les 16: HC 1.3 De Gouden Eeuw: een politiek, economisch en cultureel experiment (5)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Steden en burgers in de lage landen 

les 16

welkom!

1. intro

2. Het rampjaar 1672

3. Einde Gouden Eeuw

4. proefwerkvoorbereiding

5. uitwerking opdracht 1.82 t/m 1.87

Waarom gaat het vanaf 1648 minder goed met de Republiek?

1650

STAATSGEZINDEN

ORANJEGEZINDEN

Les 15 !

7 

gewesten

Tekst

7 

gewesten

7 

gewesten

Tekst

7 

gewesten

7 

gewesten

Tekst

7 

gewesten

Volgens een Nederlands gezegde was "het volk redeloos, 

de regering radeloos en het land reddeloos"

1672

stadhouder

1672

stadhouder

X

1672

stadhouder

X

Volgens een Nederlands gezegde was "het volk redeloos, 

de regering radeloos en het land reddeloos"

Wat zijn de vragen? 

.......over de proefwerkstof

Wat zijn de vragen? 

.......over de proefwerkstof

Geen? 

Wat zijn de vragen? 

.......over de proefwerkstof

Geen? 

Nou ik wel!

wat vertelt dit over de positie van de burgers tussen 1050 -1700?

Atrecht , Brugge/Gent/Antwerpen, Amsterdam, Londen

wat vertelt dit over de positie van de burgers tussen 1050 -1700?

Atrecht , Brugge/Gent/Antwerpen, Amsterdam, Londen

De positie van de burgers werd stap voor stap groter en sterker. 

Wanneer was het hoogte punt en waarom?

Dit is een overzicht van de belangrijkste ontwikkelingen in de behandelde periode, met steden en burgers als rode draad. 

Welke gebeurtenissen en ontwikkelingen kunnen ook toegevoegd worden?

Verstedelijking zorgde in de hoge middeleeuwen voor een groeiende bevolkingsgroep van gewone mensen die noch van adel, noch horige boeren waren. Binnen de grenzen van de stad, en dankzij onderlinge solidariteit, konden zij hun gang gaan. Dankzij een gunstige wisselwerking met het achterland waar landbouw plaatsvond, kon zich in de Vlaamse steden een sterke lakennijverheid (textielproductie) ontwikkelen. Dat leverde exportproducten en daarmee handel en rijkdom. De meest fortuinlijke onder de stadsburgers profiteerden sterk en werden zeer rijk. Ambachts- en kooplui begonnen zich te verenigen in gildes. Deze kregen veel macht, en samen met het stadsbestuur konden ze zich met succes verzetten tegen, of onderhandelen met, de landsheren. Toen in de zestiende eeuw die landsheren hun macht over de steden en burgerij probeerden te vergroten, leidde dat tot verzet. De Noordelijke Nederlanden scheidden zich af van het rijk van de Spaanse koning, en stichtten een Republiek. Leden van de burgerij konden relatief makkelijk meedelen in de groeiende welvaart dankzij internationale handelsvaart (o.a. VOC) en laagdrempelige aandelenhandel. In de Republiek had de regentenklasse, de hoogste laag van de stedelijke burgerij, het voor het zeggen. Dit staat in contrast met de maatschappelijke en politieke ontwikkelingen in de rest van Europa in dezelfde periode. Daar zorgde het sterke feodale stelsel voor minder verstedelijking en minder handel. Europese monarchen hadden de touwtjes over het algemeen stevig in handen, en focusten zich daarbij vooral op buitenlandse oorlogen en het behouden van de binnenlandse macht, in plaats van op de economie.

De macht van de stad groeit

Wat is de rol van de groei van de bevolking?

Welke rol speelde de handelsnetwerken?

hoezo privileges?

feodaliteit

Monetaire economie?

Organisatie en regelgeving in combinatie met solidariteitsprincipe.

????????

patriciers? 

Wat staat er niet bij maar had er wel bij moeten staan?

Machtsstrijd tussen 

adel, kerk, burgers

de positie van Antwerpen

Amsterdam en moedernegotie.

Particularisme

Habsburgers en de steden ?

welke tijd?

Wat staat er niet bij maar had er wel bij moeten staan?

Bonum commune

... en het ontstaan van de Republiek

Karel V / Habsburgers

centralisatie

Reformatie?

privileges

Plakkaat van Verlatinghe?

VOC en de positie van de burgers

Wat staat er niet bij maar had er wel bij moeten staan?

De Gouden Eeuw: politiek, economisch en cultureel experiment

oorlogseconomie

innovatie

gewetensvrijheid

Staten-Generaal,

stadhouder, 

landsadvocaat

Dertigjarige oorlog

1648

1672

groei van Amsterdam

regenten

Wat staat er niet bij maar had er wel bij moeten staan?

1.82

1.83

1.84

1.85

1.86

1.87