Thema Eenzaamheid

• senioren
• MBO
• Studiejaar 3

Eenzaamheid

Lesdoelen

Aan het eind van de les kan je;

verschillende vormen van eenzaamheid  herkennen

het verschil tussen sociale en emotionele eenzaamheid benoemen

uitleggen welke interventies helpen bij eenzaamheid

Eenzaamheid

Wat is eenzaamheid?

Het subjectief ervaren van een onplezierig of ontoelaatbaar gemis aan (kwaliteit van) bepaalde sociale relaties. 

Het aantal contacten dat men heeft met andere mensen geringer is dan men wenst. 

De kwaliteit van de gerealiseerde relaties achterblijft bij de wensen.” 

Prof. De Jong Gierveld

Eenzaamheid kan iedereen overkomen

Eenzaamheid en kwetsbaarheid ontstaan meestal niet van de ene op de andere dag. Het zijn sluipende processen. 

Het kan iedereen – rijk of arm, grote stad of dorp, kinderen of alleenstaand – overkomen. De gevolgen kunnen desastreus zijn.

Er rust nog steeds een taboe op eenzaamheid. Alsof het een schande is dat het jou overkomt. Terwijl het iedereen kan overkomen. 

Opdracht

Zoek het volgende op:

• Welke soorten van eenzaamheid zijn er?
• Welke oorzaken van eenzaamheid kan je vinden?
• Wat kunnen de gevolgen van eenzaamheid zijn?
• Heb je zelf ook eenzaamheid ervaren?

Soorten eenzaamheid

• Emotionele eenzaamheid (gemis van een hechte/emotionele band met iemand)
•  Sociale eenzaamheid (minder contact hebben met andere mensen dan je wenst)
• Isolatie (een verloren en zwervend gevoel, geen eigen plek of rol in het leven kennen, een gevoel van zinloosheid)

Opdracht A Eenzaamheid

Maak de opdracht in je opdrachtenboek

blz 15-16-17

Gebruik ook de theorie van blz 19-20-21

Oorzaken eenzaamheid

Oorzaken eenzaamheid (1)

Verandering van relaties:

• Alleenstaand 
• Scheiding of verlies 
• Slechte relatie 

Oorzaken van eenzaamheid (2)

Omstandigheden:

• geldproblemen 
• mantelzorg 
• pensionering 
• pesten 
• verhuizen 
• werkloosheid 
• woonomgeving 

Oorzaken van eenzaamheid (3)

Persoonlijk:

• Autisme 
• Dementie 
• 'Anders' zijn (wanneer je afwijkt van de norm; onbegrip, pesten)
• Depressie 
• Gezondheidsklachten 
• Lichamelijke of verstandelijke beperking 
• Persoonlijke eigenschappen/verwachtingen (gebrek aan social skills)
• Psychiatrische aandoening 

Gevolgen eenzaamheid

Gevolgen van eenzaamheid (1)

Gezondheidsrisico's:

• negatieve invloed op het immuunsysteem
• hoger risico op depressie
• hoger risico op hart- en vaatziekten
• hoger risico op verhoogde bloeddruk
• hoger risico op de ziekte van Alzheimer 
• hoger risico op vroegtijdig overlijden
• Ongezond gedrag (weinig bewegen, ongezond eten, meer gebruik van verslavende middelen

Gevolgen van eenzaamheid (2)

Sociaal-emotioneel:

• gevoel van leegte
• gevoel van ontevredenheid
• terugtrekken
• sociale gelegenheden uit de weg gaan

Feiten & cijfers (1)

Ruim de helft van alle 55-plussers voelt zich eenzaam.

1 op de 11 ouderen geeft zelf aan zich ernstig eenzaam te voelen. Dat zijn meer dan 500.000 mensen. 

Zij missen onder andere vaak goede vrienden om zich heen, ervaren een leegte, missen gezelligheid en iemand om zich verbonden mee te voelen.

Eenzaamheid neemt toe met de leeftijd. Vanaf 65 jaar voelt bijna 44% zich eenzaam, bij 75 jaar stijgt dit naar 53%, bij 85-plussers naar bijna 63%.

Feiten & cijfers (2)

Ongeveer 50% van de ouderen voelt zich sociaal eenzaam. Emotionele eenzaamheid, waarbij een oudere een sterk gemis ervaart van een intieme relatie of emotionele, hechte band, stijgt sneller naarmate men ouder wordt. Dit stijgt van 26% op 65-jarige leeftijd naar 53% bij 85-plussers.

Ook zeer ernstige eenzaamheid neemt toe met de leeftijd. Van de 65- tot 75-jarigen voelt ruim 8% zich (zeer) ernstig eenzaam. Voor 75- tot 85-jarigen geldt dit voor 10%. Van de 85-plussers voelt ruim 14% zich (zeer) ernstig eenzaam.

Feiten & cijfers (3)

Zowel mannen en vrouwen voelen zich eenzaam. De percentages zijn vrijwel gelijk. Mannen voelen zich iets vaker sociaal eenzaam (46%) dan vrouwen (40%).

Gescheiden mensen, weduwen en weduwnaars voelen zich vaker eenzaam. Zo voelt 37% van de gehuwden zich eenzaam en 50% van de ongehuwden. 61% van de gescheiden mensen en bijna 62% van de weduwe/weduwnaars. 

Gescheiden mensen voelen zich vaker sociaal eenzaam, terwijl emotionele eenzaamheid vaker bij weduwe en weduwnaars voorkomt.

Eenzaamheid kan tot veel problemen leiden.

Maak het onderwerp bespreekbaar

Luister naar de zorgvrager

Er rust nog een groot taboe op

Wat is juist?

1. Een kwart van de 55-plussers voelt zich eenzaam
2. Ruim de helft van de 55-plussers voelt zich eenzaam
3. Niemand van de 55-plussers voelt zich eenzaam
4. Iedereen van de 55+ers voelt zich eenzaam

Hoeveel % van de ouderen voelt zich sociaal eenzaam?

1. Ongeveer 40%
2. Ongeveer 50%
3. Ongeveer 60%
4. Ongeveer 65%

Wie voelen zich vaker sociaal eenzaam?

1. Gescheiden mensen
2. Weduwen/weduwnaars
3. Gehuwden
4. Ongehuwden

Wat is een persoonlijke oorzaak van eenzaamheid?

1. Een scheiding
2. Met pensioen gaan
3. Verhuizen
4. Een lichamelijke beperking hebben

Wat is een gevolg van eenzaamheid?

1. depressie
2. verhoogde bloeddruk
3. terugtrekken
4. ongezond leven

Groepjes

Maak in groepjes de opdracht die klaarstaat in teams.

'Eenzaamheid'