(KA17) Staatvorming en centralisatie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Centralisatie & staatvorming 

Havo 4

Vandaag:

1. Hand-out leenstelsel

2. Centralisatie en staatsvorming

Druk op mij

Kenmerkend aspect 

KA17 Het begin van staatsvorming en centralisatie 

Lesdoelen:

Aan het eind van de les kan je in je in eigen woorden uitleggen waarom de koning van het leenstelsel af zou willen. 

Aan het eind van de les kan je minimaal twee kenmerk noemen van een laat middeleeuwse centraal bestuurde staat.

Hand-out leenstelsel

Wat? 

Beantwoord de vragen op de hand-out over het leenstelsel.

Hoe? 

Werk voor jezelf. je krijgt 8 minuten om de vragen in te vullen. Gebruik je boek waar nodig. 

Waarom? 

In deze les zal het leenstelsel een belangrijke rol gaan spelen. Deze hand-out is een herhaling en een opzet naar wat er gaat veranderen. Bewaar deze hand-out in je boek, het kan van pas komen bij het leren. 

Spel om macht

Koning

Leenman(en)

Taken:

1. Helpen met bestuur

2. Soldaten leveren

Geeft deel macht uit handen

Keuze of noodzaak?

Geef twee redenen waarom de koning niet perse het machtigst was in het land

Veranderingen in de middeleeuwen

Wat veranderde er op de helft van de middeleeuwen? 

1. Stabielere politiek
2. Meer voedsel
3. Opkomst handel
4. Terugkomst geldeconomie (door handel

Stadsrechten = geld voor koning

Koning verkoopt stadsrechten aan de steden en wordt ineens stinkend rijk!

Het hof van de koning

Geld --> uitbereiding van macht... maar hoe? 

Wat moesten de leenmannen doen in ruil voor de macht van de koning? 

1. Helpen besturen van het land
2. Legers leveren

1. Helpen besturen van land

De leenmannen hielpen met belasting heffen en andere klusjes. 

Hoe kun je dit oplossen nu de koning een bak geld heeft? 

Ambtenaren inhuren. 

Luisteren deze niet? ontslaan!

1. Helpen besturen van land

Deze ambtenaren werken en wonen bij de koning (zo ontstaat het Hof van de koning)

Het land wordt nu bestuurd vanuit één plek 

Koning krijgt zo veel meer macht in handen

Centralisatie beleid 

(alles moet vanaf één plek, door één iemand, 
met één wet, met één geloof)

2. Legers geven

De koning gaat zijn geld gebruiken om huurlegers

in te huren

De koning is nu de machtigste 

(meeste geld = meeste legers)

Leenmannen hebben zo geen macht meer

centralisatie en staatsvorming

Koning krijgt geld door stadsrechten 

Koning wil meer macht --> macht die hij aan de leenmannen heeft gegeven. 

1. Koning gaat Ambtenaren inhuren ipv leenmannen om zijn rijk te besturen

2. Koning gaat huurlegers inhuren ipv riddes van de leenmannen

centralisatie en staatsvorming

- Koning trekt de macht naar zich toe en bestuurd vanuit één plek

- Wat de koning zegt wordt uitgevoerd door de ambtenaren. 

- Ontstaan staat --> gebied met duidelijke regels, bestuur en grenzen. 

- Zowel centralisatie als staatvorming zijn lang termijn ontwikkelingen. 

Waarom zou een koning in de middeleeuwen van het leenstelsel af willen?

Noem twee kenmerken van een centraal bestuurde staat.

Fijne vakantie!