Jouw Mediagebruik

Jouw Mediagebruik

Deze les mag je voor één keer nog even je telefoon op kop op tafel laten liggen!

#Digitale media en informatie

In deze les over Digitale media en informatie 

komt jouw sociale media gebruik aan bod, 

behandelen we de verschillen tussen 

zogenoemde 'oude media' en sociale media en leer je meer over de Netiquette. 

Ook op sociale media zijn er mensen die zich niet houden aan deze afspraken. Daarom leer je in deze les over verschillende Netiquette overtredingen en de gevolgen hiervan om mediawijs te worden. 

  Na deze les:

• Weet je meer over het verschil tussen 'oude media' en sociale media;
• Weet je hoeveel tijd jij op sociale media doorbrengt en hoe je jouw tijd besteedt;
• Kan je verschillende overtredingen van de Netiquette onderscheiden;
• Heb je gezien dat er ernstige gevolgen zijn als je je niet houdt aan deze Netiquette.

Schermtijd

Tegenwoordig heeft bijna iedereen een mobiele telefoon. Ook weet je dat mensen tegenwoordig heel erg veel op hun smartphones kijken. Hoeveel uur staar jij per dag naar je scherm? Daar gaan we nu achterkomen. 

Hoeveel tijd kijk jij per dag op je telefoon, denk je?

0 tot 10 minuten

10 tot 30 minuten

30 tot 60 minuten

1 tot 2 uur

2 tot 3 uur

3 tot 5 uur

5 tot 8 uur

meer dan 8 uur

Schermtijd

Je mag nu héél even je telefoon gebruiken!

Volg de stappen in de theorie om je schermtijd te bekijken met een app of in je instellingen.

Bekijk de resultaten. Schrijf in Learnbeat GO21 bij opdracht 2B  op hoeveel minuten je écht op jouw mobiel hebt gezeten de laatste zeven dagen!

Doe je telefoon nu weer in de telefoontas!

Wist je dat... 

... de tijd die leerlingen achter een scherm doorbrengen de afgelopen jaren is afgenomen? 

Dit komt doordat leerlingen geen telefoons meer bij zich mogen hebben in de klas of op school. 

Hierdoor zal (hopelijk en hoogstwaarschijnlijk) ook jouw dagelijkse schermtijd omlaag gaan.

Doe je telefoon nu weer in de telefoontas!

En klopte jouw inschatting?

1. Ja, wel ongeveer!
2. Nee, ik had minder schermtijd afgelopen week.
3. Nee, ik had meer schermtijd afgelopen week.

Kun je het antwoord op de vorige vraag verklaren?

Bijvoorbeeld:

leerlingen weten hoeveel schermtijd ze hebben, omdat ze dat regelmatig controleren.

leerlingen weten hoeveel schermtijd ze hebben, omdat dat begrenst is.

leerlingen hebben minder schermtijd dan gedacht, omdat ze op school niet meer zoveel gebruik kunnen maken van hun telefoon.

leerlingen hebben meer schermtijd dan gedacht, omdat ze bijv. 's avonds nog tot laat online zijn.

Wat is media?

Het woord media ken je vast wel van het nieuws, kranten, radio en journalisten. Maar media is meer dan dat. Media zijn alle manieren om met andere mensen te praten. Informatie wordt doorgegeven via media. Voorbeelden van media die wij 

vaak gebruiken zijn televisie, Whatsapp en TikTok. 

Waarom is mediawijsheid belangrijk?

Media is overal en wordt steeds belangrijker. Met het internet verandert de wereld snel. We noemen het digitalisering als informatie digitaal wordt gemaakt. Steeds meer dingen worden digitaal of kunnen met een apparaat gebruikt worden, zoals een digitale krant. In deze les leer je hoe vaak je media gebruikt en hoe je verstandig met alle verschillende media omgaat.

Apps

Met apps op je telefoon, praat je via media met anderen. De meesten van jullie gebruiken elke dag een app. De laatste jaren is er online veel pesten, stelen van informatie, liegen en afpersen via sociale apps. Het is daarom goed om te weten hoe je het beste met media omgaat. Dat leer je in deze les!

Welke apps gebruik jij?

En wat vind jij?

Zo meteen volgen enkele 

stellingen op het bord.

Eens: groen kaartje

Oneens: rood kaartje

Stelling #1

Iedereen mag ongevraagd foto's 

en filmpjes van mij op 

Instagram plaatsen.

Stelling #2

Ik vind dat ik alle muziek, 

films en plaatjes mag 

gebruiken die ik online 

tegenkom.

Stelling #3

Als ik een kwetsend filmpje 

doorstuur, ben ik mede-

verantwoordelijk voor de 

gevolgen.

Stelling #4

Een nepprofiel maken van 

iemand moet kunnen als 

grapje.

Stelling #5

Het is geen probleem om 

jezelf als een ander voor te 

doen op sociale media.

Stelling #6

Overmatig gebruik van een 

smartphone is verslavend en 

schadelijk voor je gezondheid.

Stelling #7

Als je iemand drie keer appt 

zonder één keer antwoord te 

krijgen, ben je een stalker. 

Netiquette

Afspraken over wat we wel en niet willen zien op social media noemen we ook wel 'Netiquette'. Het zijn regels voor hoe je je moet gedragen op internet. 

Op veel sociale media zijn er mensen die controleren of iedereen zich aan de regels houdt, bijv. administrators of moderators. Als mensen de regels overtreden, kunnen zij bijvoorbeeld gebruikers blokkeren van het platform.

Stel nu voor jezelf een aantal 'Netiquettes' op. Schrijf (minstens) 3 dingen op die je wel moet doen op social media (do's)!

Stel nu voor jezelf een aantal 'Netiquettes' op.
Schrijf ook (minstens) 3 dingen op die je niet moet doen (don'ts) op social media.

Netiquette overtreden

Wanneer iemand anderen bedreigt, uitscheldt of probeert te hacken, kun je dus geblokkeerd worden.

Soms gaan gebruikers zelfs zo ver dat ze een boete krijgen of voor de rechter moeten verschijnen. 

Zelfs kleine overtredingen kunnen leiden tot serieuze straffen zoals taakstraffen, een melding bij HALT of zelfs gevangenisstraf.

Netiquette overtreden

Naaktfoto van iemand anders online zetten of bijv. delen in een WhatsApp-groep is strafbaar! 

Je schaadt iemands goede naam of eer. 

Je weet namelijk nooit waar zo'n foto terechtkomt. 

Sinds 1 januari 2020 kan het verspreiden van naaktfoto's of -video's leiden tot een gevangenisstraf van maximaal 2 jaar!

Netiquette overtreden

Nog ernstiger is het als je naaktfoto's van minderjarigen bezit of verspreidt! Dat wordt meestal gezien als kinderporno. 

Hierop staat een gevangenisstraf van maximaal 4 jaar! 

Zelfs als je minderjarig bent, kan het verspreiden of bezitten van zulke foto's grote gevolgen hebben voor je toekomst.

Stuur nooit naaktfoto's van jezelf of anderen door. Ontvang je per ongeluk een naaktfoto, vertel het dan meteen aan een volwassene zoals je ouder/ verzorger of leercoach om te voorkomen dat de foto verder wordt verspreid!

Andere overtredingen

Naast smaad zijn er nog veel andere strafbare feiten die online gebeuren, waarvoor je een gevangenisstraf kunt krijgen. 

Denk aan laster, hacken, afpersing, oplichting, stalken, grooming en discriminatie.

Laster is vergelijkbaar met smaad, je beschuldigt iemand van iets wat niet waar is. 

Hacken is online inbreken.

Hackers gebruiken voor afpersing vaak de persoonlijke gegevens van mensen. Bij de afpersing wil de hacker geld ontvangen van het slachtoffer. 

Bij oplichting wordt op een oneerlijke manier geld of eigendommen 

gepakt van het slachtoffer.

Bij slide 29 en 30:

We hebben het hiervoor over smaad gehad, waarbij iemands naam/eer wordt aangetast door bijvoorbeeld het verspreiden van een naakfoto.

Laster is vergelijkbaar met smaad, maar hierbij beschuldig je iemand van iets wat niet waar is. Laster is de zwaarste vorm van belediging en kan bestraft worden met een gevangenisstraf van maximaal 2 jaar!

Hacken is online inbreken; je probeert zonder toestemming toegang te krijgen tot de gegevens van iemand anders. Voor hacken staat een gevangenisstraf van 1 jaar.

Hackers gebruiken voor afpersing vaak de persoonlijke gegevens van mensen (als er geen geweld bij speelt, heet dit officieel afdreiging). Bij de afpersing wil de hacker geld ontvangen van het slachtoffer. Als de hacker geen geld krijgt, dreigt de hacker de gestolen persoonlijke informatie te verspreiden of door te sturen naar bekenden. Voor afpersing geldt een maximale gevangenisstraf van negen jaar.

Bij oplichting wordt door de oplichter op een oneerlijke manier geld of eigendommen verkregen van het slachtoffer. Een oplichter kan een gevangenisstraf tot vier jaar krijgen.

Ook stalken is een bekend begrip. Vaak denk je hierbij aan iemand die jou steeds achtervolgt en vanuit de bosjes in de gaten houdt. Je kan ook online stalken (of gestalkt worden). Dit gebeurt bijvoorbeeld als je voortdurend wordt gebeld en gewhatsappt terwijl je hebt aangegeven dit niet te willen. Zo heeft een vrouw in de Verenigde Staten gedurende een periode van 10 maanden wel 159.000 sms'jes gestuurd naar een man die ze één keer had ontmoet (lees het nieuwsartikel hieronder)! In Nederland wordt stalking bestraft met een gevangenisstraf van maximaal drie jaar.

Grooming is digitaal kinderlokken. Er is sprake van grooming als een volwassene via ICT contact legt met een kind, met de intentie om dat kind te ontmoeten met het doel om seksueel misbruik te plegen of kinderpornografische afbeeldingen te produceren.

Het internet is een plek van en voor iedereen. Je mag er zijn wie je wil en kan er je mening geven. Toch zit daar een grens aan. Wanneer iemand uitingen plaatst die (onnodig) kwetsend zijn voor groepen in onze samenleving, kan er sprake zijn van online discriminatie.

Andere overtredingen

Bij stalken is er iemand die jou steeds achtervolgt en in de gaten houdt. Dat kan ook online bijv. als je voortdurend wordt gebeld en gewhatsappt terwijl je hebt aangegeven dit niet

te willen.

Grooming is digitaal kinderlokken. Volwassen mensen proberen online contact te leggen met kinderen met seksueel misbruik als doel.

Ook kan er online sprake zijn van discriminatie of haatzaaien. Dit kan ook strafbaar zijn.

Wees altijd voorzichtig met wie je chat, je weet nooit of de persoon aan de andere kant dezelfde persoon is op als op de profielfoto. Als je hierover twijfelt en als de andere persoon anoniem wil blijven, blokkeer deze persoon dan.

Bespreek het met je ouders, verzorgers,  leercoach of een andere vertrouwde volwassene!

Iemand logt met jouw gegevens in op je Fortnite account en verandert het wachtwoord. Al je skins en wapens waar je zoveel voor hebt gespeeld zijn gejat! 

Je wilt een tweedehands IPhone X kopen van Piet op Marktplaats. Je maakt het geld over en Piet belooft de IPhone op te sturen. Later blijkt dat Piet nooit de IPhone heeft gestuurd en jij bent je geld kwijt.

Je ontvangt via via naaktfoto's van een meisje uit de buurt en stuurt deze door naar al je vrienden om stoer te doen. 

Op instagram heb je een leuke jongen ontmoet en jullie DM'en veel. Na een tijdje wil de jongen met je afspreken, maar jij hebt daar geen interesse in en wil hem niet meer spreken. Hij laat je helaas niet met rust en stuurt je elke dag heel veel DM's, snaps en belt je voortdurend.

Op een slimme manier hebben (cyber)criminelen het wachtwoord van Sophie's Instagram account te pakken gekregen. Ze kunnen bij al haar DM's en kunnen ook rare foto's en reacties plaatsen. De criminelen sturen Sophie een bericht waarin ze eisen dat Sophie €1000,- overmaakt, want anders gaan ze vervelende dingen met haar Instagram doen.

Marina krijgt een volgverzoek van Alex op Instagram. Marina kent hem niet maar hij ziet er knap uit, dus ze accepteert zijn volgverzoek en snel daarna stuurt hij haar meerdere DM's waarin hij veel complimentjes geeft. Na veel praten op Instagram, wordt Marina verliefd op Alex. Marina komt er later achter dat Alex niet een knappe jongen is, maar een oudere man die uit is op seks.

Iemand zegt: "Koop niks van Nabil op Marktplaats, hij laat je betalen maar stuurt niks op!' Ondertussen weet deze persoon best dat Nabil zijn pakjes altijd netjes opstuurt.

Iemand reageert op een post op Instagram: "Alle mensen met een hoofddoek moeten terug naar hun eigen land!"

Laster

Smaad

Grooming

Afpersing

Haatzaaien

Stalking

Oplichting

Hacken

Iemand logt met jouw gegevens in op je Fortnite account en verandert het wachtwoord. Al je skins en wapens waar je zoveel voor hebt gespeeld zijn gejat! 

Je wilt een tweedehands IPhone X kopen van Piet op Marktplaats. Je maakt het geld over en Piet belooft de IPhone op te sturen. Later blijkt dat Piet nooit de IPhone heeft gestuurd en jij bent je geld kwijt.

Je ontvangt via via naaktfoto's van een meisje uit de buurt en stuurt deze door naar al je vrienden om stoer te doen. 

Op instagram heb je een leuke jongen ontmoet en jullie DM'en veel. Na een tijdje wil de jongen met je afspreken, maar jij hebt daar geen interesse in en wil hem niet meer spreken. Hij laat je helaas niet met rust en stuurt je elke dag heel veel DM's, snaps en belt je voortdurend.

Op een slimme manier hebben (cyber)criminelen het wachtwoord van Sophie's Instagram account te pakken gekregen. Ze kunnen bij al haar DM's en kunnen ook rare foto's en reacties plaatsen. De criminelen sturen Sophie een bericht waarin ze eisen dat Sophie €1000,- overmaakt, want anders gaan ze vervelende dingen met haar Instagram doen.

Marina krijgt een volgverzoek van Alex op Instagram. Marina kent hem niet maar hij ziet er knap uit, dus ze accepteert zijn volgverzoek en snel daarna stuurt hij haar meerdere DM's waarin hij veel complimentjes geeft. Na veel praten op Instagram, wordt Marina verliefd op Alex. Marina komt er later achter dat Alex niet een knappe jongen is, maar een oudere man die uit is op seks.

Iemand zegt: "Koop niks van Nabil op Marktplaats, hij laat je betalen maar stuurt niks op!' Ondertussen weet deze persoon best dat Nabil zijn pakjes altijd netjes opstuurt.

Iemand reageert op een post op Instagram: "Alle mensen met een hoofddoek moeten terug naar hun eigen land!"

Laster

Smaad

Grooming

Afpersing

Haatzaaien

Stalking

Oplichting

Hacken

Stelling #