Begrijpend lezen les 4: tekst inleiden en afsluiten

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Nederlands
Begrijpend lezen
Les 4: tekst inleiden en afsluiten

Havo 1

P2 2023-2024

De de vorige les...

.. heb je de volgende begrippen herhaald.

tekstdoelen, tekstsoorten, verschillende tekstvormen, 3 soorten publiek, leesstrategieën, lezen, alinea, tussenkopje, deelonderwerp.

Aan het einde van deze les...

... weet je uit welke 3 delen een tekst bestaat.

... weet je op welke manieren een tekst kan worden ingeleid.

... weet je op welke manieren een tekst kan worden afgesloten.

... weet je uit welke delen een alinea bestaat.

1. Welk tekstdoel hoort bij de tekstsoort uiteenzettende tekst?
(Dus bijv. een recept om een appeltaart te maken of hoe je een kast in elkaar zet)

1. amuseren
2. informeren
3. activeren
4. overtuigen

2. Welk tekstdoel hoort bij de tekstsoort informerende tekst?
(Bijv. een hoofdstuk uit je geschiedenisboek over de Tweede Wereldoorlog)

1. opiniëren
2. informeren
3. activeren
4. overtuigen

3. Bij welk tekstdoel hoort de tekstvorm recept?

1. informeren
2. amuseren
3. overhalen
4. overtuigen

4. Bij welk tekstdoel hoort de tekstvorm sollicitatiebrief?

1. overtuigen
2. informeren
3. opiniëren
4. activeren

5. Bij welke tekstdoelen hoort de tekstvorm column?
(Een column is een tekst waarin de schrijver op grappige wijze zijn mening over een onderwerp geeft)

1. aan het denken zetten
2. overtuigen
3. activeren
4. informeren

6. Bij welke tekstdoelen hoort de tekstvorm weblog?

1. informeren
2. activeren
3. overtuigen
4. opiniëren

7. Wat is het verschil tussen de tekstdoelen overtuigen en activeren?

1. Er is geen verschil.
2. Overtuigen: ervoor proberen te zorgen dat iemand hetzelfde denkt als jij. activeren: iemand activeren, iemand tot iets aanzetten (actief maken)
3. Activeren: ervoor proberen te zorgen dat iemand hetzelfde denkt als jij. Overtuigen: iemand activeren, iemand tot iets aanzetten (actief maken)

8. Een tekst heeft vaak meerdere doelen, maar 1 hoofddoel (belangrijkste doel).

1. dit klopt
2. dit klopt niet

9. Wat is een tussenkopje?

1. De titel van de tekst.
2. De titel van de inleiding.
3. De titel van een alinea.
4. De titel van het slot.

10. Wat is het verschil tussen een tussenkopje en de titel?

1. Er is geen verschil.
2. Een tussenkopje gaat over de hele tekst. De titel gaat over een alinea.
3. De titel gaat over de hele tekst. Een tussenkopje gaat over een alinea.

1. Wat is het verschil tussen een onderwerp en een deelonderwerp?

1. Er is geen verschil.
2. Een onderwerp gaat over de hele tekst. Een deelonderwerp is het onderwerp van een alinea (een deel van de tekst).
3. Een deelonderwerp gaat over de hele tekst. Een onderwerp is het onderwerp van een alinea (een deel van de tekst).

3 delen van een tekst

Een tekst bestaat uit 3 delen:

• Inleiding
• Middenstuk/kern
• Slot

Teksten inleiden

Een schrijver kan zijn tekst op verschillende manieren inleiden. Soms kiest hij voor een combinatie. 

• Het onderwerp aankondigen (= vertellen waar de tekst over gaat)

• Een kort grappig of bijzonder verhaaltje (= anekdote) vertellen 
• Een of meer vragen stellen.
• De aanleiding voor het schrijven noemen (= vertellen waarom je schrijft)

Teksten afsluiten

Een schrijver kan zijn tekst op verschillende manieren afsluiten. Soms kiest hij voor een combinatie.

• Conclusie
• Samenvatting
• Advies

Alles in 1 overzicht.

Aan de slag!

Pak je boek Op Niveau erbij.

Lees tekst 11 op blz. 139. (Blok 3) en maak de vragen op de volgende slides.

(Pak ook je aantekeningen erbij wanneer je een antwoord eventueel op wil zoeken.)

1. Op welke manier trekt de schrijver vooral de aandacht van de lezer?

2. Wat is het tekstdoel bij deze tekst?

3. Wat is de tekstsoort van deze tekst?

4. Wat is de tekstvorm?

Theorie

In je boek Op Niveau vind je op bldz. 141 theorie welke je moet weten, namelijk over de inhoud van een alinea.

Een alinea bestaat uit een kernzin(=belangrijkste zin uit de alinea) met bijbehorende toelichting (=uitleg) en/of voorbeelden.

Aan de slag!

Pak je boek Op Niveau erbij.

Lees tekst 5 op blz. 193. (Blok 4)

(Pak ook je aantekeningen erbij wanneer je een antwoord eventueel op wil zoeken.)

5. Op welke manieren wordt deze inleiding vormgegeven?

1. De aanleiding voor het schrijven wordt genoemd.
2. Het onderwerp wordt aangekondigd.
3. Er worden een of meerdere vragen gesteld.
4. Een anekdote vertellen.

6. Lees alinea 2 nog een keer (r.5 t/m r.9)
Wat is de kernzin van deze alinea?

7. Bestaat de rest van alinea 2 uit toelichting of voorbeelden?

8. Welk deelonderwerp past het best bij alinea 3 (r.10 t/m r.12)

1. Eigenschappen van de stokstaartjes
2. Vijanden van de stokstaartjes
3. Lichamelijke kenmerken
4. Hoe wonen stokstaartjes?

9. Lees de laatste alinea nog een keer (r. 20 t/m r. 23)
Wat is de kernzin van deze alinea?

10. Bestaat de rest van de laatste alinea uit toelichting of voorbeelden?

11. Vind je tekst 5 een passend slot hebben? Leg uit waarom wel of niet.