P2 - week 3 - consequentialisme

• Filosofie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Het trolleyprobleem

Scenario 1

Wat is het juiste om te doen?

De hendel overhalen

De hendel niet overhalen

Scenario 2

Wat is het juiste om te doen?

De persoon van de brug afduwen

De persoon niet van de brug afduwen

Scenario 3

Willekeurig persoon

Wat is het juiste om te doen?

De hendel overhalen

De hendel niet overhalen

Scenario 4

Jijzelf

Wat zou jij doen?

De hendel overhalen

De hendel niet overhalen.

"Het debat over de afweging tussen volksgezondheid en economie zoemt rond in de westerse wereld. Weegt het leed van de coronaslachtoffers wel op tegen een sociale en economische ontwrichting van de samenleving? Straks zijn misschien tientallen miljoenen mensen werkloos, worden de kansen van een nieuwe generatie geschaad, krijgen politieke extremisten de wind in de rug. [...] En dat allemaal om het leven van een betrekkelijk kleine groep ouderen te verlengen."

https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/wat-ga-je-redden-een-kleine-groep-kwetsbaren-of-de-toekomst-van-een-nieuwe-generatie~b7b633ef/

Ethiek

Welke handelingen zijn gerechtvaardigd?

Overkoepelend

Morele theorie 1

Morele theorie 2

Morele theorie 3

Overkoepelend

Waarden en normen 

relativisme en universalisme

consequentialisme: 

Wat goed is hangt af van de gevolgen.

Plichtethiek:

Wat goed is wordt bepaald door plichten.

Deugdethiek:

Alleen met een moreel karakter kan je bepalen wat goed is.

Vrijheid en verantwoordelijkheid

Ethiek

Welke handelingen zijn gerechtvaardigd?

Overkoepelend

Morele theorie 1

Morele theorie 2

Morele theorie 3

Overkoepelend

Waarden en normen 

relativisme en universalisme

consequentialisme: 

Wat goed is hangt af van de gevolgen.

Plichtethiek:

Wat goed is wordt bepaald door plichten.

Deugdethiek:

Alleen met een moreel karakter kan je bepalen wat goed is.

Vrijheid en verantwoordelijkheid

Leerdoelen

Aan het einde van deze week...

6) kan ik uitleggen wat het uitgangspunt van het consequentialisme is.

7) kan ik uitleggen wat het utilisme is.

8) kan ik uitleggen dat in het utilisme geluk een intrinsieke waarde is en alle andere waarden instrumenteel zijn.

8) kan ik het utilisme toepassen op een voorbeeld met gebruik van de hedonistische calculus.

 

Begrippen: ethiek, waarde, norm, descriptief, prescriptief

Consequentialisme: 

Of een handeling goed of slecht is hangt af van de gevolgen van die handeling. 

Oftewel: doe dat wat leidt tot de beste gevolgen. 

                                

                                 > Wat zou een consequentialist doen?  

Vraag aan klas: wat zou een consequentialist doen bij het trolleyprobleem? 

(1 minuut in  stilte)

- goede gevolgen voor wie?

- wat is goed? mensenlevens? plezier? 

- beroep, leeftijd van de persoon? sociale status van belang? 

Vraag voor consequentialisten:  Wat zijn goede gevolgen?

Utilisme:

Een handeling is moreel goed als die leidt tot zoveel mogelijk nut/geluk/welzijn bij zoveel mogelijk mensen.

• Welke waarde is dus het belangrijkst volgens utilisten? En welke norm hoort daarbij?

Jeremy Bentham 1748-1832

Vraag aan klas: wat zou een consequentialist doen bij het trolleyprobleem? 

(1 minuut in  stilte)

- goede gevolgen voor wie?

- wat is goed? mensenlevens? plezier? 

Aan de slag

Lees 2.3 t/m 2.3.1 (p.47-48)

Maak de volgende vragen:

1) Leg uit waarom je volgens consequentialisten in sommige gevallen wel, en in sommige gevallen niet mag liegen.  

2) Leg uit dat consequentialisme een ruimer begrip is dan utilisme.

3) Leg uit dat het utilisme kan betekenen dat je je eigenbelang moet opofferen voor anderen. 

4) Het verbod op het martelen staat in het Europees grondrecht. Wat zou een utilist denken over het martelen van bijv. een mogelijke terrorist?

Leerdoelen

Aan het einde van deze week...

8) kan ik uitleggen wat het uitgangspunt van het consequentialisme is. 

9) kan ik uitleggen wat het utilisme is. 

10) kan ik het verschil tussen intrinsieke en instrumentele waarden uitleggen met een voorbeeld. 

11) ik kan het utilisme toepassen op een voorbeeld met gebruik van de hedonistische calculus. 

 

Begrippen: ethiek, waarde, norm, descriptief, prescriptief