Periode 1 - les 8a

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Periode 1 - les 8a

accentwoorden en tremawoorden | bezits-s | bijvoeglijke naamwoorden

Doelen van deze les

Aan het einde van deze les kun je:

• accentwoorden en tremawoorden op de juiste manier spellen;
• woorden met de bezits-s goed schrijven;
• bijvoeglijke naamwoorden correct schrijven.

Noem voorbeelden van accentwoorden en tremawoorden

Accentwoorden

De accenttekens zijn de streepjes die soms op een letter schrijft.

Accenttekens worden met name gebruikt op de e bij woorden die uit het Frans komen.

• café, coupé, logé (uitspraak: ee, zoals bij hé!)
• scène, barrière, misère (uitspraak: e, zoals bij hè?)

Accentwoorden

Accenttekens kunnen ook gebruikt worden om een bepaald woord extra nadruk te geven; er accent op te leggen.

• Ik denk dat we dit juist wél moeten doen.

Ook kunnen accenttekens zorgen voor betekenisverschil.

• Deze ramp hadden we moeten voorkómen. (zorgen dat het niet gebeurt)
• Ik snap niet hoe het kan dat dit soort rampen nog altijd vóórkomen. (plaatsvinden)

Tremawoorden 

Het trema (de twee puntjes op een letter) is een teken dat je helpt om een woord goed uit te spreken.

Je gebruikt het trema om twee klinkers die naast elkaar staan niet als één klank, maar afzonderlijk te lezen.

• poëzie, geïllustreerd, België, patiënt, geëerd.

Wanneer geen trema? Bij woorden als: officieel, geadviseerd, realist, glooiing, museum, opticien.

Belangrijk bij de spelling van deze woorden is dat je je afvraagt of er een probleem is bij het lezen of uitspreken van het woord.

Tremawoorden

Trema meervoud

Als de klemtoon van de enkelvoudsvorm, die eindigt op -ie, op de laatste lettergreep valt, komt er -ën bij te staan in de meervoudsvorm.

• melodie -> melodieën
• technologie -> technologieën

Eindigt de enkelvoudsvorm op -ee? Dan altijd -ën erbij.

• idee -> ideeën
• zee -> zeeën

Tremawoorden

Valt de klemtoon bij woorden die in de enkelvoudsvormen eindigen op -ie niet op de laatste lettergreep? In dat geval schrijf je geen extra e.

• bacterie -> bacteriën
  
• provincie -> provinciën
  
• kolonie -> koloniën
  
• porie -> poriën
  
• olie -> oliën 

Welk woord is goed geschreven?

1. coupee
2. coupé
3. coupè
4. koupé

Welk woord is goed geschreven?

1. egoisme
2. egöisme
3. egoïsme
4. ëgoisme

Welk woord is goed geschreven?

1. après-ski
2. apres-ski
3. aprés-ski
4. ápres-ski

Welk woord is goed geschreven?

1. Belgie
2. belgië
3. Bëlgie
4. België

Bezits-s

Je geeft hiermee aan van wie iets is.

De s kun je op verschillende manieren opschrijven:

• Toms hond
• Amerika's economie
• Kees' motor
• mijn ex' kind

Wat valt je op?

Bezits-s

Je schrijft de s  aan het woord vast na een medeklinker en wanneer het geen uitspraakprobleem oplevert of na afkortingen, initialen of cijfers:

• Martijns vriendin
• Elines verjaardag
• Renés dagboek
• Hannahs wereldreis
• ING's rekening
• Willem II's overwinning

Bezits-s

Je schrijft de 's wanneer je een lange klank aan het einde van het woord hebt (behalve de e klank) en je wel uitspraakproblemen krijgt:

• Marcella's rijbewijs
• Theo's verhaal
• Nicky's oom
• Kiki's fiets

Bezits-s

Je schrijft geen s wanneer je al een s-klank hoort. Om dan wel aan te geven dat het om een bezit gaat schrijf je wel de apostrof:

• Alex' plan
• Loes' bijbaan
• Ramirez' zusje
• Greenpeace' actie

De Red Bull van Remi.

1. Remis Red Bull
2. Remi's Red Bull
3. Remis' Red Bull

De appel van Aline

1. Alines appel
2. Aline's appel
3. Alines' appel

Het huis van Elias

1. Elias huis
2. Elias's huis
3. Elias' huis

De jas van mijn oom.

1. Mijn ooms jas
2. Mijn oom's jas
3. Mijn ooms' jas

Martines huis

Goed

Fout

Ottos' fiets

Alex' handschoen

Jans broek

Jantje's skates

Bijvoeglijk naamwoord

Het bijvoeglijk naamwoord zegt iets over een zelfstandig naamwoord. Het kan voor het zelfstandig naamwoord of zelfstandig in de zin staan:

• De donkere kamer (voor het zelfstandig naamwoord);
• De kamer is donker. (zelfstandig in de zin);
• Het rennende kind;
• De gebakken vis.

Welk woord is het bijvoeglijk naamwoord?
'De meester zag haar ingespannen gezichtje dat zich over het taalschrift boog.'

1. meester
2. gezicht
3. ingespannen
4. zich

Welk woord is een bijvoeglijk naamwoord?
'Jij lijkt me een heel serieus meisje met een groot verantwoordelijkheidsgevoel.'

1. heel
2. serieus
3. met
4. groot

Vul het bijvoeglijk naamwoord in.
lief - Het ........meisje zat achter in de klas.

Vul het bijvoeglijk naamwoord in.
zorgelijk - Er verscheen een ......rimpel in zijn voorhoofd.

Vul het bijvoeglijk naamwoord in.
smal - Ze schoof haar fiets in het .......gangetje.

Stoffelijk bijvoeglijk naamwoord

Het stoffelijk bijvoeglijk naamwoord zegt iets over waar het zelfstandig naamwoord van gemaakt is. Het eindigt vrijwel altijd op -en:

• De houten tafel;
• De metalen buis;
• Een plastic lepel;
• De fluwelen rok.

Welk woord is het stoffelijk bijvoeglijk naamwoord in de zin?

Je kunt in de koude winter je mooie handen het best beschermen met leren handschoenen.

1. koude
2. mooie
3. beschermen
4. leren

Welk woord is het stoffelijk bijvoeglijk naamwoord in de zin?

Hij heeft het knappe meisje met felblauwe ogen in een grote, plastic container geduwd.

1. plastic
2. felblauwe
3. knappe
4. grote

Welk woord is het stoffelijk bijvoeglijk naamwoord in de zin?

Marius draagt een glimmend, fluwelen jasje tijdens deze feestelijke dag.

1. glimmend
2. fluwelen
3. jasje
4. feestelijke

Topografisch bijvoeglijk naamwoord

Het topografisch bijvoeglijk naamwoord zegt iets over waar het zelfstandig naamwoord vandaan komt. Het begint vanzelfsprekend altijd met een hoofdletter:

• De Nederlandse tafel;
• De Engelse buis;
• Een Braziliaanse lepel;
• De Egyptische rok.

Vul het topografisch bijvoeglijk naamwoord in.
Frankrijk - Zij bestelden 24 ........ stokbroden.

Vul het topografisch bijvoeglijk naamwoord in.
Engeland- Ik vind ............ mensen altijd erg luidruchtig.

Vul het topografisch bijvoeglijk naamwoord in.
China - Op toeristische plekken zie je vaak veel ........... mensen.

Deelwoorden als bijvoeglijk naamwoord

Soms worden bijvoeglijk naamwoorden gemaakt van deelwoorden (voltooid deelwoord, onvoltooid deelwoord).

De gemaakte opdrachten

De lachende kinderen

Deelwoorden als bijvoeglijk naamwoord

Soms moet je een -e achter het woord zetten.

-> gemaakt -> de gemaakte fout

-> lachend -> de lachende danseres

Spel het bijvoeglijk naamwoord zo kort en eenvoudig mogelijk.

-> vermoord -> de vermoorde man

Soms moet je -tt of -dd schrijven, vanwege de uitspraak.

-> bezet -> de bezette gebieden

Van voltooide deelwoorden op -en blijft de spelling gelijk: de -n blijft staan.

-> geschrokken -> de geschrokken jongen

Wat is de correcte vorm van het bijvoeglijk naamwoord?

De (vermoorden) man vermoordde zelf ook vijf mensen.

1. vermoordde
2. vermoorde
3. vermoorden

Wat is de correcte spelling van het bijvoeglijk naamwoord?

De (verbranden) autobanden stonken enorm.

1. verbrandde
2. verbrandden
3. verbranden
4. verbrande

Laatste check! Verbeter de 4 fouten in onderstaande tekst.

Toen Peter met zijn klasgenoot Max naar Willem's feest ging, wist hij niet dat hij per ongeluk australische wijn had meegenomen in plaats van Franse. Nadat hij instapte in de stiltecoupè zag hij dat hij in de trein naar Belgie zat en werd hij vergezeld door vele reizigers die op weg waren naar een reünie. Hij bedacht zich geen moment en hij pakte Max' telefoon om door te geven dat ze later zullen komen.

Opdrachten deze week

Ga naar StartTaal

• 2F | taalverzorging | spelling | accentwoorden en tremawoorden | opdracht 1 t/m 3
  
• 2F | taalverzorging | spelling | bezits-s | opdracht 1 t/m 3
  
• 2F | taalverzorging | spelling | bijvoeglijk naamwoord | opdracht 1 t/m 3 

Welk spel zou jij graag een keer willen doen op maandagochtend het 1e uur?