4.1 - Opbloei en de macht van de stad- Deel IV

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Hst 4 -Tijd van de steden en staten - 1000-1500

Beantwoord individueel:

- Ïn welke gebieden in Europa begon de overgang van een landbouwsamenleving naar een landbouw-stedelijke samenleving?

- Hoe leidde de opkomst van handel en nijverheid tot interregionale economische verwevenheid in Europa?

- Hoe nam door de economische macht van de steden hun zelfstandigheid toe? ( En hoe profiteerden landheren hiervan?)

Invloed van steden op:

- positie van horigen

- patriciaat versus het gemeen

- feodale verhoudingen

Om de stichting en groei van steden te stimuleren kregen steden privileges, bijvoorbeeld stadsrechten

Verbleef je een jaar en een dag in de stad dan was je 'vrij'

Om te voorkomen dat horigen massaal naar de stad trokken werden hun belastingen verlaagd en hun verplichtingen verminderd.

Steden verzwakten feodale verhoudingen 

Bron 1

Waarom verzwakten steden feodale verhoudingen volgens de informatie uit bron 1?

Patriciaat versus het gemeen

Patriciaat

Het gemeen

Wat is nog niet helemaal duidelijk over de het ontstaan van de interregionale handel en de stichting van de steden?

Beantwoord de laatste leerdoelen individueel:

- Hoe en waarom kregen burgers in de steden en mensen op het platteland door de opkomst van de steden meer vrijheid?

- Hoe nam door de economische macht van de steden hun zelfstandigheid toe?

- Welke gevolgen had de opkomst van steden voor de machtsverhoudingen tussen adel en de burgers?

4.2 steden ontstaan

ka: het begin van staatsvorming en centralisatie

Leerdoelen 4.2:

- Je kunt uitleggen hoe de staatsvorming van Engeland, Frankrijk en het heilige Roomse Rijk plaatsvond en welke rol de steden hierbij speelden

- Je kunt beschrijven hoe door staatsvorming de macht van de adel en het belang van het feodale stelsel afnam

- Je kunt uitleggen waarom de koning streefde naar centralisatie en waarom de steden en edelen dat probeerden tegen te gaan

Oorzaak/gevolg:
Wat zijn de juiste combinaties? (2)

1. O: Groei steden G: Meer mensen
2. O: Meer eten G: Meer handel
3. O: Meer mensen G: Groei steden
4. O: Meer handel G: Meer eten

Steden

• Vanaf 1000: landvernieuwingen (drieslagstelsel)
• Gevolg: voedseloverschot
• Gevolg: bevolkingsgroei en producten om te verkopen
• Gevolg: terugkeer handel
• Gevolg: groei steden

Staatsvorming van Engeland

Wie verloren er door het proces van centralisatie op korte termijn macht?

1. de adel
2. de steden
3. de horigen
4. de koning

Centralisatie droeg bij aan staatsvorming;

het streven van vorsten naar een aaneengesloten grondgebied met een goed functionerend bestuur.

Willem de Veroveraar

Normandische leenman die koning van Engeland werd

Slag bij Hastings 1066

Feodaal Engeland

Willem de Veroveraar voert feodale stelsel in Engeland in
Maatregelen om machtig te blijven:
- Eed van trouw door de leenmannen
- Willem hield de beste gebieden voor zichzelf (kroondomeinen)
- Alle bezittingen van de adel werden opgeschreven in het Domesday Book (1086)
Gevolg: duidelijk wie de macht heeft + sterkere positie voor de koning

Dit gaat niet heel lang goed...

Het koningschap verzwakt.

Jan zonder Land wordt gedwongen de Magna Carta te ondertekenen.

Waarvoor heeft de Magna Carta gezorgd?

Magna Carta 1215

• Nieuwe conflicten tussen de kerk /adel/steden en de koning leidden tot de Magna Carta

• Koning niet meer boven de wet, maar onderdeel van wet
• Recht op rechtsbescherming en een eerlijk proces voor iedereen

Opdracht staatsvorming:

- Lees 4.2 door

- Vul het schema in voor Engeland