1.3: Ruimte voor de rivier

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

1.3: Ruimte voor de rivier

2 a 3 lessen

1 &2 kan samen

examentraining

Lesplanning

1. Spullen pakken

2. Herhalen §1.2

3. Lezen §1.3

4. Aantekeningen §1.3

5. Huiswerk maken

Werk samen met je buurman/buurvrouw.

Geef (met pijlen) op de foto het binnendijksgebied, uiterwaarden, kribben, buitendijksgebied, vaargeul, winterbed, zomerbed aan. 

Foto opdracht

Winterdijk

Zomerdijk

Kribben

Uiterwaard

Binnendijks gebied

Winterbed

Zomerbed

Lezen §1.3

§1.3 Ruimte voor de rivier

Lesdoelen

• een dwarsprofiel van de benedenloop van een rivier beschrijven;
  
• uitleggen hoe de ruimtelijke inrichting zowel binnen- als buitendijks overstromingsrisico’s beïnvloedt;
  
• uitleggen welke invloed menselijk handelen in het stroomgebied heeft op de vertragingstijd, het regiem van rivieren en de waterafvoer.
  

Overstroming van de Maas in 1995, aanleiding voor het plan Ruimte voor de rivier

De Maas door Maastricht

Tot 1995 was het beleid vooral

gericht op dijkverhoging. Vanaf 1995 veranderde dat. Men besefte dat alleen dijkverhoging niet voldoende was. Er moest meer aandacht komen voor:

rivierbedverruiming

Dit kan bijvoorbeeld door het aanleggen van een:

noodoverloopgebied

Dat is een omdijkt gebied dat in noodsituaties kan worden gebruikt om bij hoge waterstand van een rivier te laten overstromen.

Rivierbedverruiming 

Verlaging uiterwaarden

Verlaging zomerbed

Maatregelen Ruimte voor de Rivier

   Huiswerk

       §1.3 Ⓜ︎ 1, 2, 3, 4, 6

       

       Klaar?

         - Maken samenvattingsopdracht blz. 41

Lesdoelencheck

Lesdoelen

• een dwarsprofiel van de benedenloop van een rivier beschrijven;
  
• uitleggen hoe de ruimtelijke inrichting zowel binnen- als buitendijks overstromingsrisico’s beïnvloedt;
  
• uitleggen welke invloed menselijk handelen in het stroomgebied heeft op de vertragingstijd, het regiem van rivieren en de waterafvoer.
  

Lesplanning

1. Spullen pakken

2. Herhalen §1.3

3. Aantekeningen §1.3

4. Huiswerk maken

§1.3 Ruimte voor de rivier

Programma van Rijkswaterstaat en de waterschappen met maatregelen om de primaire waterkeringen 2050 te hebben versterkt.

Primaire waterkeringen:

Naam voor bouwwerken als stuwen, sluizen, duinen, dijken en dammen.

Hoogwaterbeschermings-

programma

Rijkswaterstaat

Nederlandsed overheidsorganisatie die in opdracht van het ministerie (vaar)wegen onderhoudt.

Waterschappen

Nederlandse overheidsorganisatie die zorgt voor het waterbeheer in een regio.

Organisatie van Nederland

Waarom is samenwerking voor NL noodzakelijk op op fluviaal (stroomgebied van rivieren) schaalniveau?

Beleid over grenzen

Wat er gebeurt in de bovenloop en de middenloop van een rivier kan grote gevolgen hebben voor de benedenloop.

Met een goed internationaal beleid kan een piekafvoer in Nederland worden afgezwakt.

   Huiswerk

       §1.3 Ⓜ︎ 1, 2, 3, 4, 6

       

       Klaar?

         - Maken samenvattingsopdracht blz. 41

Lesplanning

1. Spullen pakken

2. Examenopgave maken

Stap 1: Examenvraag maken, mag samen met je buurman/buurvrouw.

Stap 2: Antwoorden uitwisselen met klasgenoot. Aan wie je het moet geven                    laat ik straks zien.

Stap 3: Je kijkt het werk van jouw klasgenoot na en verbetert het waar nodig.

Stap 4: Je bespreekt de resultaten met elkaar: geef minimaal 1 tip en 1 top.

Examen opgave maken

Stap 1:

Stap 2:

Stap 3:

Stap 4:

Examen opgave maken

uitspraak 1: onjuist

uitspraak 2: juist

uitspraak 3: onjuist

indien drie juiste antwoorden 2 punten

indien twee juiste antwoorden 1 punt

indien minder dan twee juiste antwoorden 0 

de kaarten op de volgende 2 dia's komen uit het kaartenkatern welke leerlingen tijdens het maken van dit examen kregen. Leerlingen kiezen zelf welk van de kaarten zij nodig hebben.

Vind je de kaart te onduidelijk? Je kan ook de digitale bosatlas openen vanuit de lesmethode en daar de kaart opzoeken.

- opengezet: bij hoogwater moet het water zo snel mogelijk worden afgevoerd  (naar zee) 1 punt

- normaal dicht: Zodat er voldoende (zoet) water door de IJssel / naar het IJsselmeer toe stroomt.

of

Zodat er voldoende (zoet) water in de Neder-Rijn en de Lek blijft (zodat scheepvaar mogelijk blijft). 1punt

Juiste vormen van rivierbedverruiming zijn: 1 punt per juist antwoord

- verdieping van de stroomgeul

- dijkverlegging

- nevengeulen aanleggen

Juiste redenen voor uiterwaardvergraving aan de noordkant van de Rijn zijn: 1 punt

 Aan de noordkant is ruimte voor, aan de zuidkant niet/ligt Millingen.

 Aan de noordkant ligt nog een oude stroomgeul / liggen relatief laaggelegen gebieden.

 Ten zuiden van de Rijn bij de Rijnwaardense uiterwaarden ligt Duitsland (en daar kunnen vanuit Nederlandse instanties geen maatregelen getroffen worden). 

oorzaak: Door klimaatverandering wordt de kans op (extreme) droogte groter / neemt de neerslagintensiteit toe / neemt de neerslagvariabiliteit toe 1 punt

Gevolg: waardoor de schommelingen tussen laagwater en piekafvoer groter

worden 1 punt

(herhaling vraag: en dus het regiem van de Rijn onregelmatiger is 0).