8.1 S-M-L-X

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

H 8 Groeien

In dit hoofdstuk gaan we kijken naar het begrip groei in de letterlijke en de figuurlijke zin. 

De eerste paragraaf gaat over de lichamelijk veranderingen en hoe dat effect op jou heeft.

Wat gaan we doen?

- Lesdoelen

-  Voorkennis activeren

- Groeispurt (100)

- Het puberbrein (100)

- Volwassen (102)

- Groei, bloei en verval (102)

Lesdoelen:

- Je kunt minimaal drie lichamelijke kenmerken van de puberteit benoemen

- Je kunt beschrijven wat er gebeurt in je hersenen tijdens de puberteit

- Je kunt uitleggen wanneer een mens volgroeid is

- Uitleggen hoe het kan dat de delen in de hersenen niet met elkaar samenwerken

- Uitleggen welke verschillende gebieden in de hersenen een rol spelen bij de puberteit

- Verschillen kunnen benoemen tussen het puberbrein en het brein van volwassenen 

Begrippen:

- groeispurt

- volgroeid

- generaties

- levenservaring

- verval

- 4 hersengebieden

- puberbrein

- volwassen brein

Waar denk je aan bij het begrip 'groeien'?

Groeispurt

We lezen Groeispurt blz 100

Vergeet niet om aantekeningen te maken tijdens de les

Fasen in het leven/ lichamelijke groei

Zuigelingen fase                          Geboorte tot 18 maanden

Peuterleeftijd                                18 maanden tot 3 jaar

Kleuterleeftijd                                 3 tot 5 jaar

Basisschoolleeftijd                       6 tot 12 jaar

Adolescentie                                   12 tot 18 jaar

Vroege volwassenheid               18 tot 35 jaar

Middelbare volwassenheid      35 tot 55 - 65 jaar

Late volwassenheid                     55 - 65 tot de dood

Het puberbrein

We lezen het puberbrein blz 100

Puberbrein

Verandering in de puberteit 

Meisjes

10 - 15 jaar 

Jongens 

12 - 17 jaar 

Noem een lichamelijke verandering tijdens de puberteit.

Veranderingen.....

Lichamelijke veranderingen zijn voor velen duidelijk.

Maar hoe kan het dat je als puber reageert zoals je reageert?

Waar komt pubergedrag nu eigenlijk vandaan?

Hersenen 

Bestaan uit 4 hersenkwabben 

Hersenen ontwikkelen zich van achteren naar voren 

Hersenontwikkeling

Frontale hersenkwab

• Voorkant van de hersenen 
  
• Grootste gedeelte van de hersenen 
  
• Zelfbewustzijn --> gevoel van eigen waarden en zelfvertrouwen Opslag gebeurtenissen 

De prefrontale cortex is het laatste hersendeel dat zich ontwikkeld.

Je doet iets  --> denkt niet na over de gevolgen.

Stemmingswisselingen --> sneller ruzie --> nemen van risico's. 

Prefrontale cortex

• Voorste gedeelte van de prefrontale hersenkwab
• Aansturen doelgerichte bewegingen
• Herkennen van afbeeldingen 
• Maken van beslissingen 
• Plannen en organiseren 
• Sociaal gedrag 
• Taal en geheugen 

Subcorticale gebieden 

Spelen een grote rol tijdens de puberteit.

Verantwoordelijk voor de hormoonhuishouding.

Niet gerijpt --> sneller emotioneel --> huilen/somber.

Hypothalumus

• Klein onderdeel van de hersenen
• Houdt lichaam in balans
• Behoefte honger, dorst en slaap
• Verbinding met de hypofyse 
• Hypofyse --> hormonen 
• Niet kunnen slapen 

Slaaptips 

• Probeer een ritme te houden in je slaappatroon
• Geen zware inspanning een uur voor je gaat slapen
• Gebruik van tablet en telefoon wordt een uur voor het slapen gaan afgeraden (je komt niet in de ruststand)

Slaaphormoon melatonine wordt door het speciale licht van je tablet of telefoon niet aangemaakt

Amygdala

• Amandelvorm
• Ervaren 
• Aansturen 
• Verwerken van emoties 

Ow ow... wat heb ik nu gedaan?

Doordat de prefrontale cortex 

(beslissingen en remmen van gedrag)

en de amygdala niet goed samenwerken, 

ga je soms makkelijk op je gevoel af i.p.v. er eerst over na te denken. 

De prefrontale cortex en amygdala groeien niet op dezelfde snelheid. 

Zo boos kunnen zijn dat je wilt vechten 

Voordeel van puber zijn: 

In staat oplossingen te bedenken die een volwassenen niet kan bedenken. 

Doordat de hersenen nog niet goed ontwikkeld zijn ga je niet af op ervaringen of regels maar op gevoel. 

Wat zijn voordelen van Puber zijn?

Opdracht 

We bekijken het filmpje in de volgende dia.

Daarna beantwoord je de 5 vragen met juist of onjuist. 

De frontale hersenkwab zorgt ervoor dat je als puber goed bent in plannen en organiseren van bijvoorbeeld huiswerk.

1. Juist
2. Onjuist

De prefrontale cortex kan er soms voor zorgen dat je dingen doet die je achteraf beter niet had kunnen doen.

1. Juist
2. Onjuist

Door de subcorticale gebieden in je hersenen krijg je bij de kleinte gebeurtenissen een enorm geluksgevoel.

1. Juist
2. Onjuist

Het is normaal dat je tijdens de puberteit vaker moet huilen.

1. Juist
2. Onjuist

Hormonen die worden afgegeven door de hypofyse zorgen ervoor dat je dag en nacht ritme in de war raakt.

1. Juist
2. Onjuist

Huiswerk 

Lees blz. 102 en 103

maak opdr. 18 Interview met iemand die ouder is dan 66 jaar.

De antwoorden heb je nodig in de volgende les

Wat vind je nog moeilijk? Waar zou je nog uitleg over willen krijgen?

Tips en tops