4.4 Revolutie in Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

4.4 Revolutie in Nederland

Tijd van pruiken en revoluties (1700-1800)

Sleep de zinnen naar het goede vak: Past wel of niet bij Frankrijk voor de Franse Revolutie.

Past wel bij Frankrijk voor de Franse Revolutie

Past niet bij Frankrijk voor de Franse Revolutie

De meeste Franse waren arm

98% van de Fransen hoorde bij de eerste stand

Edelen betaalden geen belasting

Frankrijk was een standensamenleving

Frankrijk was een republiek

Wat is het belangrijkste verschil tussen Lodewijk XVI en Napoleon?

1. Lodewijk XVI was de machtigste man van Frankrijk
2. Napoleon was opperbevelhebber van het leger
3. Lodewijk XVI was wel getrouwd
4. Napoleon moest zich aan de grondwet houden

Napoleon nam verschillende maatregelen toen de Fransen de leiding hadden in ons land. Twee van die maatregelen staan hieronder.

1. De rechtspraak mocht niet langer openbaar zijn. Voortaan vonden rechtszaken achter gesloten deuren plaats.
2. De burgerlijke stand werd ingevoerd, waardoor de overheid meer kennis had van de persoonsgegevens van de bevolking.
3. De wetten waren niet langer in het hele land hetzelfde. Voortaan mocht iedere stad eigen wetten maken.
4. Iedereen moest voortaan dezelfde maten en gewichten gaan gebruiken, zoals de meter, de kilo. Hierdoor werd de handel duidelijker en eenvoudiger.

Leerdoelen

aan het eind van de les:

• weet je wie de patriotten zijn en waarom ze in opstand kwamen tegen de stadhouder
• weet je hoe de Bataafse Republiek werd bestuurd
• weet je welke invloed Napoleon heeft gehad op Nederland

Over 'Revolutie in Nederland' leer je:

• Waarom en hoe de patriotten in opstand kwamen;
  

• Welke politieke veranderingen plaatsvonden vanaf 1795;
  

• Welke invloed de Fransen hadden in Nederland.
  

Vierde Engels-Nederlandse Oorlog (1780-1784) 

Op 12 december 1780 verklaarde Groot-Brittannië de oorlog aan de Republiek

Reden: De Nederlanders leverden wapens aan de Amerikaanse opstandelingen (tijdens de Onafhankelijkheidsoorlog)

Vierde Engels-Nederlandse Oorlog (1780-1784) 

Waren in de vorige zeeoorlogen nog wel overwinningen behaald door de Nederlandse vloot, in deze oorlog werd de Nederlandse vloot verpletterend verslagen.

Er volgde een zware 'economische blokkade' van de Republiek

De vraag rees: Wie moest hier de schuld van krijgen?

De patriotten

Er ontstond een beweging van democraten die de schuld gaven aan de stadhouder en de regenten.

Het volk had niets te zeggen!

Wat waren regenten ook alweer?

1. Leiders van het leger
2. Leiders van de Nederlandse vloot
3. Afstammelingen van koning Filips II
4. Bestuurders van steden en gewesten

Wat was de rol van 'de stadhouder' in de Republiek na 1581 ook alweer?

1. De baas van alle Nederlandse steden
2. Hoogste regent in dienst van de gewesten, o.a. opperbevelhebber
3. De koning
4. De plaatsvervanger van de koning

De patriotten

Zij die de schuld van de nederlaag gaven aan de stadhouder en regenten noemende zichzelf de 'patriotten'.

Zij waren 'ware vaderlanders' 

Bewonderaars van de Amerikaanse Revolutie en aanhangers van de verlichting: vrijheid, gelijkheid en democratie!

Joan Derk van der Capellen tot den Pol

Een van de leiders van de patriotten was Joan Derk van der Capellen tot den Pol

In 1781 schreef hij het pamflet ’Aan het volk van Nederland’

1781: ’Aan het volk van Nederland’

Dit  was een oproep tot opstand tegen de Oranjes (in het bijzonder stadhouder Willem V)

Dit waren 'heerszuchtige lieden' die het volks als 'erfelijk eigendom' behandelde.

1781: ’Aan het volk van Nederland’

Volgens Van der Capellen was de bevolking de echte eigenaar van het land, zij moest bepalen door wie en hoe ze geregeerd werden

Door welke revolutie zal Joan Derk van der Capellen tot den Pol vooral geïnspireerd zijn?

1. De Franse Revolutie
2. De Bataafse Revolutie
3. De Amerikaanse Revolutie
4. De Nederlandse Opstand

1781: ’Aan het volk van Nederland’

Verwijzing naar de Batavieren, de Germaanse stam in onze gebieden ten tijde van het Romeinse rijk

Bij hen was iedereen gelijk...

De patriotten

Veel burgers sloten zich aan bij de patriotten

Zij waren tegen de regenten en stadhouder. Zij verdeelden namelijk alle (belangrijke) baantjes en hadden allerlei voorrechten (privileges) 

Vrijkorpsen

Patriotten gingen vrijkorpsen vormen. Dit waren groepen gewapende burgers.

 In 1786 werden regenten uit een aantal steden weggejaagd. 

Er waren gevechten in Utrecht en Gelderland tussen vrijkorpsen en troepen van de stadhouder Willem V.

Stadhouder Willem V

Prinses Wilhelmina van Pruisen

Stadhouder Willem V

De stadhouder had zijn 'zetel' in Den Haag, maar wegens  onveiligheid en afgepakte rechten vluchtte hij met zijn vrouw naar Nijmegen (dichterbij Pruisen).

Vrijheidsbomen

Politieke veranderingen vanaf 1795

Januari 1795: Bataafs legioen trok samen met een Frans leger de Republiek binnen.

Dit is de start van de Bataafse Revolutie

Mede door de strenge winter kon het leger snel de rivieren oversteken en de legers van de Republiek en bondgenoten verslaan.

De Bataafse Republiek (1795-1806)

Wat was nieuw?

• Democratische Revolutie
• Algemeen kiesrecht
• Centrale overheid (regering) -> eenheidsstaat
• Landelijke belasting
• Openbare scholen
• postdienst

De Bataafse Republiek was echter niet van lange duur....

Lodewijk Napoleon

• Napoleon de Bonaparte wordt moe van de Nederlandse patriotten
• Hij besluit zijn broer, Lodewijk Napoleon koning te maken
• "konijn van 'olland"
• Hij was eigenlijk een te goede koning voor Nederlanders

Franse tijd (1795-1813)

Na 18 jaar Franse invloed maken we de balans op:

Nederland sterk onder de invloed van de Fransen, veel vernieuwingen uit de verlichting:

• Invoering van het metriek stelsel
  
• Militaire dienstplicht
  
• Burgerlijk wetboek
  
• Invoering van de burgerlijke stand 
  

3 Wat waren de 3 ideeën van de Franse Revolutie?

1. vrijheid, slaven, broerschap
2. vrij hebben, gelijk hebben, broeders hebben
3. vrijheid, wijsheid, broederschap
4. vrijheid, gelijkheid, broederschap

4 Wat was het doel van de Franse revolutie?

1. meer macht voor het volk
2. meer macht voor de koning
3. meer macht voor de adel
4. meer macht voor de geestelijkheid

10. Welke uitspraak kan afkomstig zijn van een verlichtingsdenker?

1. De schepping is mysterieus en het is niet aan de mens om te proberen die te doorgronden.
2. God heeft de wereld geschapen en bemoeit zich sindsdien niet meer met de wereld.
3. God laat regelmatig zijn macht zien door wonderen te verrichten.
4. Wonderbaarlijke gebeurtenissen zijn het werk van de duivel.

20.Door welke gebeurtenis in 1799 kwam er een eind aan de Franse Revolutie?

1. Dood van Lodewijk XVI.
2. Napoleon kwam aan de macht.
3. Afschaffing van de standenmaatschappij.
4. Alle antwoorden zijn ONJUIST

19.Waar heeft de Franse revolutie NIET voor gezorgd?

1. Invoering grondwet
2. Adel en kerk verloren voorrechten
3. Minder macht bij vorsten
4. Standensamenleving ontstond

Wat houdt een constitutionele monarchie in voor de koning?

1. De koning mag wetten opstellen.
2. De koning moet zich houden aan de grondwet
3. De koning heeft de macht
4. Het volk heeft de macht.