6.1 Over zeeën en oceanen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

6.1 Over zeeën en oceanen

Lesvolgorde

 6.1 Moedernegotie en stapelmarkt t/m Handelscompagnieën lezen.

• Moeilijke woorden
• Examenvraag
• Opdrachten
  

Lezen blz. 106 en 107
Moedernegotie en stapelmarkt
Handelscompagnieën

Moeilijke woorden/begrippen?

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen dat de graanhandel het begin vormde van een uitgebreid handelssysteem met een stapelmarkt voor een steeds groter handelsnetwerk.
  
• Je kunt uitleggen hoe de handelscompagnieën ontstonden.
  
• Je kunt uitleggen waarom de vele handelscompagnieën zorgden voor een toename van concurrentie en een daling van de winst.
  

Moedernegotie

• Holland en Zeeland dalende bodem, drassige grond.
• Ongeschikt om er graan te verbouwen (verrot in de grond).
• Wel geschikt voor veeteelt.
• Boeren veel rundvee.
• Producten voor de handel (stad): boer, kaas, rundvlees

Toename graanproductie uit Noord-Duitsland en de Baltische landen

Moedernegotie

• Nederlandse graanhandelaren kochten graan uit Oostzeegebied.
• Werd verkocht in kustgebieden Nederland,

Zuivelproducten (aangevuld met zoute vis) uit Nederland werden verkocht naar het buitenland.

Winstgevende business. 

Moedernegotie

De winstgevende handel met het Oostzeegebied wordt moedernegotie genoemd.

Amsterdam stapelmarkt

Inkoop Dantzig Zomer	Opslag in Amsterdamse pakhuizen	Verkoop graan Winter
1000 kg graan 30 gulden	Grote hoeveelheden	1000 kg graan 90 gulden

Amsterdam

• Groot gedeelte van moedernegotie verliep via Amsterdam.
• Stad werd centrum handelskapitalisme

Welk begrip past bij graan opslaan om het in tijd van honger weer te verkopen.
Handelskapitalisme of stapelmarkt?
Leg je antwoord uit!

Amsterdam centrum van de handel

• Spanjaarden veroverden Antwerpen
• Opstandige gewesten sluiten de Schelde (toegangspoort tot Antwerpen) af.

Gevolg: Antwerpse handelaren en bankiers vestigden zich in Amsterdam , die  profiteerde daarvan.

Handelaren brachten goederen uit heel Europa.

Amsterdam belangrijkste stapelmarkt van Europa

Lees het begrip handelscompagnieën blz. 118
Noem twee redenen waarom handelaren zich verenigden in compagnieën.

Handelscompagnieën

• Winsten moedernegotie voor handel Middellandse Zeegebied.
• Portugal specerijenhandel in handen (megawinsten).
• Amsterdamse kooplieden stichten handelscompagnie voor de Oost-Azië
• 'Eerste schipvaart' De Houtman. 

De Houtman Bantam

Eerste reis Cornelis de Houtman

• Vier schepen, één schip vergaan
• 2/3 van de bemanningen omgekomen
• Weinig specerijen, reis verliesgevend.
• MAAR de route was gevonden
• Meer reizen naar Azië.
• Republiek hoofdrol in handel Aziatische producten

Lees Handelscompagnieën blz. 107
Leg uit dat de handelscompagnieën elkaar bijna kapot concurreerden.
Gebruik in je antwoord 'vraag en aanbod'.

Noem de belangrijkste oorzaak waarom de VOC werd opgericht. Verwerk het begrip concurrentie en handelsmonopolie in je antwoord

Huiswerk

Hoofdstuk 6 opdracht 2 van oriëntatie bladzijde 108

Vaardigheid: oorzaken en gevolgen

Verder blz. 120 Examentraining vraag 2 (kijk ook naar de tip)

6.1 Les 2

Lesvolgorde

• Herhaling/huiswerk opdracht 2 Oriëntatie
• VOC en WIC
• Opkomst en ondergang VOC
• Huiswerk

Wat hoort bij moedernegotie

1. Handel Middellandse Zee
2. Handel Oostzeegebied
3. Handel VOC en WIC

De landbouwgrond in het westen van Nederland zorgde ervoor dat de visserij en de handel werden bevorderd. Leg dat uit (gebruik de tekst moedernegotie en bron 5 en 6)

VOC

• VOC handelsmonopolie (in de Republiek)
  
• Naamloze vennootschap (aandelen)
• Bedrijf met bijzondere voorrechten (verdragen sluiten, oorlog voeren, forten bouwen, soldaten en bestuursambtenaren in dienst nemen).

Scheepswerf VOC Amsterdam

Factorij

VOC

• Felle concurrentie van buitenlandse compagnieën in Azië
  
• East India Compagnie (Engeland) en Franse compagnie 

WIC

• Handel in West-Afrika en Amerika (Brazilië, Suriname).
• Bouwden forten en handelsnederzettingen.
• Namen gedeelte slavenhandel over van de Spanjaarden
• Kaapvaart
• Zilvervloot (Piet Hein) flinke buit

Wereldeconomie

Doordat er producten uit Azië en Amerika verhandeld werden begint een wereldeconomie te ontstaan.

VOC: specerijen, zijde, katoen en porselein.

Ook handel in Azië zelf (voorbeeld: opium uit India werd in China gebruikt)

WIC kocht slaven met VOC producten.

Tabak en suiker van Amerika naar Europa

Filmpje kijken (volgende dia)

Beantwoord de hoofdvraag:

Hoe werd Nederland van een moerassig land tot een belangrijk handelsland  in de wereld van vandaag?

Hoe werd Nederland van een moerassig land tot een belangrijk handelsland in de wereld van vandaag? Werk in tweetallen.