UL 2.3 + 2.4 T1C-T1E

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

planning

1 = stukje herhaling thema 2 (2.1 + 2.2) met lezen en vragen

2 = uitleg basisstof 2.3

3 = aan de slag met opdrachten van 2.3

4 = uitleg basisstof 2.4

5 = aan de slag met opdrachten van 2.4

6 = huiswerk opgeven voor volgende week

lees zelfstandig blz. 159 in je boek

klaar met lezen;

log dan pas in op deze lessonup.

boek dicht op tafel

start herhaling 2.1 + 2.2 in lessonup!

De aorta hoort bij het...

1. Ademhalingsstelsel
2. Bloedvatenstelsel
3. Verteringsstelsel
4. Spierstelsel

Welk orgaan is nr. 4?

1. nier
2. maag
3. lever
4. aorta

Wat mist dit blad?

1. Nerven
2. Bladschijf
3. Bladskelet
4. Bladmoes

Wat transporteert het vatenstelsel van de bladeren naar andere delen van de plant?

1. Water en koolstof
2. Water en mineralen
3. Zuurstof
4. Glucose

De grootste vaatbundel
in een blad bevindt zich in de:

1. zijnerf
2. bladmoes
3. bladschijf
4. hoofdnerf

In de afbeelding is het wortelstelsel van een peen schematisch getekend.
Bij welk deel of bij welke delen kan de plant water met voedingsstoffen opnemen?

1. Deel 1
2. Deel 2
3. Deel 3
4. Water wordt door de bladeren opgenomen

Wortelharen zijn .........

1. stevig en dik
2. klein en kwetsbaar
3. smal en dik
4. groot en sterk

Wat is GEEN functie
van wortels

1. Reserve voedsel opslaan
2. Water en mineralen opnemen
3. Plant vast zetten in de bodem
4. Glucose en zuurstof maken

Vaatbundels lopen door

1. de stengels
2. de wortels
3. de bladeren
4. door A, B en C

Planten hebben reservestoffen in hun wortels.

Welke functie hebben de reservestoffen
in de wortels?

1. Opnemen van water uit de grond
2. Zuurstof afgeven aan de stengel
3. Opslaan voor later om te kunnen groeien

Zijn de wortels van planten organen?

1. nee, planten hebben geen organen
2. nee, maar de bloem is wel een orgaan van een plant
3. ja, de wortels zijn inderdaad organen
4. nee, ze slaan alleen reservestoffen op

chromebook dicht;

start 2.3 Weefsels

leerdoelen:

1 = Ik weet dat een organisme bestaat uit cellen. 

2 = Ik kan weefsels van mensen en planten noemen met hun functie.

van groot naar klein 

bekend zijn al: organisme + orgaanstelsel + orgaan....

Omdat weefsels zijn opgebouwd uit cellen, eerst korte uitleg cellen.

• Alle organismen bestaat uit 1 of meer cellen

• Cellen zijn de bouwstenen van een organisme.

• Cellen zijn zo klein dat je ze alleen kunt zien onder een microscoop.

• Het lichaam van de mens bestaat uit 30 biljoen cellen.

       Dat is 4000x zo veel cellen als er mensen op aarde leven. 

Onder een microscoop lijken cellen plat, maar dat zijn ze niet. 

Cellen onder de microscoop lijken plat, maar dat zijn ze niet.  

weefsels van mensen

Cellen van hetzelfde type liggen vaak bij elkaar. 

Een groep cellen met dezelfde vorm en functie noem je een weefsel. Enkele weefsels (onder de microscoop):

   botweefsel                    zenuwweefsel                      spierweefsel

tussencelstof

In veel weefsels zit tussen de cellen tussencelstof. Er zijn verschillende typen tussencelstof. Soms is het een vloeistof (hersenvloeistof). Soms is het een harde stof (botweefsel). 

weefsels van planten

Ook de organen van planten bestaan uit weefsels. 

Door de huidmondjes nemen CO2 op uit de lucht en geven ze zuurstof af.  Als een huidmondje open is, verdampt er water uit het blad. Daarom hebben veel planten huidmondjes aan de onderkant van de bladeren, want dan verdampt water minder snel. Bij te veel verdamping, sluiten de huidmondjes. 

Bij waterlelies zitten de huidmondjes aan welke kant?

weefsels van planten

Hieronder staat een bladdoorsnede met verschillende soorten weefsels.

De opperhuid beschermt de plant tegen invloeden van buitenaf.

jaarringen

Een weefsel in de stam van een boom is het cambium. Dit is een laag cellen dicht onder de schors. 

Het cambium vormt nieuw hout richting het midden van de stam.

Daardoor blijft het cambium altijd vlak onder de schors liggen. 

jaarringen

In de lente groeit een boom hard. De nieuwe houtcellen zijn dan groot en licht van kleur. 

In de zomer groeit de boom minder hard. De nieuwe houtcellen zijn kleiner en het laagje is donkerder van kleur. 

In de herfst en winter groeit de boom niet. 

Elk jaar ontstaat zo een nieuwe laag hout die bestaat uit een licht en donker laagje. Het hout dat een boom in 1 jaar vormt, heet een jaarring. 

Het oudste hout ligt in het midden van de stam.

Ga aan de slag met:

online maken van thema 2

van basisstof 2.3 

opdracht 1 t/m 4 + 6 t/m 8

chromebook dicht

basisstof 2.4; cellen

lesdoelen:

• Ik kan de delen van dierlijke cellen benoemen met hun kenmerken en functies.
• Ik kan de delen van plantaardige cellen benoemen met hun kenmerken en functies.

Cellen

Cellen zijn bouwstenen van organismen.

Alles wat leeft bestaat uit cellen.

Er zijn veel verschillende type cellen. Ook al verschilt hun vorm, de bouw van cellen is grotendeels gelijk. 

Het lichaam van een mens bestaat uit wel 30 biljoen cellen.

dierlijke cel

Alle dieren hebben dezelfde soort cellen: dierlijke cellen.

De vorm kan wel verschillen, maar de vorm heeft te maken met de functie.  

dierlijke cel

Elke dierlijke cel heeft dezelfde onderdelen:

1 = celmembraan

2 = kernplasma

3 = kernmembraan

4 = cytoplasma

! 2+3 samen = celkern

tekening dierlijke cel

Wangslijmvliescellen van de mens onder een microscoop.

TIP: Deze cellen hebben diepte, maar dat zie je onder een microscoop amper. 

functies van de onderdelen:

• De celmembraan is een dun vliesje, deze scheidt de inhoud van de cel van zijn omgeving. Het bestaat uit vetten en eiwitten. 

• Cytoplasma is een dikke vloeistof, bestaat uit water met opgeloste stoffen en zwevende deeltjes.  
  

• De celkern stuurt de cel aan. Het is het regelcentrum van de cel. 

Plantaardige cel

Plantaardige cel

De functies van de celmembraan, de celkern en het cytoplasma zijn bij een dierlijke en plantaardige cel hetzelfde.....

De celwand is een stevig laagje om de cel heen.  Deze zorgt voor stevigheid. Het is geen deel van de cel, maar ligt eromheen. Het is een tussencelstof (dat heb je bij 2.3 net geleerd).

Plantaardige cel

De meeste planten hebben midden in de 

cel één grote vacuole. Dat is een blaasje 

gevuld met vocht (water met opgeloste stoffen). 

In het cytoplasma kunnen plastiden voorkomen. Dat zijn korrels met een speciale functie. Er zijn verschillende plastiden, zoals bladgroenkorrels, kleurstofkorrels en zetmeelkorrels;

Plastiden:

• Bladgroenkorrels: komen voor in de groene delen van een plant. In de bladgroenkorrels vindt de fotosynthese plaats.
• kleurstofkorrels: Deze vind je in de cellen van bloemen en vruchten met een rode, oranje of gele kleur. 
• zetmeelkorrels; Deze zitten bijvoorbeeld in de cellen van aardappels. In zetmeelkorrels is zetmeel opgeslagen. De korrels hebben geen kleur. Als je deze onder een mircoscoop wilt bekijken, moet je een beetje paarse vloeistof toevoegen om ze beter te kunnen zien. 

(korrels met een speciale functie)

Celorganellen:

Delen van een cel die een eigen functie hebben, noem je celorganellen. 

Voorbeelden hiervan zijn de celkern, de vacuole en plastiden. 

In dierlijke en plantaardige cellen komen nog veel andere celorganellen voor die je misschien in de bovenbouw gaat leren. 

Plantaardige cel

(onder microscoop)

Dierlijke cel

(onder microscoop)

Werk online verder aan:

?!Eerst afmaken thema 2: 

van basisstof 2.3 

opdracht 1 t/m 4 + 6 t/m 8

Daarna verder werken aan;

Online maken van thema 2

basisstof 2.4

opdracht 1 t/m 7

 

huiswerk voor volgende week = 

basisstof 2.3 = opdracht 1 t/m 4 + 6 t/m 8

EN

basisstof 2.4 = opdracht 1 t/m 7