12-1: Formuleren les 1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Deze les

Pak alvast: Talent vakboek, jaarkatern, pen en schrift

Onderwerp: formuleren

Lesdoelen

Aan het eind van deze les

... kan je zes soorten formuleerfouten herkennen

... kan je deze fouten verbeteren

Wat we gaan doen

• We gaan naar een paar voorbeelden kijken en bespreken wat er fout gaat. 
• Daarna maken jullie 3 opdrachten.
• Eerst 10 minuten in stilte, daarna mag je ZACHTJES samenwerken met je buur.
• Klaar? Dan mag je stil iets voor jezelf gaan doen.

Wat is hier aan de hand?

'Deze computer kost duur.'

'Ik ben helemaal door de war.'

'Dat moet ik even nachecken.'

1. Contaminatie

Als je twee woorden of uitdrukkingen ten onrechte vermengt, spreek je van een contaminatie.

'Deze computer kost veel.' of 'Deze computer is duur.'

2. Verkeerd woordgebruik

Wanneer je de betekenis van een woord niet goed genoeg kent en het dan verkeerd gebruikt:

'Mensen met psychiatrische problemen, zoals faalangst, kunnen veel baat hebben bij gesprekken met een psycholoog.'

3. Verkeerde voorzetsels

'In vergelijking tot vroeger'

'De oorzaak voor dit probleem'

'Gebaat zijn van huiswerkbegeleiding'

'Aanmerkingen maken over zijn gedrag'

Opdracht 1 blz. 109

Vraag 4: wijs de fout aan, benoem de fout én verbeter de zin

Wat gaat hier mis?

'Een zwerm bijen achtervolgen de jongen.'

'Volgens Van Gaal geeft de media een foute weergave van de gebeurtenissen.'

4. Incongruentie

Het onderwerp en de persoonsvorm zijn niet gelijk in getal (enkelvoud/ meervoud). In onze voorbeelden:

'Een zwerm bijen achtervolgen de jongen.'
- Een zwerm is enkelvoud

'Volgens Van Gaal geeft de media een foute weergave van de gebeurtenissen.'
- De media is meervoud

5. Nog een foutje bij werkwoordgebruik:

'Ze lopen op straat en keken niet op of om.'

= Inconsequent gebruik van werkwoordtijden

Opdracht 2 blz. 110

Vraag 1: wijs de fout aan, benoem de fout én verbeter de zin

Wat vinden jullie van deze zinnen?

'Men is het coronabeleid zat.'

'De meeste mensen gaan dit jaar naar Frankrijk.'

'De hedendaagse student heeft een hoge studieschuld.'

'Aardig wat nieuwe medewerkers zijn aangenomen.'

'Tal van mensen keken naar de persconferentie.'

'Op een bepaald moment werden de regels voor het examen aangescherpt.'

6. Vermijd vaag taalgebruik!

Als lezer snap je vaag taalgebruik minder goed dan concreet taalgebruik; je kunt je er moeilijker iets bij voorstellen. Ook maakt vaag taalgebruik een tekst saai.

'Men is het coronabeleid zat.'

'De meeste mensen gaan dit jaar naar Frankrijk.'

'De hedendaagse student heeft een hoge studieschuld.'

Wie? Hoe veel?

Opdracht 3 blz. 110

Vraag 1: herschrijf de zin; maak het concreet! Je mag hier dus zelf iets verzinnen.

Formuleerfouten op een rijtje:

• Contaminatie
• Verkeerd woordgebruik
• Verkeerde voorzetsels
• Incongruentie
• Inconsequent gebruik van werkwoordtijden
• Vage woorden 

Vragen? Aan de slag!

• Maak opdracht 1, 2 en 3
• Eerst 10 minuten in stilte, daarna mag je ZACHTJES samenwerken met je buur.
• Klaar? Dan mag je stil iets voor jezelf gaan doen.

Morgen

Huiswerk: afmaken opdracht 1, 2 en 3

Nakijken en de volgende formuleerfouten

Onze laatste les samen! :(