Hoofdstuk 1: De Lage landen bij de zee

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Hoofdstuk 1: De lage landen bij de zee

Waarom wordt Nederland in de toekomst kwetsbaarder voor overstromingen?

www.knmi.nl

Hoe kan een verandering van het neerslagpatroon tot overstromingen leiden?

De strijd tegen de zee

Nederland ligt laag

Maar:

- Klimaatverandering: Zeespiegelstijging

- Klimaatverandering: Meer neerslag in de winter & extremer neerslag in de zomer (maar die is wel droger --> watertekort!)

- Bodemdaling: postglaciaal

- Bodemdaling: Veengebieden

- Bodemdaling: grondstoffen uit de bodem

Wat is het verschil tussen binnendijks en buitendijks?

Beredeneer waarom de veiligheidsnorm
per dijkringgebied verschilt

Watersnoodramp 1953

Deltawerken

Gevolgen:

- Zout water werd zoet

- Minder getijdewerking

- Kwaliteit water nam af

--> Minder flora & fauna, geen recreatie, geen visserij

Kortom: Een veilig kustgebied is noodzakelijk!

Kustafslag: Jaarlijks 6 miljoen m3 verlies aan zand

Zandbalans: netto erosie of aanzanding?

Kustgebied

• Harde kust
  
• Zachte kust
  

Voorbeeld:

• Zandmotor
  

Getij & zeestroming

Getij

Getijstroming (waterstroming door afwisseling eb/vloed)

Hoogwater/hoogtij & laagwater/laagtij

Springtij: extra hoog (en laag!) water (eens in 15 dagen)

Doodtij: Verschil hoog en laag water minimaal

Getij (2)

Grote (regionale) verschillen:

• Bij een landinwaarts smaller wordende zee-arm/riviermonding is de getijdenwerking sterker! --> Verschil hoog en laag water groter!
  
• Geldt ook voor de breedte van de Noordzee; als de Noordzee breder is, is verschil tussen getijden kleiner

Opstuwing: 

- Combinatie wind en hoogwater

Zeestromingen

Niet heel sterk op Noordzee

Maar samen met getij en wind wel effect!

--> Waddeneilanden "wandelen" oostwaarts

Dynamisch handhaven

Dynamische handhaving

"Vriendschap" met de natuur: Gebruik maken van de kracht (dynamisch handhaving)

Waar wel problemen ontstaan:

- Zandsuppletie: Duur; dus meer vooroever

Bolwerkvorming

- "Kustlijn die een starre grens wordt die veel bescherming vraagt"

- Dynamische handhaving moeilijk

- Alleen bouwen waar al gebouwd is

Plannen:

Tweede deltacommissie (2008): Deltaprogramma (doel; duurzame veiligheid tegen overstromingen & duurzame voorziening van voldoende en veilig drinkwater)

Uitwerking: Nationaal waterplan

Voorbeeld van: Integraal waterbeleid (alle zaken die met waterveiligheid en watervoorziening te maken hebben worden op 1 plek behandeld)

Kosten: tot 2050 elk jaar 1,5 miljard euro!

Acties vastgelegd in de wet: Deltawet veiligheid en zoetwatervoorziening

Conflicterend:

Natuurlijke (fysisch-geografisch) dimensie:

- Biodiversiteit (o.a. vogels)

Economisch:

- Toerisme

- Bollenteelt

- Visserij

- Olie & gaswinning

- Zoetwaterwinning in duingebied

Gebruik de bron.
In het Deltaprogramma worden de Markermeerdijken
tussen Hoorn en Amsterdam aangeduid als een primaire waterkering.

Geef met de kaart in de bron aan waarom je deze aanduiding van de
Markermeerdijken ter discussie kan stellen.

Gebruik de bron.
Leg uit dat door een noordwesterstorm op de
Waddenzee ook het waterpeil van het Markermeer stijgt.
Je uitleg moet een oorzaak-gevolgrelatie bevatten.

Gebruik de bronnen.
In 2017 is het gemaal Schardam vernieuwd. Dit nieuwe gemaal heeft behalve
een verbeterde waterafvoercapaciteit ook een inlaat gekregen.
Beredeneer waarom dit gemaal in de toekomst steeds vaker ook
als inlaat gebruikt zal worden.

Gebruik de bron.
De Markermeerdijk direct ten zuiden van Hoorn voldeed al aan de veiligheidseisen.
Toch werd in het kader van integraal waterbeheer een oeverdijk aangelegd.
De meningen van de lokale bevolking over de aanleg van deze oeverdijk waren verdeeld.
Geef een argument dat de lokale bevolking zou kunnen hebben gehad:
- vóór de aanleg van deze oeverdijk
- tegen de aanleg van deze oeverdijk