les 2 Landbouw in Nederland

• Biologie
• Wereldoriëntatie
• +2
• Middelbare school
• ISK
• vmbo k, g
• Leerjaar 4

Landbouw in Nederland

Leerdoelen

• De komst van landbouw in Nederland tijdlijn
• Je kunt de kenmerken noemen van de gangbare landbouw.
• Je kent vormen van landbouw waarbij minder stoffen worden toegevoegd aan het milieu.
• Begrippen

Neolithische revolutie

De overgang van jagen en verzamelen naar landbouw.

5300 v.Chr.: Begin van de neolithische periode in Nederland. 

2000 v.Chr.: Einde van de neolithische periode in Nederland

Een agrarische samenleving = maatschappij waarin landbouw het middel van bestaan is.

Het ontstaan van de landbouw

Akkerbouw en veeteelt = landbouw.

Het ontstaan van de landbouw in de geschiedenis = landbouwrevolutie

In het begin ging het nog moeizaam waardoor mensen nog wel moesten jagen.

dieet

Een dieet is een samenstelling van voedingsmiddelen. 

Hoe kauwen dieren?

- Aan het gebit kan je zien wat het dieet is van een dier

Planteneter --> plooikiezen

Vleeseter --> knipkiezen

Alleseter --> knobbelkiezen

Prehistorie/vroege mensheid

Het leven in de prehistorie

Hun dieet bestond voornamelijk uit wild vlees, vis, schaaldieren, eetbare planten, noten en vruchten.

Oudheid

Granen zoals tarwe en gerst waren de basis van het dieet. Aanvullende voedingsmiddelen waren onder andere peulvruchten, groenten zoals ui en knoflook, fruit zoals dadels en druiven, en vis. Vlees was voor de gewone bevolking minder frequent beschikbaar en werd voornamelijk geconsumeerd door de elite.

Mesopotamië en Egypte

Het dieet omvatte brood, olijfolie, wijn, groenten zoals bonen en kikkererwten, fruit zoals vijgen en druiven, vlees (vooral varkensvlees en gevogelte), vis en schaaldieren. Zuivelproducten zoals kaas en yoghurt werden ook geconsumeerd, vooral door de rijkere klassen.

Klassiek Griekenland en Rome

Drieslagstelsel

De Middeleeuwen

De Middeleeuwen 500 - 1500 N.Chr

Vroege Middeleeuwen  Het dieet was sterk afhankelijk van de sociale klasse. Rijken hadden toegang tot een gevarieerder dieet met vlees,  gevogelte, vis, zuivelproducten, granen (vooral gerst en rogge), groenten en fruit. Arme mensen leefden voornamelijk op granen, peulvruchten, groenten en soms goedkopere vormen van vlees

Late Middeleeuwen Verbeterde landbouwtechnieken leidden tot een breder dieet voor alle klassen. Naast eerder genoemde voedingsmiddelen werd suiker steeds gebruikelijker, zij het vooral voor de elite. Specerijen, kruiden en exotische vruchten werden geïntroduceerd via handel met andere continenten.

Vroeg-moderne tijd/19e eeuw

De ontdekking van nieuwe werelddelen en handelsroutes bracht een grotere variëteit aan voedsel naar Europa en andere delen van de wereld. Het dieet omvatte nu aardappelen, maïs, tomaten, en andere gewassen uit de Nieuwe Wereld. Industriële revolutie leidde tot urbanisatie en veranderde voedselpatronen, met meer ingeblikt voedsel en bewerkt voedsel.

Moderne tijd 

Het dieet is sterk geïndustrialiseerd en wereldwijd gestandaardiseerd, maar regionale verschillen blijven bestaan. Belangrijke voedselbronnen zijn granen (vooral tarwe, rijst, maïs), vlees (vooral gevogelte en varkensvlees), zuivelproducten, groenten en fruit. Fastfood en bewerkt voedsel zijn wijdverspreid, terwijl er tegelijkertijd een toenemende belangstelling is voor gezonde voeding en duurzame landbouwpraktijken.

Akkerbouw NU

• Monoculturen: op een grote akker wordt 1 soort gewas verbouwd.
• Gebruik van bestrijdingsmiddelen, omdat er veel van 1 soort gras is is er een grote kans op ziekten en plagen.

Akkerbouw Nadelen

• Uitputting bodem, veel gebruik van kunstmest.
  
• Mineralenboekhouding, de boeren moeten bijhouden welke mineralen er in het milieu terecht komen.

Intensieve veehouderij

• Bedrijven met veel dieren en weinig grond, effectieve productie dus een lage prijs.
• Veel bedrijven hebben een mestoverschot.

Intensieve veehouderij

• Er wordt niet altijd rekening gehouden met het welzijn van dieren.
• De dieren produceren het broeikasgas methaan.

tuinbouw

• Tuinbouw in de open grond is het verbouwen van gewassen in de buitenlucht.

Pesticiden

Voorbereiding toets

Bescherming gewassen tegen ziekten en plagen

Biologisch / pesticiden

Nadelen pesticiden:

- niet selectief

- bio accumulatie

- resistentie

Biologische landbouw

• Kleinschalige vorm van landbouw.
• Geen chemische bestrijdingsmiddelen, alleen biologische middelen.
• Dieren hebben alle ruimte.

Checklist

Monocultuur

Mineralenboekhouding

Precisielandbouw

Intensieve veeteelt

Intensieve tuinbouw

Glastuinbouw

Biologische tuinbouw