3.4 Geloof, tolerantie en onderzoek

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

De Republiek in de Gouden Eeuw

3.4 Geloof, tolerantie en onderzoek

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen hoe de vrijheid van denken leidde tot meer wetenschap

Geloof en tolerantie

• In de Republiek de Calvinistische kerk de 'bevoorrechte' kerk > Katholieken van oorsprong 'Spaanse aanhangers'. 
  
  
• Wel een beperkte geloofsvrijheid: Katholiek zijn mocht, Katholieke diensten houden niet.
  
  
• Schuilkerk waar gelovigen anders dan calvinisten hun geloof konden uitoefenen.
  
  
• Politieke en economische belangen.
• Door de vrijheid van denken waren natuurwetenschappelijke onderzoeken mogelijk en werden er veel uitvindingen gedaan.

Handel en Tolerantie

• Joodse vluchtelingen in Amsterdam mochten wél een synagoge bouwen.
   
• Vaak gevlucht vanuit Antwerpen > namen kennis en geld mee > goed voor de handel in Amsterdam
   
• Als de Republiek kon profiteren, was men 'meer tolerant' dan anders.

Tolerantie en Wetenschap 

• Vrijheid van denken en religieuze tolerantie geeft ruimte voor wetenschappelijk onderzoek
  
  
• Uitvindingen doen werd zelfs een 'rage' en sprak tot de interesse van mensen.
  
  
• Begin Wetenschappelijke Revolutie.

Wetenschappers

• Bloei van de handel stimuleerde de wetenschap. 
  
  
• Antoni van Leeuwenhoek: uitvinder microscoop, ontdekken van bacteriën en cellen. 
  
  
• Christiaan Huygens: ontdekker van de telescoop en het slingeruurwerk: voor plaatsbepaling op zee. 

Baruch de Spinoza

'Durf te denken'

• Tolerantie.
• Vrijheid van godsdienst.
• De bijbel is door mensen bedacht.
• God is geen persoon.
• Verstand gebruiken.
  
  
• Gevlucht uit Portugal, vanwege zijn Joodse geloof.

Belangrijke uitvinders van de Gouden eeuw

Christiaan Huygens

Antoni van Leeuwenhoek

Baruch de Spinoza

Het Rampjaar 1672

• Stadhouder Willem II overleed onverwachts in 1650, Willem III nog niet geboren. Raadspensionaris Johan de Witt kreeg de macht.
• De Witt had vooral gelet op de handelsbelangen en vond defensie minder belangrijk (en had daar dus flink op bezuinigd).
• 1672: Republiek wordt aan drie kanten tegelijk aangevallen: Frankrijk, Engeland en Münster & Keulen > Het Rampjaar.
  
  
• Willem III werd alsnog tot stadhouder benoemd, en besloot om de Hollandse waterlinie in werking te zetten. Hierdoor konden de Fransen Holland niet verder veroveren.
  
  
• Willem III bleef ook na het Rampjaar de Franse koning Lodewijk XIV  bevechten. Al deze oorlogen kostten veel geld, mede hierdoor eindigde de Gouden Eeuw.

Rampjaar 1672

Begrippen uit deze les

• Schuilkerk
• Wetenschappelijk Revolutie
• Het Rampjaar

Schrijf 3 dingen op die
je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze
les nog niet zo goed hebt begrepen.

Huiswerk 

Lezen: § 3.4

Maken: opdrachtenboekje § 3.4: 17 tot en met 20