Herhaling H5.1 en H5.2 Geluid

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 4

Vandaag

5 min doornemen stof voor PTA

10 min extra tijd PTA toets

Herhaling 5.1 t/m 5.2

Morgen herhaling H5.3 en H5.4 

H5.1 geluid maken en ontvangen

Geluid is een trilling!

• heeft altijd een bron nodig, iets dat de trilling veroorzaakt
• heeft iets nodig om doorheen te reizen = tussenstof
• Geluid hoor je pas als je de ontvanger bereikt
• verplaatst zich als een golf

Geluidsbron

Geluid ontstaat door het trillen van een geluidsbron.

• stembanden in je keel
• snaren van een gitaar
• conus van een luidspreker
• de motor van een scooter
• aanslaan van een stemvork

drukverandering

Het oor

Geluid bereikt de oren.

... begint te trillen

Als de druk stijgt => beweegt trommelvlies naar ...

De ... brengen deze beweging        over op het ...

Het ... "vertaald" de trilling in            een elektrisch signaal

De ... leidt het signaal naar de ...

Opg 14 (p. 144)

Een onderzoeksschip meet de diepte van de Noordzee met een echolood. Het schip heeft een snelheid van 5 m/s. Om de 10 seconden zendt het echolood een geluidspuls uit.

a) Hoe groot is de geluidssnelheid in zeewater?

• 1510 m/s

b) In tabel 3 kun je zien hoeveel tijd er elke keer verloopt tussen het uitzenden van een puls en het ontvangen van de echo.

Bereken de diepte van de zeebodem:

– bij de eerste puls (na 0 m varen).

• t = 0,28 / 2 = 0,14 s
• v = 1510 m/s
  
• s = v ∙ t = 1510 × 0,14 ≈ 211 m
  

– bij de tweede puls (na 50 m varen).

• t = 0,33 / 2 = 0,165 s
• v = 1510 m/s
  
• s = v ∙ t = 1510 × 0,165 ≈ 249 m
  

Wat is geluid?

1. Geluid is een trilling, een golf zoals licht.
2. Geluid is energie
3. Geluid is een kracht
4. Geluid is een deeltje zoals water

Geluid komt uit .....

1. een geluidsbron
2. een lichtbron
3. je oren
4. de ontvanger

De geluidssnelheid is het grootst in?

1. Vaste stoffen
2. Vloeistoffen
3. Gassen

Een microfoon is een ........

1. Geluidsbron
2. Geluidsontvanger

hst 5.2 "toonhoogte"

Trillingstijd/frequentie

Trillingstijd

Frequentie

Frequentie is het aantal trillingen per seconde.

Het symbool voor frequentie is de kleine letter f. 

De frequentie wordt gemeten in hertz (Hz). 

Toonhoogte verhogen/verlagen

Er zijn drie manieren waarop je de toonhoogte van een snaar kunt verhogen:

De snaar strakker spannen.

De snaar korter maken.

De snaar dunner maken.

Er zijn drie manieren waarop je de toonhoogte van een snaar kunt verlagen:

De snaar losser spannen.

De snaar langer maken.

De snaar dikker maken.

Frequentiebereik mens & dier

Frequentiebereik mens: 20 - 20.000 Hz

 Ultrasoon geluid => frequentiebereik boven de 20.000 Hz

vb. hondenfluitjes, echo's, reinigen van juwelen, lenzen, horloges ...

Opg 28 (p. 149)

Annaleen sluit een toongenerator aan op een oscilloscoop. Ze stelt de oscilloscoop in op 0,5 ms/div. 

In figuur 6 zie je het beeld op het oscilloscoopscherm.

a) Hoe groot is de trillingstijd in milliseconde (ms)?

• Elk hokje op het scherm staat voor 0,5 ms. Eén volledige trilling is vier hokjes breed. 
• De trillingstijd is dus 4 × 0,5 ms = 2 ms.

b) Hoeveel seconde is dat?

• Dat is 0,002 s.

c) Bereken de frequentie van de trilling.

• gegevens: T = 0,002 s
• gevraagd:   f = ? Hz
• Formule:     f = 1 :T
• Uitwerking;  f = 1 : 0,002 = 500 Hz

Opg 31 (p. 151)

Amina heeft een oscilloscoop aangesloten op een toongenerator. De toongenerator

levert een signaal van 40 Hz. Amina stelt de tijdbasis in op 10 ms/div. Het scherm

bestaat uit tien hokjes.

a) Bereken de trillingstijd van het signaal.

• f = 40 Hz
  
• T = 1 : f = 1: 40 = 0,025 s (= 25 ms)

b) Hoeveel tijd past er op het scherm?

• 10 × 10 ms = 100 ms 

c) Hoeveel trillingen zijn er op het scherm te zien?

• 100 / 25 = 4 trillingen 

Opg 33 (p. 153)

John slaat op zijn gitaar twee verschillende tonen aan. Een oscilloscoop geeft beide

tonen weer (figuur 11). De instelling van de oscilloscoop is in de tussentijd niet

veranderd.

a Welke toon heeft de grootste trillingstijd?

• toon a (T = tijd van 1 trilling)

b Welke toon heeft de grootste frequentie?

• toon b (f = aantal trillingen in 1 s)

c Welke toon is het hoogst?

• toon b (veel trillingen per seconde=> hoge toon)

Welke grootheid zegt iets over de toonhoogte?

1. Amplitude
2. Frequentie
3. Decibel
4. Hertz

Welke van deze 2 afbeeldingen heeft de hoogste toonhoogte?

1. links
2. rechts

Samenvatting H5.1 en H5.2

• Geluid bestaat uit trillingen
• Geluid kan zich verplaatsen door een stof
• Geluid gaat met een snelheid van 343 m/s door lucht

• Toonhoogte hangt af van de frequentie (Hz)
• Je kent de begrippen en het verband tussen frequentie en trillingstijd
• Hoge toon = hoge frequente = lage trillingstijd

Volgende les

Herhaling H5.3 Geluidssterkte)

Instructie H5.4 Geluid versterken

Dinsdag 8 feb

SO van H5 (open boek)

Zelfstandig werken

Kijk de opgaven na van H5.1 t/m 5.3

(uitwerking staat ook in teams)

Maak van H5.4 opgave 50 t/m 63 (p. 161)