2 kgt 2.3 Lezen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, t
• Leerjaar 2

2.3 Lezen

IN DEZE PARAGRAAF HERHAAL JE:

• Wat je geleerd hebt in leerjaar 1:

- de tekstdoelen informeren, overtuigen, activeren, amuseren;
- verwijswoorden.

IN DEZE PARAGRAAF LEER JE:

- de tekstdelen inleiding, kern en slot herkennen;
- de signaalwoorden herkennen die een voorbeeld aangeven.

Weet je het nog? Tekstdoelen 1

tekstdoel	de schrijver wil	voorbeelden
informeren	de lezen informatie geven over een bepaald onderwerp.	- nieuwsbericht - tekst uit een schoolboek
amuseren	dat de lezer plezier heeft in het lezen van een tekst.	- leesboek - stripverhaal - mop

Tekstdoelen 2

tekstdoel	de schrijver wil	voorbeelden
overtuigen	dat de lezer zijn mening overneemt	- filmbespreking - (online) beoordeling van een hotel
activeren	dat de lezer iets gaat doen; dat de lezer in actie komt	- advertentie - reclamefolder - uitnodiging voor een feest

Wat is het doel van deze tekst?

1. informeren
2. activeren
3. overtuigen
4. amuseren

Wat is het tekstdoel?

1. informeren
2. activeren
3. overtuigen
4. amuseren

Wat is de tekstsoort?

1. aankondiging
2. nieuwsbericht
3. artikel
4. oproep

Een leesboek heeft als tekstdoel...

1. informeren
2. activeren
3. overtuigen
4. amuseren

Een advertentie voor de nieuwste Playstation heeft als belangrijkste tekstdoel ...

1. overtuigen
2. activeren
3. amuseren
4. informeren

Wat is het doel
van deze tekst?

1. informeren
2. activeren/overhalen
3. amuseren
4. overtuigen

Wat is het tekstdoel van een uitnodiging voor een schoolfeest?

1. amuseren
2. informeren
3. activeren/overhalen
4. overtuigen

Wat is het tekstdoel van een handleiding?

1. amuseren
2. informeren
3. activeren/overhalen
4. overtuigen

Als journalisten in de krant een kort stukje schrijven over hoe ze de film vonden, welk tekstdoel heeft dit stukje tekst dan?

1. Amuseren
2. Informeren
3. Activeren/overhalen
4. Overtuigen

Verwijswoorden

• Wat zijn verwijswoorden ook alweer?

Alle leerlingen hebben hun huiswerk gemaakt. Zij verdienen een compliment.

Waarnaar verwijst het woord 'zij'?

Willem Alexander is onze koning. Sinds kort heeft hij een baard.

Waarnaar verwijst het woord 'hij'?

In de kantine van de voetbalclub is het iedere zondag feest. Na alle wedstrijden eten we daar altijd friet met snacks.

Waarnaar verwijst het woord 'daar'?

Tess is altijd te laat. De docenten vinden dat ze eerder moet opstaan.

Wat is het verwijswoord in deze zin?

Klas 2KA is in het gymlokaal altijd lekker fanatiek. Gelukkig hebben ze daar geluidsdichte muren.

Wat is het verwijswoord in deze zin?

OPBOUW VAN EEN TEKST

In een goed geschreven tekst staat de informatie in een logische volgorde. Deze volgorde noem je de tekstopbouw. Als je een tekst verkennend leest, kun je de opbouw vaak al herkennen.

De volgende manieren twee manieren om een tekst op te bouwen kom je vaak tegen:

indeling tekst	verdeeld in	voorbeeld
tweedeling	inleiding - kern	nieuwsbericht
driedeling	inleiding - kern - slot	verslag

INLEIDING

kort

Kennismaken met het onderwerp

Functie: trekt de aandacht van de lezer

Door een voorbeeld of anekdote (grappig verhaaltje)

Bestaat vaak uit één alinea, maar kan ook meer

KERN

langste deel van de tekst

behandelt het onderwerp

In de kern lees je vaak over deelonderwerpen

SLOT

Bevat meestal een samenvatting of

conclusie.

Het bevat geen nieuwe informatie.

Krantenberichten hebben vaak 

geen slot.

Vul in:
Het slot is ... de laatste alinea van de tekst.

1. nooit
2. soms
3. meestal
4. altijd

Uit welke tekstdelen bestaat een tekst in elk geval?

1. inleiding, kern en slot
2. inleiding en kern
3. inleiding en slot
4. kern en slot

In welk onderdeel van de tekst worden de deelonderwerpen uitgewerkt?

1. inleiding
2. kern
3. slot

Inleiding

Kern

Slot

Waar of niet waar: een krantenartikel heeft altijd een slot.

1. Waar
2. Niet waar

Waar of niet waar:
Deelonderwerpen komen voor in de inleiding

1. Waar
2. Niet waar

Op welke plaats in een tekst hoort een conclusie?

1. slot
2. inleiding
3. kern
4. kern of slot

In hoofdstuk 1 hebben we deze tekstverbanden uit leerjaar 1 herhaald:

tekstverband	signaalwoorden
opsomming	ten eerste, ook, bovendien, zowel... als, ten slotte
tijdsvolgorde	eerst, voor het eerst. terwijl, nadat, voordat, daarna, vervolgens, ten slotte
tegenstelling	maar, echter, evenwel, toch, daarentegen, integendeel

Tekstverband:

Voorbeeld

Voorbeeld

Er zijn ook signaalwoorden die een voorbeeld aangeven: bijvoorbeeld, zoals, ter illustratie.

Voorbeeldzin:

In de natuur komen veel verschillende slangen voor, zoals adders en ringslangen.

Aan het signaalwoord 'zoals' je dat er voorbeelden worden gegeven van verschillende soorten slangen.

WAAR

 NIET

WAAR

Signaalwoorden geven alleen verbanden aan tussen woorden en zinnen.

Een signaalwoord zorgt ervoor dat je een bepaald verband kunt herkennen.

Een tegenstelling geeft aan dat dingen hetzelfde zijn.

Welk tekstverband vind je in deze zin?

Terwijl ik huiswerk maakt, luisterde ik naar muziek.

1. opsomming
2. tijdsvolgorde
3. tegenstelling
4. voorbeeld

Welk tekstverband vind je in deze zin?

Op Netflix kijk ik vaak anime, zoals Guilty Crown,  Kakegurui en Erased.

1. opsomming
2. tijdsvolgorde
3. tegenstelling
4. voorbeeld

Welk tekstverband vind je in deze zin?

Mijn zusje houdt niet van zoete dingen, maar mijn broertje snoept de hele dag. 

1. opsomming
2. tijdsvolgorde
3. tegenstelling
4. voorbeeld

Welk tekstverband vind je in deze zin?

Zo eet hij bijvoorbeeld twee frikandelbroodjes, een zak drop en een paar repen chocolade.  

1. opsomming
2. tijdsvolgorde
3. tegenstelling
4. voorbeeld

Welk tekstverband vind je in deze zin?

Ik kijk veel Netflix. Daarnaast zit ik op voetbal en schaatsen. Ook werk ik bij Albert Heijn.

1. opsomming
2. tijdsvolgorde
3. tegenstelling
4. voorbeeld

Heb je alles begrepen?

1. Ja!
2. Bijna alles. Ik de theorie nog een keer door in mijn boek.
3. Nee, ik wil graag extra uitleg. Ik steek mijn hand op.

OPDRACHTEN

BLADZIJDE 108-118

Maak opdracht 1 t/m 15