7.6 Duurzaamheid en natuurbescherming

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Ecologie en milieu

7.6 Duurzaamheid en natuurbescherming

Spullen op tafel

Telefoon in het zakkie op tafel

Jas uit en over je stoel

Tas op de grond

Lesprogramma

• Huiswerk
• Leerdoelen
• Uitleg
• Vragen
• Nabespreken
• Huiswerk

Welke vragen van het huiswerk willen jullie dat ik bespreek?

Leerdoelen

• Je kunt de voornaamste oorzaken en gevolgen van milieuproblemen toelichten.
• Je kunt uitleggen wat duurzame ontwikkeling is.
• Je kunt maatregelen voor natuurbescherming toelichten.

Wat verandert bij successie?

1. individu
2. populatie
3. leefgemeenschap
4. ecosysteem

Je kunt milieuproblemen veroorzaken door:
1. stoffen toe te voegen
2. stoffen te onttrekken

1. 1 is juist
2. 2 is juist
3. Beiden juist
4. Beiden onjuist

Wat zijn de 2 belangrijkste oorzaken van milieuproblemen?

1. De bevolkingstoename en steeds meer dieren.
2. De bevolkingstoename en de manier van leven.
3. Toename in verschillende diersoorten en manier van leven.
4. Het smelten van de polen en de manier van leven.

Mensen beïnvloeden het milieu

de invloed van de mens is overal

Mensen beïnvloeden het milieu

de invloed van de mens is overal

zeker in Nederland

Mensen beïnvloeden het milieu

de wereld bevolking groeit snel

dus de beïnvloeding neemt toe

Biodiversiteit

Soortenrijkdom binnen een ecosysteem

Dankzij biodiversiteit hebben we:

- Voedsel

- Medicijnen

- Kleding

- Brandstof

- Vruchtbare grond

doel:

dat er een 

gezond 

evenwicht is

wat als dat evenwicht ontbreekt? 

Oorzaken van milieuproblemen

• Bevolkingsgroei

• Industrialisering

• Ruilverkaveling

Oorzaken van milieuproblemen

• Bevolkingsgroei

• Industrialisering

• Ruilverkaveling

Oorzaken van milieuproblemen

• Bevolkingsgroei

• Industrialisering

• Ruilverkaveling

Bevolkingsgroei zorgt voor (milieu)problemen

• hoeveelheid voedsel 
  
• grotere populaties -> hierdoor springen ziektes makkelijk over
• uitputting van grondstoffen
• broeikasgassen 
• enzovoorts... 

Veranderingen in landbouw en landschap

Bevolkingstoename, veranderende levenswijze en opkomst grootschalige en niet-grondgebonden landbouw hebben invloed gehad op de hoeveelheid natuurlijk terrein en bos en de daar levende planten en dieren...

ruilverkaveling

minder soorten, grotere machines, 

minder diversiteit

-> denk aan de wormenman BS3

Earth overshoot day

Earth overshoot day

Earth overshoot day

2024: 25 juli

deze  is helaas

elk jaar eerder.... 

wat kunnen we doen? 

we moeten 

meer naar een circulaire economie -> meer recyclen

duurzamere voedselproductie

meer de natuur beschermen + herstellen = natuurbeheer

Duurzame ontwikkeling

Kansen voor toekomstige generaties en natuur

- Kringloopeconomie (circulaire economie): economisch en industrieel systeem waarin de grondstofvoorraden niet worden uitgeput en waarin reststoffen opnieuw worden ingezet in het proces (cradle-to-cradle)

- Lineaire economie: economisch systeem waarbij grondstofvoorraden worden uitgeput en, na gebruik, als onbruikbaar afval in het milieu terechtkomen

duurzame voedselproductie

natuurbescherming = natuurbeheer

Strijden tegen houtkap, afval, onnodige consumptie

laat de natuur met rust  

-> wet en regelgeving

de rode lijst

natuurbescherming = natuurbeheer

Strijden tegen houtkap, afval, onnodige consumptie

laat de natuur met rust  

-> wet en regelgeving

de rode lijst

de rode lijst

dieren en planten waar het slecht mee gaat

herstel van de natuur

ontwikkeling van nieuwe gebieden

vb. Oostvaardersplassen, Tiengemeten

d.m.v. verwijderen giftige grond, aanplant bomen, uitzetten van dieren, 

natuur kan zichzelf ook herstellen

deze Australische bloem bloeit alleen na een bosbrand

Ecosysteemdiensten

Verstoringen

Balans tussen vraag en aanbod ecosysteemdiensten afgelopen eeuwen scheef.

Ver-thema's = verzamelnaam voor verstoringen door teveel vragen van de natuur. Bijvoorbeeld:

• vermesting, klimaatverandering, verdroging, verzuring, versnippering, vervuiling/verontreiniging, verspilling, verstoring en verwijdering.

Versnippering

= het in stukjes verdelen van het landschap. Oorzaken zijn: aanleg van wegen, uitbreiding van steden, aanleg van stuwdammen , etc.

Versnippering zorgt ervoor dat populaties verdeeld worden en minder mogelijkheden hebben tot vrij bewegen tussen gebieden. Bijv. vissen die vanuit de zee stroomopwaarts rivieren in zwemmen om eitjes te leggen en op stuwdammen stuiten en herten die op de Veluwe in groepen leven, maar gescheiden werden door wegen.

Het heeft tot gevolg dat populaties kleiner worden, soms zelfs zo klein dat ze kwetsbaar worden voor ziektes door te weinig genetische variatie (door inteelt). Dit kan op ecosysteem niveau leiden tot een verlies van biodiversiteit.

Hier is echter een oplossing voor gevonden (zie filmpje).

Duurzaamheid

= het zorgen voor evenwicht tussen mens, milieu en economie om de aarde niet uit te putten. Voor nu, maar ook voor de komende generaties.

Duurzame ontwikkeling = vooruitgang dat niet ten koste gaat van mensen en natuur.

bijv. Circulaire economie vs. Lineaire economie

Earth Overshoot Day = de datum waarop de mensheid alle natuurlijke grondstoffen heeft gebruikt die de aarde in een jaar kan produceren

Natuurbescherming

Natuurbehoud:

= Maatregelen om natuur te behouden of te handhaven

Bijvoorbeeld nadenken over hoe steden groeien of het opkopen van natuurgebieden

Natuurbeheer:

= Menselijk ingrijpen ten behoeve van optimale leefomstandigheden voor planten en dieren

Bijvoorbeeld: begrazing, akkerbermen en bomen verwijderen

Natuurontwikkeling:

= Natuur beïnvloeden door eerst menselijk ingrepen te doen en daarna de natuur haar gang laten gaan.

Bijvoorbeeld de Marker Wadden

Rode lijst

Soorten die zich voortplanten in Nederland en die zijn verdwenen of dreigen te verdwijnen.

Mate van bescherming op basis van de categorie mogelijk. 

In welke categorie een soort komt is afhankelijk van:

• Populatiegrootte
• Populatietrend

Sophie zegt dat de mens voor grondstoffen afhankelijk is van het milieu.
Annemijn zegt dat het milieu belangrijk is als plaats voor recreatie.
Wie heeft (hebben) gelijk?

1. beiden hebben gelijk
2. Sophie heeft gelijk
3. Annemijn heeft gelijk
4. geen van beiden

Welke soort zal eerder als bedreigd worden aangemerkt in de rode lijst?

1. Een soort waarvan er vele aanwezig zijn, maar die langzaam afneemt
2. Een soort waarvan er vele aanwezig zijn, maar die snel afneemt
3. Een soort waarvan er weinig zijn, maar die langzaam toeneemt
4. Een soort waarvan er weinig aanwezig zijn, maar die snel toeneemt

Huiswerk

Leren en maken 7.6