Vwo 6 - 2.1 Duitse keizerrijk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

De Duitse eenwording o.l.v. Pruisen kwam in 1870 tot stand door...

Bedenk hoe Bismarck de Duitse eenwording bereikt had.
Vraag:
Vanaf 1871 verandert zijn buitenlandse politiek.
Bedenk hoe zijn buitenlandse politiek eruit gaat zien.

Conferentie van Berlijn (1884/85)

Koloniaal conflict over Congo dreigt

Bismarck voert voorzichtige buitenlandse politiek, voorziet Europees conflict in Afrika dat overslaat naar Europa

Zijn oplossing: Conferentie van Berlijn

Iedere grootmacht krijgt zijn deel van de taart

Ook Duitsland - tegen Bismarcks zin - krijgt Afrikaanse kolonies

Verwerking, toepassing

T1: opgave 3, 9 en 10 (onder begeleiding)

T2: opgave 9 en 10

Inzicht: examenbundel blz. 95-97, vraag 1, 2 en 3

3a Geef twee redenen waarom Bismarck na 1871 een voorzichtig buitenlands beleid voerde, gericht op behoud van het bestaande machtsevenwicht

3b/c De Conferentie van Berlijn was een voorbeeld van dat beleid. Toon dat aan met afspraken van deze bijeenkomst en noem nog een succesvol voorbeeld van deze politiek

9a Gebruik een bronelement om uit te leggen
met welk K.A. je deze afbeelding
het best in verband kunt brengen (2pt.)

9b Je kunt de zegel zowel zien als een voorbeeld
van continuïteit als van verandering in het
bestuur van Duitsland voor en na 1871.
Ondersteun beide visies met een argument (2pt.)

9c Het Duitse Rijk werd uitgeroepen op een bijzondere plek. Leg uit dat deze gebeurtenis op deze plaats symbolisch was voor de gewijzigde machtsverhoudingen op het Europese vasteland. (2pt)

10 Deze bron kun je zien als voorbeeld van een kenmerkend aspect. Noem dit kenmerkend aspect en geef een uitleg met een bronelement.

Leg uit dat Bismarck (1) met de Frans-Duitse eenwording zijn doelen realiseerde, waarna hij (2) overging tot een alliantiepolitiek waarvan (3) de conferentie van Berlijn een voorbeeld is.

Je kunt uitleggen

1.Hoe met de Weltpolitik van Wilhelm II,
waarvan de Vlootwet een voorbeeld is,

een verandering in de Duitse buitenlandse politiek optreedt t.o.v. Bismarcks alliantiepolitiek

2.En dat een anti-Duits bondgenootschap tussen Groot-Brittannië, Frankrijk en Rusland daarvan een gevolg is

3.Waardoor de Weltpolitik als mislukt moet worden beschouwd

Veranderende politiek

1888: Wilhelm I overlijdt, Wilhelm II volgt hem op als Duitse keizer
1890: Wilhelm II wil meer macht en aanzien voor Duitsland

Verandering:

Oude politiek (Bismarck) moet weg

Agressieve buitenlandse politiek

Gevolg: anti-Duits bondgenootschap tussen Rusland-Frankrijk (WOI!)

Wilhelm II lanceert Weltpolitik
Doel: Duitsland wordt een imperiale wereldmacht met kolonies

Middel: grote vloot bouwen (Vlootwet 1898) - concurrentie met GB aangaan
              (admiraal Alfred von Tirpitz)

Verwerking

T1 vraag 4, 11 en 13

T2 11 en 13

I

examenbundel blz. 27 vraag 15

blz. 97 vraag 4

blz. 175 vraag 16

11 Leg uit over welke gebeurtenis deze prent gaat,
welke mening de tekenaar erover had en
tot welke verandering in de buitenlandse politiek
van Duitsland de afgebeelde gebeurtenis heeft geleid

Wilhelm II

Bismarck

2pt Deze bron kun je direct in verband brengen met een kenmerkend aspect. Leg dit uit met een bronelement
2pt Welk probleem voorzag Von Tirpitz voor Duitsland
in geval van oorlog en kwam zijn verwachting uit?

Weltpolitik

Wat betekende de vorming van het Duitse keizerrijk voor het machtsevenwicht tussen de Europese grootmachten? 

Je kunt uitleggen

- waarom de Weltpolitik van Wilhelm II niet succesvol is;

- waardoor er opnieuw een politieke verandering optreedt, nl. een Drang nach dem Osten en de wens tot meer Lebensraum;

- hoe het Von Schlieffenplan daarop aansluit, om een Duitse tweefrontenoorlog te voorkomen;

Wat betekenen Drang nach dem Osten en Lebensraum voor het Duitse Rijk?

Duitsland begin 20e eeuw

Weltpolitik geen doorslaand succes: Groot-Brittannië 'wint' de wapenwedloop op zee, Duitse Rijk bemachtigt slechts een handvol kleine kolonies

Gevolg: focus op Europese vasteland

Situatie:

- Snelle bevolkingsgroei, snelle industriële groei; voldoende grond, grondstoffen, voedsel?

- Rusland komt snel op; gaat dit ten koste van Duitse macht, invloed? Een Duits-Russische oorlog lijkt vanuit Duits perspectief onvermijdelijk

Militarisme in het Duitse Rijk speelde sterk, wat zich vooral uitte in

1. keizer Wilhelm II die altijd in militair tenue ging
2. een grote invloed van het leger op de Duitse politiek
3. een wapenwedloop
4. een oorlogsindustrie

Duits militarisme

Oorlog en strijd zijn gezond, horen 'natuurlijk' bij de wereldorde

Dienstplicht - alle mannen getraind voor de oorlog
(terwijl economie doorgaat)

Directe gevolgen van deze Duitse situatie en visie:

Bezorgde Rusland, Frankrijk en G-B sluiten bondgenootschap, de Entente

Duitsland en Oostenrijk-Hongarije voelen zich 'eingekreist' en hebben een gezamenlijke angst voor Rusland

Wilhelm II - schuldige of zondebok?

Leg uit dat het Von Schlieffenplan (1905)
- past bij Lebensraum
- past bij Drang nach dem Osten
- een Duitse tweefrontenoorlog moest voorkomen