2.8 Erfelijkheidsonderzoek

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 3

Thema 2 Voortplanting en seksualiteit

B8 Erfelijkheidsonderzoek

We beginnen met:

- pak je boek: en lees in stilte! blz. 134 t/m 136

klaar? Pak je iPad en log in.

Wat is geen functie van seksualiteit?

1. Lustbeleving
2. Verwachting
3. Intimiteit
4. Voortplanting

Menstruatie is hetzelfde als...

1. Masturbatie
2. Ovulatie
3. Ongesteld zijn
4. Eisprong

Hoe noem je het vrijkomen van een eicel uit de eierstok?

1. Orgasme
2. Ovulatie
3. Zaadlozing
4. Masturbatie

Hoe noem je het als een jongen zelf zorgt voor een orgasme?

1. Erectie
2. Geslachtsgemeenschap
3. Masturbatie

Wat is een manier waarop de man een orgasme kan krijgen

1. Masturbatie
2. Geslachtsgemeenschap
3. Natte droom
4. Alle 3 manieren

Gevoelig voor prikkels.
Hier vindt de ontwikkeling van eicellen plaats.
Hier vindt de ontwikkeling van het ongeboren kind plaats.
Hier komt het sperma bij de geslachtsgemeenschap.
Vervoeren van eicellen.
Vormen slijm waardoor de toegang tot de vagina gladder wordt.

Elk orgaan van het vrouwelijke voortplantingsstelsel heeft zijn eigen taak.

Kies bij elke taak het juiste orgaan.

eierstokken

binnenste schaamlippen

baarmoeder

clitoris

eileiders

vagina

Mannelijk voortplantingsstelsel

Sleep de namen van de onderdelen op de goede plaats.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

11

10

Blaas

Bijbal

teelbal

prostaat

urinebuis

zaadblaasje

zaadleider

zwellichamen

eikel

voorhuid

balzak

leerdoel

2.8.1 Je kunt situaties noemen waarin het verstandig is genetisch advies in te winnen

2.8.2 Je kunt methoden van prenataal onderzoek beschrijven

Planning:

Keuze 1: 

Neem de aantekeningen over,

We bespreken de basisstof

 Planning:

Keuze 2:

je gaat zelfstandig en in stilte aan de slag met de opdrachten. (opdracht 1.2.4.5.6.7)

Aantekening. Pak je schrift

Genetisch advies

Erfelijkheidsonderzoeker onderzoekt de chromosomen van iemand. 

Wat kan hij daaraan zien?

Of  het DNA informatie heeft voor een erfelijke ziekte

Drager 

Sommige mensen zijn zelf niet ziek, maar kunnen wel een ziekte doorgeven. 

Hoe kan dit?

Chromosomen hebben de erfelijke informatie voor een ziekte

Genetisch advies 

Als iemand in de familie drager is, is het verstandig om genetisch advies in te winnen. 

Waarom?

Weten hoe groot de kans is dat je kinderen krijgt met de erfelijke ziekte of erfelijke afwijking. 

 

Ook als de vrouw al enkele keren een miskraam heeft gehad, is het verstandig genetisch advies in te winnen.

Prenataal onderzoek

Bij embryo’s en foetussen kan ook erfelijkheidsonderzoek worden gedaan. Hiermee kun je al vóór de geboorte van een kind ziekten en/of afwijkingen vinden.

• echoscopie
  
• NIPT (niet-invasieve prenatale test)
  
• vlokkentest
  
• vruchtwaterpunctie

Echoscopie 

Echoscopie

Echoscopie

NIPT test

Bloedafname bij moeder

- Grootste deel van bloed bevat DNA moeder

- Klein deel DNA baby

Door bloedonderzoek wordt het DNA van de baby onderzocht op chromosoomafwijkingen.

Mogelijk vanaf de 11 week van de zwangerschap.

Geen examenstof

Vlokkentest

Er wordt weefsel uit de placenta gehaald.

De chromosomen van de cellen worden onderzocht.

VB taaislijmziekte

Vruchtwaterpunctie

Er wordt vruchtwater met cellen van het kind uit de baarmoeder gehaald.

De chromosomen van deze cellen worden onderzocht

Vlokkentest en vruchtwaterpunctie

Kans op miskraam is in beide gevallen groter en wordt dus alleen gedaan als er een medische reden is:

1. Uit de NIPT blijkt dat er een verhoogde kans is op een erfelijke ziekte
2. Vrouw heeft enkele malen een miskraam gehad
3. Erfelijke ziekte in familie

Aan de slag!

Ga naar 2.8

maak: opdracht 1.2.4.5.6.7

Erfelijkheidsonderzoek kan al voor de geboorte worden getest.

1. juist
2. onjuist

Bij welk erfelijkheidsonderzoek kun je het geslacht van het kind bepalen?

1. Alleen bij de echoscopie
2. Bij de vlokkentest en de vruchtwaterpunctie
3. Bij de echoscopie en de NIPT test
4. Bij de echoscopie, de vlokkentest, de vruchtwaterpunctie en de NIPT- test

In de afbeelding zie je
een vorm van
erfelijkheidsonderzoek.

Wat zie je?

1. een NIPT test
2. een vlokkentest
3. een vruchtwaterpunctie
4. Hier telt men bacteriën

Bij welk erfelijkheidsonderzoek kun je het erfelijk materiaal van het ongeboren kind NIET onderzoeken?

1. Echoscopie
2. Vruchtwaterpunctie
3. Vlokkentest
4. NIPT- test

Wanneer is iemand drager van een gen die een ziekte veroorzaakt?

1. Als die persoon de ziekte heeft.
2. Als die persoon het gen voor de ziekte heeft, maar pas op latere leeftijd ziek wordt.
3. Als die persoon het gen voor de ziekte heeft, maar de ziekte niet tot uiting komt.