Workshop 7 Eenzaamheid

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

workshop 7 Eenzaamheid

doelen

De student:

• Legt uit wat eenzaamheid is bij ouderen.

• Legt uit wat lichamelijk, geestelijk en sociaal oorzaken en gevolgen kunnen zijn van eenzaamheid bij ouderen

• Legt uit wat signalen zijn die kunnen wijzen op eenzaamheid bij ouderen.

• Benoemt interventies om eenzaamheid te doorbreken (bijvoorbeeld dagbesteding, praktische ondersteuning, realistische verwachtingen, betekenisvolle rol, etc.)

• Legt uit hoe wordt omgegaan met eenzaamheid bij ouderen binnen de instelling.

Heb jij je wel eens eenzaam gevoeld?

“Ik zit de hele dag alleen. Mijn kinderen wonen ver weg. Ik heb hier geen vrienden. Dat is wel eens moeilijk. Je hoort je eigen stem niet meer.” 

Eenzaamheid

Wat is eenzaamheid?

Eenzaamheid is je niet verbonden voelen. Je mist een hechte, emotionele band met anderen, of je hebt minder contact met andere mensen dan je wenst. 

Eenzaamheid is een persoonlijke subjectieve ervaring. 

Veelal is het een verborgen probleem. Anderen kunnen moeilijk van buitenaf zien of je je eenzaam voelt. 

Eenzaamheid kan iedereen overkomen

Eenzaamheid en kwetsbaarheid ontstaan meestal niet van de ene op de andere dag. Het zijn sluipende processen. 

Het kan iedereen – rijk of arm, grote stad of dorp, kinderen of alleenstaand – overkomen. De gevolgen kunnen desastreus zijn.

Er rust nog steeds een taboe op eenzaamheid. Alsof het een schande is dat het jou overkomt. Terwijl het iedereen kan overkomen. 

Feiten & cijfers (1)

Ruim de helft van alle 55-plussers voelt zich eenzaam.

1 op de 11 ouderen geeft zelf aan zich ernstig eenzaam te voelen. Dat zijn meer dan 500.000 mensen. 

Zij missen onder andere vaak goede vrienden om zich heen, ervaren een leegte, missen gezelligheid en iemand om zich verbonden mee te voelen.

Eenzaamheid neemt toe met de leeftijd. Vanaf 65 jaar voelt bijna 44% zich eenzaam, bij 75 jaar stijgt dit naar 53%, bij 85-plussers naar bijna 63%.

Wat is juist?

1. Een kwart van de 55-plussers voelt zich eenzaam
2. Ruim de helft van de 55-plussers voelt zich eenzaam
3. Niemand van de 55-plussers voelt zich eenzaam
4. Iedereen van de 55+ers voelt zich eenzaam

Feiten & cijfers (2)

Ongeveer 50% van de ouderen voelt zich sociaal eenzaam. Emotionele eenzaamheid, waarbij een oudere een sterk gemis ervaart van een intieme relatie of emotionele, hechte band, stijgt sneller naarmate men ouder wordt. Dit stijgt van 26% op 65-jarige leeftijd naar 53% bij 85-plussers.

Ook zeer ernstige eenzaamheid neemt toe met de leeftijd. Van de 65- tot 75-jarigen voelt ruim 8% zich (zeer) ernstig eenzaam. Voor 75- tot 85-jarigen geldt dit voor 10%. Van de 85-plussers voelt ruim 14% zich (zeer) ernstig eenzaam.

Hoeveel % van de ouderen voelt zich sociaal eenzaam?

1. Ongeveer 40%
2. Ongeveer 50%
3. Ongeveer 60%
4. Ongeveer 65%

Feiten & cijfers (3)

Zowel mannen en vrouwen voelen zich eenzaam. De percentages zijn vrijwel gelijk. Mannen voelen zich iets vaker sociaal eenzaam (46%) dan vrouwen (40%).

Gescheiden mensen, weduwen en weduwnaars voelen zich vaker eenzaam. Zo voelt 37% van de gehuwden zich eenzaam en 50% van de ongehuwden. 61% van de gescheiden mensen en bijna 62% van de weduwe/weduwnaars. 

Gescheiden mensen voelen zich vaker sociaal eenzaam, terwijl emotionele eenzaamheid vaker bij weduwe en weduwnaars voorkomt.

Waarom is eenzaamheid taboe?

vormen van eenzaamheid

sociale eenzaamheid; minder contacten

emotionele eenzaamheid; gemis

existentiële eenzaamheid; gevoel van nutteloosheid

Wie voelen zich vaker sociaal eenzaam?

1. Gescheiden mensen
2. Weduwen/weduwnaars
3. Gehuwden
4. Ongehuwden

Wat is een persoonlijke oorzaak van eenzaamheid?

1. Een scheiding
2. Met pensioen gaan
3. Verhuizen
4. Een lichamelijke beperking hebben

Oorzaken eenzaamheid (1)

Verandering van relaties:

• Alleenstaand 
• Scheiding of verlies 
• Slechte relatie 

Oorzaken van eenzaamheid (2)

Omstandigheden:

• geldproblemen 
• mantelzorg 
• pensionering 
• pesten 
• verhuizen 
• werkloosheid 
• woonomgeving 

Oorzaken van eenzaamheid (3)

Persoonlijk:

• Autisme 
• Dementie 
• 'Anders' zijn (wanneer je afwijkt van de norm; onbegrip, pesten)
• Depressie 
• Gezondheidsklachten 
• Lichamelijke of verstandelijke beperking 
• Persoonlijke eigenschappen/verwachtingen (gebrek aan social skills)
• Psychiatrische aandoening 

Eenzaamheid kan tot veel problemen leiden.

Maak het onderwerp bespreekbaar

Luister naar de zorgvrager

Er rust nog een groot taboe op

Gevolgen van eenzaamheid (1)

Gezonheidsrisico's:

• negatieve invloed op het immuunsysteem
• hoger risico op depressie
• hoger risico op hart- en vaatziekten
• hoger risico op verhoogde bloeddruk
• hoger risico op de ziekte van Alzheimer 
• hoger risico op vroegtijdig overlijden
• Ongezond gedrag (weinig bewegen, ongezond eten, meer gebruik van verslavende middelen

Gevolgen van eenzaamheid (2)

Sociaal-emotioneel:

• gevoel van leegte
• gevoel van ontevredenheid
• terugtrekken
• sociale gelegenheden uit de weg gaan

Initiatieven 

• Schrijfmaatje
• Fietsmaatje
• nationale thuisbingo 
• belcirkel 
• fotokaart sturen voor 1 cnt
• bloemenactie
• buddy worden

Heb je al een gesprek gevoerd over eenzaamheid met een cliënt?

Oorzaken van eenzaamheid

Bestaat er een signaleringskaart voor eenzaamheid?

1. Nee
2. Nee, maar wordt wel gemaakt
3. Ja
4. Ja, maar wordt in de praktijk niet gebruikt

Werkzame elementen bij eenzame ouderen

 eenzaamheidsinterventies:

 Deze interventies worden ingezet om eenzaamheid bij ouderen te verminderen of subdoelen te bereiken als: een sociaal netwerk hebben, erbij horen, intimiteit ervaren en betekenis hebben. 

De zeven werkzame elementen zijn: 

1. bezigheden
   
2. ontmoeten
   
3. praktisch ondersteunen
   
4. betekenisvol contact
   
5. sociale vaardigheden
   
6. realistische verwachtingen
   
7. betekenisvolle rol

kennis testen?

https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfmJr9tb8kMwEki_OiE6R0KnLV9IZpsOJWVduDKY159z3Jcsw/viewform?formkey=dFN3NG84YU g2dXNheDZINFJQNE9mR3c6MQ#gid=0