bs 2: chromosomen

• biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Thema 5 

erfelijkheid en evolutie

Bs 2: chromosomen 

Leerdoelen

Je kunt uitleggen hoe elk van de ouders 50% van de chromosomen levert.

Je kunt uitleggen dat bij mensen het geslacht wordt bepaald door de geslachtschromosomen.

Je kunt uitleggen hoe door geslachtelijke voortplanting variatie in genotypen ontstaat.

             Chromosomen & Genen

in de celkern zitten chromosomen. 

Een chromosoom is een streng DNA.

Een klein stukje DNA voor een bepaalde erfelijke eigenschap heet een gen.

De chromosomen in een lichaamscel van een vrouw

- 46 chromosomen

- 23 paar

Elk chromosomenpaar heeft dezelfde genen (informatie voor erfelijke eigenschappen)

Geslachtschromosomen (23e paar)

• XX=Meisje XY=Jongen
• Intersekse

• Waarom is het nooit YY?
  

1 chromosomenpaar. De twee chromosomen bevatten informatie voor dezelfde eigenschappen, op dezelfde plek. 
De informatie kan wel verschillend zijn (variatie van een gen), bv oogkleur groen en oogkleur bruin. (Het ene chromosoom van je moeder, de ander van je vader). 

Celdeling lichaamscellen

Een moedercel heeft 46 chromosomen.

Voor de celdeling verdubbelt dit, zodat elke

dochtercel evenveel chromosomen krijgt.

Geslachtscellen

Geslachtscellen hebben maar 23 chromosomen (de helft)

Dit komt door een speciale celdeling: meiose

Waarom is dit zo?

Er wordt een jongetje geboren.

De kern van een huidcel van hem bevat

1. 22 paar chromosomen + XX
2. 22 paar chromosomen + XY
3. 22 chromosomen + XY
4. 22 chromosomen + Y

Bij tijgers hebben zaadcellen 20 chromosomen. Hoeveel chromosomen hebben de oogcellen van tijgers?

Kern van cel P bevat 40 chromosomen.
Hoeveel chromosomen bevat cel 1 ?

1. 20
2. 40
3. 80

Variatie in genotypen

Ongeslachtelijke
voortplanting

Geen geslachtscellen nodig
Bijvoorbeeld: stekken

Loes is 7, haar broertje Tim is 4. 

Hebben zij hetzelfde genotype?

Jordy en Mariska krijgen een zoon. De ouders van Jordy en Mariska zijn de grootouders. 

Van welke grootouder heeft de baby zeker geen geslachtschromosoom geërfd? Leg uit. (opschrijven helpt!)

Wat ga je nu doen?

Weektaak voor donderdag 25 maart:

Bs 1 opdr 1 t/m 8 

Bs 2 opdr 1, 2, 3, 4, 7, 9