(KA17) Staatvorming en centralisatie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Centralisatie & staatvorming 

Havo 4

Vandaag:

1. Hand-out leenstelsel

2. Centralisatie en staatsvorming

3. Opdracht

Kenmerkend aspect 

KA17 Het begin van staatsvorming en centralisatie 

Lesdoelen:

Aan het eind van de les kan je in je in eigen woorden uitleggen waarom de koning van het leenstelsel af zou willen. 

Aan het eind van de les kan je minimaal twee kenmerk noemen van een laat middeleeuwse centraal bestuurde staat.

Wat is het verschil tussen een koninkrijk en een staat?

Hand-out leenstelsel

Wat? 

Beantwoord de vragen op de hand-out over het leenstelsel.

Hoe? 

Werk voor jezelf. je krijgt 8 minuten om de vragen in te vullen. Gebruik je boek waar nodig. 

Waarom? 

In deze les zal het leenstelsel een belangrijke rol gaan spelen. Deze hand-out is een herhaling en een opzet naar wat er gaat veranderen. Bewaar deze hand-out in je boek, het kan van pas komen bij het leren. 

Leenstelsel

- Koning moet een groot deel van het land besturen en doet dat door andere macht te geven in ruil voor trouw (Vazal)

- Koning moet charismatisch zijn en zo hopen dat de Adel mannen loyaal blijven aan hem 

- Wie heeft directe controle over de ridders? 

Veranderingen in de middeleeuwen

Wat veranderde er op de helft van de middeleeuwen? 

1. Stabielere politiek
2. Meer voedsel
3. Opkomst handel
4. Terugkomst geldeconomie (door handel

Terugkomst geldeconomie

- Hoe profiteerde koningen van de opkomst van steden? 

- Profiteerde de Adel hier ook aan? 

Verandering voor koning

vroege Middeleeuwen -> geen geld -> grond = macht

Late middeleeuwen -> opkomst geldeconomie 

Hoe gaat de koning zijn geld gebruiken om de macht terug

te pakken? 

Het hof van de koning

- Leenmannen zijn vazal. --> Helpen bestuur + Leger 

Koning wil de leenmannen overbodig maken. 

Hoe zorg je met $ ervoor dat je de leenmannen niet meer nodig hebt?

• Huurlegers IPV leenlegers

Het hof van de koning

- De adel(leenmannen) gaan steeds meer macht verliezen. 

- Koning zorgt er zo voor dat zijn rijk centraal (vanuit één plek)

 bestuurd gaat worden.

Huurt mensen in IPV de leenmannen te laten helpen met het bestuur

--> Centralisatie betekend meer macht voor de koning. 

centralisatie en staatsvorming

- Koning trekt de macht naar zich toe en bestuurd vanuit één plek

- Wat de koning zegt wordt uitgevoerd door de ambtenaren. 

- Ontstaan staat --> gebied met duidelijke regels, bestuur en grenzen. 

- Zowel centralisatie als staatvorming zijn lang termijn ontwikkelingen. 

Waarom zou een koning in de middeleeuwen van het leenstelsel af willen?

Noem twee kenmerken van een centraal bestuurde staat.

Aan de slag

Opdrachten bij KA 17

Toepassing en inzicht