2.4 Politieke stromingen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

2.4 Politieke groepen

Liberalen - socialisten - confessionelen

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen waarom rond 1917 een aantal politieke problemen werd opgelost en welke dit waren.

Leervragen

1. Ik kan beschrijven wat een volksvertegenwoordiging is en hoe dit in Nederland is ontstaan

2. Ik kan de verschillende politieke stromingen noemen en van elkaar onderscheiden

3. Ik kan beschrijven wat het socialisme is en hoe dit is ontstaan

4. Ik kan  de rol van het feminisme bij het ontstaan van algemeen kiesrecht beschrijven

1815: Verenigd Koninkrijk der Nederlanden

• Napoleon verslagen bij Waterloo

• Vorsten wilde oude orde herstellen

• Zoon van prins Willem V wordt koning Willem I

Willem I

• Regeerde met ministers

•  De Eerste en Tweede kamer bestonden al

• Maar hoe regeerde hij echt?

Paniek bij de vorsten

in heel Europa! Revolutie 1848

• Ook in Den Haag...
• ...koning Willem II wordt van conservatief 'in één nacht' liberaal

Gevolgen

• De leider van de Nederlandse Liberalen: Johan Rudolf Thorbecke maakt een nieuwe grondwet:

• Koning verloor zijn macht moest luisteren naar de eerste en de tweede kamer 
  

• volksvertegenwoordiging

Nieuwe Grondwet 1848

• Artikel 1
• Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.

Stemrecht

• Stemmen voor de tweede kamer verkiezingen 
• Wie mochten er stemmen?
•  Alleen rijke mensen mochten stemmen dat was maar een paar %

Politieke stromingen

1. Liberalen
2. Confessionelen:
   Protestanten & Katholieken
3. Socialisten

Aantekeningen

Karl Marx

• 1867 Das Kapital
• Grondlegger socialisme

• Visie: Rijken worden rijker, armen worden armer
• Communisme

Soclialisten

• Arme mensen mochten niet stemmen, wie hadden het zwaar?

• Sociale kwestie en wat doet de  (liberale) overheid?

• Socialisten willen dit anders:

1. gelijkheid
2. stemrecht

Feminisme

• Vrouwen (& mannen) die opkomen voor de (gelijke) rechten van de vrouw

Eerste feministische golf

• In Nederland: 1870-1920

• Doel 1: Kiesrecht voor vrouwen
• Doel II: Toelating tot universiteiten

Tegenstanders

• 'Onfatsoenlijk'
  

• 'De rol van de vrouw is binnenshuis'

• 'De vrouw is een moeder'

• 'Politiek is geen plek voor vrouwen'

Succes rond 1917

• Rol vrouw in de Eerste Wereldoorlog

• Rol van de vrouwen door het recht op onderwijs was verbeterd

Kiesrecht!

• 1917 Algemeen mannen kiesrecht

• 1919: Algemeen Kiesrecht

• Iedereen kiesrecht vanaf 25 jaar

Geef aan waarom de arbeiders stemrecht wilden. Kies het meest juiste antwoord

1. Ze wilden zelf in de regering zitten
2. Ze wilden dat rijke mensen naar hun gingen luisteren
3. Ze wilden hun werk en woonomstandigheden verbeterd zien
4. Ze wilden dat de fabriekseigenaren minder winst maakten

Noem de politieke stroming die het opkwam voor de arbeiders

1. Conservatieven
2. Liberalen
3. Socialisten
4. Confessionelen

Welke eis werd niet gesteld om te mogen stemmen in de 19e eeuw?

1. Je moest man zijn
2. Je moest rijk genoeg zijn
3. Je moest oud genoeg zijn
4. Je moest slim genoeg zijn

Leg uit waarom het logisch was dat de socialisten en feministen gingen samenwerken voor écht algemeen kiesrecht.

1. Ze nemen het allebei op voor de arbeiders
2. Ze nemen het allebei op voor de vrouwen
3. Ze willen allebei dat de overheid niet te veel moet regelen.
4. Ze willen allebei gelijkheid

Wie was de eerste koning van Nederland?

1. Napoleon
2. Willem - Alexander
3. Willem I
4. Willem II

Waarom ondertekende koning Willem II een grondwet die er voor zorgde dat hij minder macht kreeg?

Leg uit wie na 1848 het land bestuurde.

1. Koning
2. Ministers

Begrippen uit deze les

• Confesionelen 
• Liberalen 
• Socialisten
• Conservatieven
• Feministen

Jaartallen uit deze les

• 1848: Revolutiejaar
• 1848: Thorbecke maakt een nieuwe Grondwet
• 1917: Algemeen mannen kiesrecht
• 1919: Algemeen kiesrecht 

Personen uit deze les

• Koning Willem I
• Koning Willem II


• Karl Marx 
• Thorbecke 

Aantekeningen

Controle vragen

1. Ik kan beschrijven wat een volksvertegenwoordiging is en hoe dit in Nederland is ontstaan

2. Ik kan de verschillende politieke stromingen noemen en van elkaar onderscheiden

3. Ik kan beschrijven wat het socialisme is en hoe dit is ontstaan

4. Ik kan  de rol van het feminisme bij het ontstaan van algemeen kiesrecht beschrijven