5.4: Politiek en samenleving

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

5.4: Politiek en samenleving

Kenmerkende aspecten: 

- De industriële revolutie en de opkomst van emancipatiebewegingen

- De politiek-maatschappelijke stromingen (denkrichtingen)

To do list:

1. Mededelingen: cijfers & herhaling toetsstof: 5.1 t/m 5.4

2. Hoe zat het ook alweer met de 'ismen' van par. 5.2 & 5.3?

3. Uitleg 'de positie van de vrouw' (TB 5.4, blz. 108)

4. Het verhaal van... Aletta Jacobs

5. Quiz Aletta Jacobs

6. Afsluiting. 

In paragraaf 5.2 (denk aan Thorbecke) en in paragraaf 5.3 (denk aan o.a. Marx) hebben we twee politiek-maatschappelijke stromingen (denkrichtingen) besproken. Welke twee zijn dat ook alweer?

Waar denk je aan bij
het begrip 'feminisme'?

De positie van vrouwen

• 19e & begin 20e eeuw: ‘taak vrouw = moederschap & zorg voor man en kinderen’
  
• Verschil rijke en arme vrouwen, maar: beiden gediscrimineerd
  
• Vanaf 1870 verzet: feministen eisten emancipatie --> gelijke rechten & opheffing achterstanden
  

De positie van vrouwen

• Doelen: 
• Scholing
  
• Werken (ongehuwd én ‘vrouwenberoepen’)
  
• Anticonceptiemiddelen
  
• Vrouwenkiesrecht (vooroordelen zoals ‘mannen veel verstandiger’)

welke uitspraak is NIET juist? (De situatie: vrouwen rond 1900)

1. Gehuwde vrouwen konden hun eigen geld bezitten
2. Gehuwde vrouwen konden geen rechtszaak beginnen
3. Vrouwen waren uitgesloten van de politiek en de hoge posities in de samenleving
4. Meisjes konden na de lagere school alleen naar meisjesscholen gaan.

Wie laat Aletta als eerste vrouw toe tot een universiteit?

1. Willem II
2. Thorbecke
3. Willem III
4. Abraham Kuyper

Wat studeert Aletta?

1. Psychologie
2. Biologie
3. Geneeskunde
4. Farmacie

Wanneer Aletta huisarts is in Amsterdam, geeft ze spreekuren voor vrouwen. Voor welk geneesmiddel komen mensen naar haar toe?

1. Voorbehoedsmiddelen
2. Alternatieve geneesmiddelen
3. Menstruatiepijnstilling
4. Antibiotica

Welke andere bekende vrouw uit de geschiedenis vormt een inspiratiebron voor Aletta in haar strijd voor vrouwenkiesrecht?

1. Koningin Wilhelmina
2. Wilhelmina Drucker
3. Emmeline Pankhurst
4. Maria van Bourgondië

Wat is eind 19e eeuw volgens de samenleving de belangrijkste taak van vrouwen?

1. Het gezin runnen
2. Koken
3. Poetsen
4. Werken

In welk jaar wordt mede dankzij Aletta het vrouwenkiesrecht ingevoerd?

1. 1917
2. 1918
3. 1919
4. 1920

In de jaren 60 volgt er een nieuwe feministische golf. Hoe noemen de aanhangers van deze golf zichzelf?

1. Woman for power
2. Aletta's strijdsters
3. Dolle Mina's
4. Baas in eigen buik

Afsluiting

1. Huiswerk: WB blz. 138 opdracht 2b 

2. Donderdag 3e uur: afronding 5.4

3. Start herhaling & oefenen toetsstof 

To do list:

1. Nakijken WB opdr. 2b

2. Uitleg 5.4 'Tegen de invloed van de verlichting'

3. Fragment 'Abraham de Geweldige'

4. Vragen over filmpje

5. Uitleg 5.4 'Confessionelen in actie'

6. Spotprent schoolstrijd

7. Afronding

Tegen de invloed van verlichting

Conservatieven: tegenstanders liberalen en socialisten want: -
- willen alles bij het oude houden

- Vóór traditionele machthebbers (koning, adel, kerk)

- Ook anti-liberaal & anti-socialistisch: confessionelen

- Ideologie: gaan uit van geloof (&verwerpen verlichte ideeën)

Tegen de invloed van de verlichting

Protestanten én katholieken!

Protestanten: 

- Antirevolutionair

- Leider: Abraham Kuyper

- ‘kleine luyden’ aanhangers

Abraham Kuyper heeft in de 19e eeuw een
belangrijke rol gespeeld in de politiek van Nederland. Voor welke bevolkingsgroep komt hij vooral op?

1. Vrouwen
2. Arbeiders
3. Gereformeerde arbeiders
4. Politici

2 Abraham Kuyper was een veelzijdig man. Welk beroep heeft hij NOOIT uitgevoerd?

1. Journalist
2. Leraar
3. Minister-president
4. Predikant

Abraham Kuyper richt in de 19e eeuw de eerste politieke partij op.
a Welke partij richt hij op?
b Wat betekent de afkorting van deze partij?
c Verklaar deze benaming.
d in welke huidige politieke partij is deze partij later opgegaan?

Abraham Kuyper heeft met het oprichten van
protestante scholen, partijen, verenigingen en
kranten bijgedragen aan de verzuiling in Nederland.
Leg dit uit.

Confessionelen in actie

• Schoolstrijd: de strijd over het betalen van het bijzondere onderwijs  door de overheid 
• Bijzonder: protestanten & katholieken werken samen 
• Kiesstelsel in Nederland heel anders dan nu: districtenstelsel (ieder district kiest eigen Kamerlid). Riepen op op elkaar te stemmen
• Uitbreiding kiesrecht zorgt ook voor meer stemmen --> Kuyper minister-president
• 1917: financiele gelijkstelling openbaar & bijzonder onderwijs

Bekijk de spotprent op de vorige dia. Is deze spotprent gemaakt door een voor- of tegenstander van de schoolstrijd? Waar zie je dat aan?
Toelichting: de titel: ‘De schedelvullers’. De ondertitel: ‘Hoe de geestelijken onze kinderen zouden willen onderwijzen’.