8.3 Stikstofkringloop

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4,5

Herhaling koolstofkringloop

8.3 Stikstofkringloop

Leerdoelen

- Je beschrijft de stikstofkringloop in een ecosysteem

- Je noemt de oorzaken van een stikstoftoename en een stikstofafname in een ecosysteem en licht de gevolgen daarvan toe. 

Stikstof

- Stikstof (N) is belangrijk element in de biologie

- Alle organismen hebben stikstof nodig omdat het een essentieel bestanddeel is van alle aminozuren, eiwitten, DNA en enzymen

Producenten

- Planten nemen N op in de vorm van Nitraat (NO3-) voor de opbouw van aminozuren voor eiwitten. 

- Het inbouwen van anorganisch N in een organische stof heet stikstofassimilatie.

Consumenten

- Consumenten eten plantaardige eiwitten en zetten dit om in dierlijke eiwitten. 

- Eiwitten worden afgebroken of gaan stuk, waardoor er N-resten overblijven. Dit wordt afgebroken bij dieren en mensen in de lever. 

- Ammoniakgas (NH3) ontstaat dan en is schadelijk-> ureum of urinezuur -> scheiden de nieren uit. 

Reducenten

- Ureum, urinezuur en dode resten van organismen vormen de N-bronnen voor reducenten. 

- Afgebroken tot anorganische bindingen zoals ammoniak (NH3) en ammonium (NH4+). Dit heet ammonificatie.

Ammonificatie

- Enzymen uit dode cellen en reducenten breken voedsel af. Dit gebeurt zonder zuurstof en noem je rotting. Hierbij ontstaat het sterk ruikende ammoniak (NH3). 

- Wordt een stinkend gas of reageert
met water tot ammonium (NH4+). 

Nitrificatie

- Ammonium is een energiebron voor aerobe nitrificerende bacteriën. 2 soorten, namelijk: 

Nitrietbacteriën zetten ammonium om in nitriet (NO2-).

Nitraatbacteriën zetten nitriet om in nitraat (NO3-). 

- Chemosynthese: maken glucose zonder zonlicht. 

Eenvoudige stikstofkringloop

BINAS 93G

Stikstof lekt uit de bodem

- Nitraat kan uit de bodem spoelen als het niet snel genoeg opgenomen wordt. 

- Denitrificerende bacteriën gebruiken nitraat als energiebron. Wat overblijft van hun brandstof is stikstofgas (N2). 

- Ammonificatie, want het kan oplossen in de atmosfeer (ammoniak) en uitspoelen met regenwater (ammonium). 

Meer stikstof in de bodem

- Lupine leeft in symbiose met wortelknolletjes, 

daardoor ook bij weinig stikstof toch in leven. Stikstoffixatie
door bacteriën in speciale ruimtes, genaamd de 
wortelknolletjes. Wortelknolletjes gebruiken glucose.

- Daarna omgeploegd en alles afgebroken door reducenten etc. -> Vorm van groenbemesting. 

- Met onweer reageert ozon met stikstof en ontstaat nitraat = Fotochemische stikstoffixatie. 

- Ook bij de verbranding van fossiele brandstoffen reageert stikstof met O2. 

Stikstofproblemen

- Te hoog stikstofgehalte, waardoor biodiversiteit minder wordt. 

- Eutrofiëring is een overmaat aan meststoffen, daardoor te veel algen. Deze sterven en worden afgebroken door reducenten, wat leidt tot zuurstofloos water. 

Zelfstandig werken

Maken paragraaf 8.3 

Klaar? Oefenen op biologiepagina.nl met oefenvragen stikstof.

Leg bron 7 van je boek aan elkaar uit.

Waarom te veel aan stikstof een probleem?

Waarom lekt er stikstof uit de bodem of "weg" uit de kringloop? (93G)

Leerdoelen behaald?

- Je beschrijft de stikstofkringloop in een ecosysteem

- Je noemt de oorzaken van een stikstoftoename en een stikstofafname in een ecosysteem en licht de gevolgen daarvan toe.