Stijlfiguren

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Doelen

- contaminaties

- verkeerde voorzetsels

- incongruentie

- pleonasme

- tautologie 

- vage woorden

- verwijswoorden

- lastige woordparen

Wat we gaan doen

• We gaan naar een paar voorbeelden kijken en bespreken wat er fout gaat. 
• Daarna maken jullie 8 opdrachten.
• Eerst 10 minuten in stilte, daarna mag je ZACHTJES samenwerken met je buur.
• Klaar? Dan mag je stil iets voor jezelf gaan doen.

Wat is hier aan de hand?

'Deze computer kost duur.'

'Ik ben helemaal door de war.'

'Dat moet ik even nachecken.'

1. Contaminatie

Als je twee woorden of uitdrukkingen ten onrechte vermengt, spreek je van een contaminatie.

'Deze computer kost veel.' of 'Deze computer is duur.'

2. Verkeerd woordgebruik

Wanneer je de betekenis van een woord niet goed genoeg kent en het dan verkeerd gebruikt:

'Mensen met psychiatrische problemen, zoals faalangst, kunnen veel baat hebben bij gesprekken met een psycholoog.'

3. Verkeerde voorzetsels

'In vergelijking tot vroeger'

'De oorzaak voor dit probleem'

'Gebaat zijn van huiswerkbegeleiding'

'Aanmerkingen maken over zijn gedrag'

Wat gaat hier mis?

'Een zwerm bijen achtervolgen de jongen.'

'Volgens Van Gaal geeft de media een foute weergave van de gebeurtenissen.'

4. Incongruentie

Het onderwerp en de persoonsvorm zijn niet gelijk in getal (enkelvoud/ meervoud). In onze voorbeelden:

'Een zwerm bijen achtervolgen de jongen.'
- Een zwerm is enkelvoud

'Volgens Van Gaal geeft de media een foute weergave van de gebeurtenissen.'
- De media is meervoud

5. Nog een foutje bij werkwoordgebruik:

'Ze lopen op straat en keken niet op of om.'

= Inconsequent gebruik van werkwoordtijden

Onnodige herhalingen: pleonasmen en tautologieën

Verwijswoorden

We wisten dit reeds weken al.

1. pleonasme
2. tautologie

'Fijn, we kunnen de les weer hervatten!' sprak de docent tevreden.

1. pleonasme
2. tautologie

De aanwezige bezoekers bewonderden de prachtige schilderijen.

1. pleonasme
2. tautologie

Vermoedelijk moet je misschien een ander nummer bellen!

1. pleonasme
2. tautologie

'Kun je mij vooraf waarschuwen?' vroeg de blauwogige jongen aan de docent.

1. pleonasme
2. tautologie

Naast bloemen kreeg ik bovendien een boekenbon!

1. pleonasme
2. tautologie

De politie deed zijn best. -> Leg uit wat hier niet klopt.

Rotterdam gaat haar haventarieven herzien. -> Leg uit wat hier niet klopt.

Het kabinet heeft tijdens haar wekelijkse vergadering besloten dit goed te keuren. -> Leg uit wat hier niet klopt.

Wat vinden jullie van deze zinnen?

'Men is het coronabeleid zat.'

'De meeste mensen gaan dit jaar naar Frankrijk.'

'De hedendaagse student heeft een hoge studieschuld.'

'Aardig wat nieuwe medewerkers zijn aangenomen.'

'Tal van mensen keken naar de persconferentie.'

'Op een bepaald moment werden de regels voor het examen aangescherpt.'

6. Vermijd vaag taalgebruik!

Als lezer snap je vaag taalgebruik minder goed dan concreet taalgebruik; je kunt je er moeilijker iets bij voorstellen. Ook maakt vaag taalgebruik een tekst saai.

'Men is het coronabeleid zat.'

'De meeste mensen gaan dit jaar naar Frankrijk.'

'De hedendaagse student heeft een hoge studieschuld.'

Wie? Hoe veel?

Vragen? Aan de slag!

• Maak opdracht 1 t/m 6 en 8
• Eerst 10 minuten in stilte, daarna mag je ZACHTJES samenwerken met je buur.
• Klaar? Dan mag je stil iets voor jezelf gaan doen.