Les 9 - H3.5 Soorten chemische reacties

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

H3

§3.5

Planning

• Korte herhaling 

• Uitleg soorten chemische reacties (§3.5)
• -> Ontledingen
• -> Vormingsreacties
• -> Verbrandingen

• Aan het werk

Wat is een chemische reactie?

Wat is de juiste schematische weergave van een reactievergelijking?

1. reactie + product --> stof(fen)
2. reactiestof(fen) --> beginstof(fen)
3. product(en) --> stof(fen)
4. beginstof(fen) --> reactieproduct(en)

Water (s) ---> Water (l)
Is een voorbeeld van:

1. Chemische reactie
2. Ontledingsreactie
3. Faseovergang
4. Geen chemische reactie

Het oplossen van suiker is :

1. Chemische reactie
2. Geen chemische reactie

Water koken is:

1. Chemische reactie
2. Geen chemische reactie

Aardappelen koken is:

1. Chemische reactie
2. Geen chemische reactie

Welke coëfficienten moet je invullen om de vergelijking kloppend te maken?

....H​2​​O+....F​2​​→....HF+....O​2​​

1. 1 - 1 - 2 - 1
2. 2 - 2 - 2 - 1
3. 2 - 2 - 4 - 2
4. 2 - 2 - 4 - 1

Wat is de juiste reactievergelijking waarbij fosfortrichloride ontstaat, wanneer men fosfor en chloor met elkaar laat reageren?

1. P+3Cl​2​​→2PCl​3​​
2. P+O​2​​+3Cl​2​​→2PCl​3​​
3. 2P+3Cl​2​​→2PCl​3​​
4. 2PCl​3​​→2P+3Cl​2​​

Chemische reacties

=> Proces waarbij beginstoffen verdwijnen en er nieuw stoffen ontstaan (reactieproducten)

Verschillende chemische reacties:

• Ontledingsreacties
  
• Vormingsreacties
• -> Verbrandingreacties

Chemische reacties

Ontledingsreactie

• Een stof (molecuul) wordt uit elkaar gehaald 
• Uit 1 stof ontstaan er 2 of meer nieuwe

• 1 beginstof -> 2 (of meer) reactieproducten

Chemische reacties

Ontledingsreactie 

• Kosten energie 

Type ontledingreacties:

• Fotolyse 
• Thermolyse 
• Elektrolyse

-> Licht

-> Warmte

-> Elektriciteit

Zijn ontledingsreacties exotherm of endotherm? Leg uit...

Chemische reacties

Ontledingsreactie 

• Kosten energie 

• De meeste ontledingen zijn Endotherm

Chemische reacties

Vormingsreacties

• Er worden nieuwe stoffen gevormd
• Bijv: maken van salmiak, uit ammoniak en waterstofchloride
• NH₃ + HCl -> NH₄Cl
• Ookwel synthese genoemd

Chemische reacties

Verbrandingsreacties

• Er worden stoffen 'verbrand'

Welke (3) 'dingen' heb je nodig voor een verbranding?

Chemische reacties

Verbrandingsreacties

• Brandstof + zuurstof nodig
• Temperatuur moet hoog genoeg zijn

• -> Stoppen door  1 v/d 3 weghalen

• Blusmiddelen

Chemische reacties

Verbrandingsreacties

• Reactie tussen brandstof en zuurstof
• Altijd zuurstof als beginstof

• Brandstof + zuurstof -> ... oxide (+ ...oxide) 

• Bij verbranding ontstaan de oxides van de aanwezige atoom(soort)en in de brandstof

Chemische reacties

• Bijv.: Verbranding van magnesium:

• 2 Mg (s) + O₂ (g) -> 2 MgO (s)

• Bijv.: Verbranding van methaan:
• CH4 (g) + 3 O₂ (g) -> CO2 (g) + 2 H2O (g)

Chemische reacties

Verbrandingsreacties

• Altijd vuurverschijnselen

Roesten van een fiets is ook een reactie met zuurstof.

Is dit dan ook een verbrandingsreactie?

1. Ja
2. Nee

Chemische reacties

Verbrandingsreacties

• Altijd vuurverschijnselen

• Roesten is geen verbranding, maar oxidatie
• => Reactie met zuurstof, zonder vuurverschijnselen.

Sleep de juiste begrippen naar de ontledingstypes

Fotolyse

Elektrolyse

Thermolyse

Warmte

Licht

Elektriciteit

Een ontledingsreactie kun je herkennen aan:

1. er staan 2 of meerdere beginstoffen
2. er is maar één beginstof
3. er is maar één reactieproduct

Welke onderstaande reactie(s) is/zijn een ontledingsreactie?

1. Mg+O​2​​⟶2MgO
2. 2P​2​​O​5​​⟶P​4​​+5O​2​​
3. CH​4​​⟶C+2H​2​​
4. H​2​​+Cl​2​​⟶2HCl

In het reactieschema van een verbranding staat:

1. altijd zuurstof voor de pijl
2. altijd zuurstof na de pijl
3. nooit zuurstof
4. maar één beginstof

Welke reactie(s) is/zijn een verbrandingsreactie?

1. kwikoxide(s) -> kwik (l)+ zuurstof (g)
2. water (l) -> waterstof (g) + zuurstof (g)
3. magnesium (s) + zuurstof (g) -> magnesiumoxide (s)
4. ammoniumdichromaat (s) -> chroomoxide(s) + stikstof (g) + water (l)

Je verhit de vaste stof 'kopercarbonaat' in een reageerbuis. Na de reactie zijn koperoxide en koolstofdioxide ontstaan.

Om welk type ontledingsreactie gaat het?

Aan de slag 

• Doorlezen §3.5
• Maken opdrachten:
  

      * §3.5 -> 56, 57, 58, 59

• Eerste 5 minuten in stilte
• Daarna fluisterend overleggen met buur of werken met muziek

• Vraag? Steek je hand op
• Af? => Geen huiswerk

Filmpje 1

Reactievergelijkingen opstellen

Filmpje 2

Soorten chemische reacties