5.4 Voortplanten HA (2 lessen)

• Biologie
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

5.4 Voortplanten

Fotosynthese

Zonlicht

Koolstof-dioxide

Glucose

Zuurstof

Water

+

+

Reactieschema van de fotosynthese

Glucose

Water

Licht

Koolstofdioxide

O2

In welk onderdeel van de cel vindt fotosynthese plaats? 

Fotosynthese

1

2

3

4

5

Leerdoelen 5.4: Voortplanten

• Je kunt de delen van een bloem in een afbeelding benoemen en hun functie beschrijven.
• Je kunt de delen van de meeldraad en stamper in een afbeelding benoemen en hun functie beschrijven.
• Je kunt uitleggen hoe bestuiving gaat en wat het verschil is bij de bestuiving van een insecten- en windbloem.
• Je kunt 3 manieren opnoemen van hoe zaden zich kunnen verspreiden.

Bloemen

Hiernaast zie je de onderdelen van een bloem.

Deze onderdelen moet je kennen en ook weten wat de functie van elk onderdeel is.

Op de volgende dia zie je een time laps film met verschillende bloemen

0

Onderdelen van een bloem met de functie

• Bloembodem: Hierop zitten andere delen van de bloem vast.
• Kelkbladeren: groene blaadjes, beschermen de bloem tegen kou, uitdroging en beschadiging als de bloem in de knop zit.
• Nectarkliertjes: Klieren onderin de bloem, die nectar maken = zoete stof die insecten eten.
• Kroonbladeren: gekleurde bloemblaadjes, hiermee lokt de plant insecten.
• Stamper: vrouwelijke deel van de bloem dat middenin de bloem zit, is voor de voortplanting
• Meeldraden: mannelijke deel van de bloem en staan rondom stamper, zijn voor voortplanting

De stamper

Stamper = stempel, stijl en vruchtbeginsel

In het vruchtbeginsel zitten zaadbeginsels. 
In elk zaadbeginsel zit een eicel. 

Dit zijn de 'vrouwelijke geslachtsdelen' van de bloem! 

De meeldraad

Meeldraad = helmknop en helmdraad
De stuifmeelkorrels zijn de mannelijke voortplantingscellen, te vergelijken met zaadcellen van mensen.

Dit zijn dus de 'mannelijke geslachtsdelen' van de bloem!

Maken

Eerste 8 minuten in stilte

Zelf bestuderen/doorlezen: 5.4

Maken: opdracht 

Klaar? Nakijken -> antwoorden staan op itslearning, daarna maken samenvatting of testjezelf 

0

Kelkbladeren

6

Helmknop met helmhokjes

8

Stuifmeelkorrel (mannelijke geslachtscel)

2

Kroonblad

1

Eicel

5

Zaadbeginsel

4

Vruchtbeginsel

13

Stijl

12

Stempel

11

Stamper

14

Helmdraad

9

Stuifmeelbuis (Pollenbuis)

3

Meeldraad

10

Leer de onderdelen van de bloem

Bloemsteel

7

Leerdoelen 5.4: Voortplanten

• Je kunt beschrijven hoe de zaden in een bloem ontstaan.
• Je kunt de levenscyclus van een plant beschrijven.
• Je kunt uitleggen wat het verschil is tussen eenjarige, tweejarige, meerjarige en houtachtige planten.
• Je kunt uitleggen hoe een kiemend plantje voedingsstoffen krijgt. (vwo)

+

+

Reactieschema van de fotosynthese

Glucose

Water

Licht

Koolstofdioxide

O2

Bestuiving

 "stuifmeel van de meeldraden van een bloem gaan naar de stamper van een bloem van dezelfde soort plant"

Dit kan zijn eigen vrouwelijke deel zijn. (=zelfbestuiving)

Of het vrouwelijke deel van een andere bloem. (=kruisbestuiving)

Bestuiving door insecten of de wind

insectenbloem: opvallende kleuren en geuren om insecten aan te trekken, nectar zit diep in de bloem

windbloem: bloemetjes zijn klein, groen en geuren niet, meeldraden en stempel steken ver uit de bloem

Zelfbestuiving of kruisbestuiving?

Ontstaan van zaden

1. Stuifmeelkorrels plakken op de stempel

2. Celkern van stuifmeelkorrels gaat door de stuifmeelbuis tot in de eicel

3. Elke bevruchte eicel (zaadbeginsel) groeit uit tot een zaadje, daaromheen groeit het vruchtbeginsel tot vrucht

Zaadverspreiding

3 manieren: 

1. door wind

2. door dieren

3. door de plant zelf

Levenscyclus van een plant

Verschillende levenscycli

- eenjarige planten: hele levenscyclus in hetzelfde jaar

- tweejarige planten: ontkiemen en groeien in het 1e jaar, bloeien en maken zaden in het 2e jaar

- meerjarige planten: doorlopen de hele cyclus elk jaar opnieuw, maar bovengrondse delen sterven in het najaar af 

Tweejarige planten

Voedingsstoffen voor een kiemend plantje (vwo)

1. Via de navelstreng

2. Neemt reservevoedsel op uit de zaadlobben 

3. Kiemplant maakt zelf voedsel d.m.v. fotosynthese

Maken

Eerste 8 minuten in stilte

Zelf bestuderen/doorlezen: 5.4

Maken: opdracht 

Klaar? Nakijken -> antwoorden staan op itslearning, daarna maken samenvatting of testjezelf 

Hoe heet het proces
op het plaatje?

1. overdrachtbestuiving
2. zelfbestuiving
3. kruisbestuiving
4. automatische bestuiving

Insectenbloem

Windbloem

geen 

kroonbladeren

nectar

meeldraden 

in de bloem

maken veel stuifmeel

geur

felgekleurde kroonbladeren

stuifmeel

kleverig

Een insectenbloem heeft opvallende kroonbladeren om insecten te lokken

1. Waar
2. Niet waar

Bekijk de afbeelding

BOVEN: insectenbloem

ONDER: windbloem

1. Waar
2. Niet waar