(havo/vwo) H2 Rotterdam: vernieuwing van het stadscentrum paragraaf 1

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Planning:
Introductie
Uitleg: paragraaf 1 H2 blz.24/25 + B164,B166, B167, B168
maken opdracht  t/m  paragraaf 1 blz. 23/24/25
nabespreken paragraaf 1
afsluiting

Aan het einde van de les kan/weet je:

• hoe de stadsdriehoek van Rotterdam ontstond
• welke kenmerken de twee perioden van stedelijke vernieuwing in de historische binnenstad hebben
  

0

uitleg/aantekeningen

Model van een stad

(Europees model)

• Oudste deel = historische binnenstad (1e ring)
• Stadscentrum (ook wel centrale zakenwijk, CBD) -->  hier vind je kantoren-, winkel en uitgaansgelegenheid. (2e ring)
• Toen de industrie werden er veel 19e eeuwse woonwijken (arbeiderswijken - stadswijken voor WO2(voor 1940)) gebouwd aan de rand van het stadscentrum. (3e ring)
• Aan de rand van de stad liggen de moderne/nieuwe woonwijken(in de V.S. kennen we die als suburbs). Buiten het stadscentrum is daar meer ruimte voor. (4e ring)

1. Historische binnenstad
2. Stadscentrum (centrale zakenwijk, CBD)
3. 19e eeuwse woonwijken (arbeiderswijken)
4. Moderne woonwijken(naoorlogse wijken)

Hoe ziet het stadsmodel er in Rotterdam uit?

1e ring

2e ring

3e ring

Dus Afrikaanderwijk is een voorbeeld van een wijk voor WO2

Binnenstad Rotterdam:

• In de binnenstad ontstonden de eerste havens (vormden samen Stadsdriehoek (wijk in Rotterdam ))
• Na 1870 werd Rotterdam belangrijkste aan- en afvoerhaven voor industriegebieden (net als het Ruhrgebied)

• Als gevolg hiervan kwamen veel mensen naar Rotterdam om te gaan werken, voor deze mensen moesten er ook woningen komen. Deze werden aangelegd en zijn de eerste echte arbeiderswoningen in Rotterdam.
  
• Deze woningen werden gebouwd vanuit het economisch belang voor de haven (arbeiders hoeven niet meer op en neer voor hun werk.
  
• Typische kenmerken: Slechte leefomstandigheden, kleine huizen, rijtjeshuizen met weinig voorzieningen
  

Oorzaak

Gevolg

Na WO2 ~ Stedelijke Vernieuwing

Stedelijke vernieuwing = vernieuwen van de stedelijke leefomgeving zodat de leefbaarheid verbeterd.

Dit kent 2 fases:

1. Fase vlak na de oorlog(1945-1980) --> doel was voornamelijk snel heropbouwen en herinrichten binnenstad (daarmee ontstond er een centrale zakenwijk in de binnenstad en is er geen echte historische binnenstad);
2. Fase na 1980 --> doel was aantrekkelijkheid voor wonen, werken en vrije tijd te verbeteren

Fase voor 1980:

Fase na 1980:

Doel: aantrekkelijkheid wonen, werken, vrije tijd

(uitbreiding stadscentrum)

Verschillende aanpassingen:

1. Meer (moderne) hoogbouw

2. Woningen in het stadscentrum(zodat er buiten kantooruren ook mensen in het stadscentrum zijn)

3. Uitbreiding van voorzieningen

Hierdoor kregen we te maken met cityvorming. (Het verdringen van de woonfunctie door kantoren en winkels)

We kregen hierdoor een echte centrale zakenwijk.

Doel:  snel heropbouwen en herinrichten

Dit gebeurde door: 

1. Renoveren: opknappen van oude woningen aan de wensen van nieuwe woonwensen
   
2. Saneren: slopen van oude niet goede onderdelen (die vaak in slechte staat functioneren)
   

Oftewel sloop en nieuwbouw (het moest op een snellere manier)

Sectoren, hoe zat het ook alweer?

Primair

Levert grondstoffen en voedsel (bijvoorbeeld landbouw, mijnbouw)

Secundair

Industrie (verwerking van de grondstoffen uit de primaire sector)

Tertiair

Goederen en diensten aanbieden met als doel winst te maken 

Quartaire sector

Niet-commerciële dienstverlening, is niet uit op winst

Compacte stad-beleid

• De steden groeien en daarbij groeit de bevolking ook.
  
• Door suburbanisatie is er ruimte in de stad vrijgekomen.
  
• In de stad worden oude fabrieken, bedrijventerreinen omgebouwd tot nieuwe woonwijken.
  
• Deze woonwijken worden gebouwd tegen het bestaande stadscentrum aan. Het beleid dat gaat over meer bouwen tegen de stad aan heet het  compacte stad-beleid.

Compacte stad-beleid

• De steden groeien en bevolking groeit.
• Meer huizen zijn nodig.
• Eerst suburbanisatie. Buiten de stad meer ruimte en het is goedkoper.
• Daarna: binnenstad wordt leger. mensen aan trekken door oude fabrieken, bedrijventerreinen om te bouwen tot nieuwe woonwijken.
  
• Deze woonwijken zijn dicht tegen het bestaande stadscentrum aan  gebouwd.

Oude havens, Nieuwe functies

De technologie kwam op en er kwamen modernere schepen. De oude havens van Rotterdam konden dit niet aan en werden niet meer gebruikt. Er moest worden heringericht. Er kwamen nieuwe kantoren voor in de plaats zodat het gebied niet als "vervallen" werd beschouwd. Hiermee kregen de oude havens een andere gebruiksfunctie --> recreatie (bijv. de Oude Haven)

Er werd begonnen aan de havens in het noorden en na 1990 waren de havens in het Zuiden aan de beurt waarbij de Kop van Zuid ontstond. Het stadscentrum werd vroeger verdeeld onder twee stukken, maar na herinrichting kwam de Erasmusbrug die de twee delen(van het stadcentrum) met elkaar verbond. Hierbij kwamen er nog verschillende hoogbouw (met culturele voorzieningen), hotels, restaurants, kantoren en woningen. 

Het maken van plannen voor de herinrichting van een gebied noem je ruimtelijke ordening

voorzieningen 

Hoogwaardige voorzieningen of dagelijkse voorzieningen?

supermarkt

universiteit

ziekenhuizen

bioscoop

bakkerij

Ikea

zwembad

Hoe.......voorzieningen, hoe.......de leefbaarheid.

Stadsvernieuwing vanuit dimensies (opg 2):

• economisch: kantoren-automatisering
• sociaal-cultureel-woonwensen en inkomen
• demografisch: bevolkingsaantallen en samenstelling huishoudens

Cityvorming

Het verdwijnen van woonfunctie en daar komen diensten (kantoren en winkels) voor terug.

Stedelijke vernieuwing

• Het veranderen van ruimtegebruik (functie)
• Bijv. in oude fabrieken komen kantoren, restaurants, woonruimte of ateliers

Een nieuw station

omdat...

• toename aantal reizigers
• overstapmogelijkheid van lokale naar internationale bestemmingen
• omgeving was in verval
• het aan de rand van de binnenstad lag

Reactie op suburbanisatie

compacte stadbeleid

re-urbanisatie

zelfstandig werken

lezen heel paragraaf 1 H2 + B164, B166, B167,B168
maken opdracht  1,2,4,5,6,7,8  paragraaf 1 H2
gebruik hierbij:
tekstboek blz. 25
werkboek blz. 24/25
stoplicht: Rood = stil lezen en werken. Oranje = fluisteren als je wilt overleggen. Groen = normaal praat niveau met werken

Voor 1980

Na 1980

Saneren

Sloop en nieuwbouw

Betere voorzieningen

Aantrekkelijkheid stadscentrum

Cityvorming

Herinrichting en opbouw

1. Primaire sector
2. Secundaire sector
3. Tertiaire sector
4. Quartaire sector

1. Primaire sector
2. Secundaire sector
3. Tertiaire sector
4. Quartaire sector

1. Secundaire sector
2. Quartaire sector
3. Tertiaire sector
4. Primaire sector

In welke sector denk je dat de meeste Nederlanders werken?

1. Primaire sector
2. Secundaire sector
3. Tertiaire sector
4. Quartaire sector

Welke maatregel heeft NIET bijgedragen aan de verbetering van de sfeer in het centrum van Rotterdam?

1. De ontwikkeling van het nieuwe station en het stationsgebied.
2. De scheiding van woon-, kantoor- en winkelgebieden.
3. De moderne hoogbouw en bijzondere architectuur waar toeristen op af komen.
4. De uitbreiding van de voorzieningen.

De foto toont een voorbeeld van:

1. cityvorming
2. stedelijke vernieuwing

Hoe heet het beleid dat gericht is op re-urbanisatie?

1. Groeikernenbeleid
2. compacte stad-beleid
3. cityvormingsbeleid
4. stedelijke vernieuwingsbeleid

Welke maatregel draagt bij aan een betere leefbaarheid?

1. uitbreiding van voorzieningen
2. opknappen van oude fabriekspanden
3. aanleg woonwijken op lege plekken in de stad
4. vernieuwen van een station

In welke volgorde vonden onderstaande processen plaats?

1. re-urbanisatie-suburbanisatie-urbanisatie
2. urbanisatie-suburbanisatie-re-urbanisatie
3. suburbanisatie-re-urbanisatie-urbanisatie

Dit is een voorbeeld van een...

1. hoogwaardige voorziening
2. laagwaardige voorziening