5.4 Voortplanten

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Herhaling vorige les

Wat eten planten dan vooral?

1. Andere planten en vliegen
2. Zonlicht en CO2
3. Zonlicht en water
4. Mineralen, water en CO2

Wat maakt een plant zelf?

1. zuurstof en mineralen
2. mineralen en glucose
3. energie en CO2
4. glucose en zuurstof

Wat heeft een plant nodig voor fotosynthese?

Wat maakt een plant bij fotosynthese?

5.4 voortplanten

• Je kunt de delen van een bloem benoemen en functies geven
• Je kunt uitleggen hoe bestuiving bij verschillende bloemen gaat
•  Je kunt beschrijven hoe zaden ontstaan en hoe ze verspreiden
• Je kunt uitleggen wat er gebeurt in een plantenleven

Onderdelen bloem

Meeldraad

De meeldraad is het mannelijke deel van de bloem. 

De meeldraad bestaat uit de helmdraad en helmknop (met stuifmeelkorrels). 

Stamper

• Geheel = stamper
• Stempel vangt stuifmeelkorrels op
• In zaadbeginsel zit eicel
• Eicel = vrouwelijke voortplantingscel

Het volgende onderdeel van een bloem is de stamper. De stamper bestaat uit drie delen: Stempel, stijl en vruchtbeginsel. In het vruchtbeginsel bevind zich het zaadbeginsel waarin de vrouwelijke geslachtscel van de plant zit: het eicel. 

Meeldraden en de stamper zijn dus nodig om voort te kunnen planten. 

Stuifmeel + eicel = zaadje

Bestuiving

Bestuiving = 

Als er stuifmeelkorrels op de stempel terecht komen van de zelfde soort

Bestuiving kan plaatsvinden door: 

• De wind; hebben licht stuifmeel en meeldraden + stempel steken uit de bloem
• Insecten (bijen, vliegen, vlinders); 
  hebben opvallende kroonbladeren en lekkere geuren

 

Soorten bestuiving:

• Zelf bestuiving
• Kruisbestuiving

              Ontstaan zaden

Hoe worden zaden verspreid?

• Eén jarige plant
  

• Twee jarige plant
  

• Meerjarige plant
  

• Houtachtige plant
  

Levenscyclus plant

Eenjarige plant

• Een eenjarige plant voltooit zijn levenscyclus van kieming tot zaad binnen één jaar.
• Voorbeeld Afrikaantje Tagetes 

Levenscyclus

Tweejarige planten: 

 Vormt in het tweede jaar pas zaden! 

Meerjarige planten

Ontkiemen in voorjaar

Bloeien in zomer

Verspreiding zaden in herfst

Bovengrondse delen sterven af in de winter (bladeren vallen)

Vormen uitlopers in voorjaar

Houtachtige planten

ontkiemen in het voorjaar en groeien eerst een aantal jaren tot boom of struik. Daarna jaarlijks bloeien en zaden maken.  Kunnen heel oud worden.

Hoe krijgt een kiem voedingsstoffen? 

• Het zaadbeginsel krijgt voedingsstoffen via de navelstreng (steel)
• Het zaadbeginsel zit met de navelstreng vast aan het vruchtbeginsel (voor voedingsstoffen)
• Zaadbeginsel --> zaad
• Bevruchte eicel --> kiem
  

Zelfstanding werken

Maak de opdrachten van 5.4. 5 min zs.
Vragen? --> kom even naar voren
Je mag muziek luisteren.