je zichtrekening gaat of "gedebiteerd" wordt.  Na de betaling wordt het bedrag van jouw rekening afgehaald en overgeschreven naar de rekening van de handelaar. De handelaar is dan zeker dat de betaling uitgevoerd werd.
• Met een debetkaart kan je ook cash afhalen of bankverrichtingen uitvoeren aan de bankautomaat van je instelling, zoals overschrijvingen doen en rekeninguittreksels afdrukken

Wist je dat?

Een minderjarige moet wachten tot hij 18 is vooraleer zelfstandig geld te kunnen afhalen van zijn zichtrekening, tenzij zijn ouders de bank de toelating geven het reeds vroeger te doen.

Jongeren en hun bankrekening

Zichtrekeningen en spaarrekeningen!

1.1 Debetkaart

Een betaling met je debetkaart kan geweigerd worden om verschillende redenen:

• Er staat te weinig geld op je zichtrekening.
• Je hebt het maximumbedrag bereikt dat je per dag of per week met je kaart kan betalen.

Wist je dat?

Aan een debetkaart zijn limieten verbonden. Je kan er maar een beperkt bedrag per dag of per week mee uitgeven. Je kan de limieten wel aanpassen (zowel een verlaging als een verhoging).

Jongeren en hun bankrekening

Zichtrekeningen en spaarrekeningen!

1.1 Debetkaart

Voordelen

Nadelen

• Je kan slechts uitgeven wat op je rekening staat (gaat niet onder nul)

• Gebruikerslimieten (geen duren aankopen of geldafhalingen)
• Niet overal aanvaard in het buitenland - alleen in de EU!

Symbolen

Bekijk je eigen debetkaart - welke gegevens vind je terug?

Jongeren en hun bankrekening

Zichtrekeningen en spaarrekeningen!

1.2 Kredietkaart

Een kredietkaart is een betaalkaart waarbij je betalingen en je geldafhalingen niet onmiddellijk van je rekening worden gedebiteerd. De uitgever van de kredietkaart, meestal een bank, geeft je krediet. Je betalingen en geldafhalingen worden gebundeld en éénmaal per maand in een globaal bedrag van je zichtrekening gedebiteerd (uitgestelde debitering). 

Jongeren en hun bankrekening

Zichtrekeningen en spaarrekeningen!

1.2 Kredietkaart

Voordelen

Nadelen

• Overal ter wereld geldig
• Sommige webshops vereisen een kredietkaart
• Meestal grotere gebruikerslimiet dan debetkaart

• Mogelijk om meer geld uit te geven dan op je zichtrekening staat (gevaarlijk)
• Cash afhalen is mogelijk, maar grote kost aan verbonden! 
• Enkel voor meerderjarigen met een vast inkomen!

Symbolen

Jongeren en hun bankrekening

Zichtrekeningen en spaarrekeningen!

1.3 Prepaidkaart

Voordelen

Nadelen

• Mogelijk voor minderjarigen
• Overal ter wereld geldig
• Geldig in alle webshops
•  Je kan slechts uitgeven wat je op de kaart hebt "opgelanden". Schulden maken is dus onmogelijk.

• Kaart altijd eerst "opladen" voordat je hem kan gebruiken
• Cash afhalen is mogelijk, maar grote kost aan verbonden!

Symbolen

Jongeren en hun bankrekening

Zichtrekeningen en spaarrekeningen!

1. Betalen met een betaalkaart

Heb je het allemaal goed begrepen? Even testen...

Jongeren en hun bankrekening

Zichtrekeningen en spaarrekeningen!

2. Betalen met een smartphone

1) Met een QR-code via Payconicq:

Jongeren en hun bankrekening

Zichtrekeningen en spaarrekeningen!

3. Een overschrijving

• Banking app op je smartphone
• Online bankieren op het internet
• Bankautomaat in het bankkantoor
• Manueel overschrijvingsformulier invullen en bezorgen aan de bank (extra kost).

Wist je dat?

Steeds vaker zie je  een QR-code verschijnen op de factuur. Dit laat je toe om de overschrijving vlot te betalen met je smartphone.

Hoe schrijf ik een bedrag over?

Jongeren en hun bankrekening

Zichtrekeningen en spaarrekeningen!

3. Een overschrijving

• Een interne overschrijving: hiermee kan je een som geld van een bankrekening overzetten naar een andere rekening die je bij dezelfde bank hebt (bv. een overschrijving van je zichtrekening naar je spaarrekening).
• Een Belgische/Europese overschrijving: som geld van een bankrekening overzetten naar een andere rekening bij een Belgische of Europese bank die deel uitmaakt van de SEPA-zone (Single Euro Payments Area).
• Een internationale overschrijving: een overschrijving naar een bankrekening met een andere munt dan de euro. Voor dergelijke overschrijvingen moeten meestal kosten worden betaald, waarvan de hoogte niet alleen verschilt van de ene bank tot de andere, maar ook in functie van het land naar waar het geld wordt overgeschreven.

Verschillende soorten

Jongeren en hun bankrekening

Zichtrekeningen en spaarrekeningen!

3. Een overschrijving

• Het bedrag dat je wil overschrijven in euro.
• Het internationale bankrekeningnummer (IBAN).
• De naam (en optioneel het adres) van degene aan wie je wilt betalen.
• Jouw handtekening op papier of elektronisch via een kaartlezer of een ander apparaat.
• Vrije (tekst) of gestructureerde mededeling (+++123/1234/12345+++).
• Als je wil dat de overschrijving op een latere datum wordt uitgevoerd, kan je die vermelden onder de rubriek memodatum.

Welke informatie heb je nodig?

Jongeren en hun bankrekening

Zichtrekeningen en spaarrekeningen!

Is sparen via een spaarrekening nog interessant?

Voorbeeld:

In 2010 kostte een brood van 800 g 1,85 euro. Vandaag kost datzelfde brood 2,70 euro. Door de inflatie kan je vandaag met diezelfde 1,85 euro maar twee derde van een brood kopen. Je 1,85 euro is dus minder waard geworden, en je koopkracht is gedaald.

Inflatie

Jongeren en hun bankrekening

Zichtrekeningen en spaarrekeningen!

3. Een overschrijving

Opdracht 3

Simulatieopdracht: een online overschrijving

Een manuele overschrijving met behulp van een papieren overschrijvingsformulier wordt nauwelijks nog gebruikt. Tegenwoordig voert men een overschrijving gemakkelijk uit met behulp van een smartphone of computer via online banking.

Jongeren en hun bankrekening

Zichtrekeningen en spaarrekeningen!

4. Automatische betaling

Heel wat facturen komen elke maand terug: huishuur, elektriciteit, fitness- abonnement, GSM- abonnement,... Het steeds tijdig betalen van deze steeds wederkerende facturen via overschrijving kan een vervelende klus zijn. Automatische betalingen kunnen een oplossing bieden om regelmatig terugkerende facturen niet te vergeten. 

Twee opties:

• Doorlopende opdracht
• Domiciliëring

Jongeren en hun bankrekening

Zichtrekeningen en spaarrekeningen!

Wat is een spaarrekening?

De spaarrekening bestaat onder verschillende vormen en namen. Er zijn jongerenspaarrekeningen, babyspaarrekeningen, huurwaarborg-spaarrekeningen, klassieke spaarrekeningen, enz. Maar het basisprincipe geldt voor alle vormen. De eigenschappen van elk van deze spaarrekeningen staan beschreven in de informatiefiche. 

Terwijl de wet geen leeftijdslimiet vastlegt voor het openen van een zichtrekening, kan iedereen vanaf 16 jaar zelfstandig een spaarrekening openen en beheren. De jongere mag dan zelf geld van zijn spaarrekening afhalen, maar niet meer dan 125 EUR per maand. Deze afhalingslimiet kan worden besproken samen met de ouders en de bank. Een meerderjarige beschikt vrij over zijn/haar geld 

Jongeren en hun bankrekening

Zichtrekeningen en spaarrekeningen!

Is sparen via een spaarrekening nog interessant?

Luisteropdracht: beleggen - hoe werkt het precies?

Opdracht 4