Examentraining theorie

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

FAN HERTE WOLKOM!

Ma. 12 mei 2025 13:30-15:30

	2023	2024
Vragen: 2 min. per vraag	37 TV1 36 TV2	31 TV1 35 TV2
Teksten : 3 met vragen + 1 met afbeelding	4	4
Schrijfopdracht 45 min (klad schrijven, controleren/corrigeren, net schrijven)	1 (45 min)	1 (45 min)

Voorbeeld  CSE 2023 TV1

Tekst 3 Heeft meestal met de schrijfopdracht te maken

Inhoud van het examen

Het examen bestaat uit twee onderdelen:

1. Leesvaardigheid: je krijgt teksten (3) met daarbij vragen die je moet beantwoorden + 1 advertentie
   


2. Tekst schrijven: je moet een tekst schrijven. Dit is een zakelijke brief, e-mail of een artikel. Soms gekoppeld aan een tekst.

CSE Nederlands: 3 boekjes

• 1 boekje met teksten: je mag overal arceren/strepen
• 1 boekje met vragen: je mag strepen/arceren
• 1 boek voor antwoorden: omcirkel je antwoord, maak verbeteringen duidelijk. 

Verbeteringen duidelijk maken

Leesvaardigheid

Het eerste gedeelte van het examen moet je vragen beantwoorden bij verschillende teksten. Bedenk dat je 2 uur hebt voor 3 teksten, een advertentie en 1 schrijfopdracht. Reken sowieso 30 minuten om je schrijfopdracht te kunnen maken.

Leesvaardigheid

• Lees de tekst eerst oriënterend.

• Als je een tekst oriënterend leest, bekijk je de
  

titel van de tekst. Daarna kijk je naar de bron van de tekst.  En dan lees je de eerste en laatste alinea. Daarnaast lees je van iedere alinea de eerste zin.

• Vervolgens lees je de hele tekst.
  

Leesvaardigheid

•  Pak een markeerstift en markeer van iedere alinea de belangrijkste zin. Dit is vaak de eerste of de laatste zin, maar niet altijd.
• Markeer ook de signaalwoorden.
• Ook is het handig om in de kantlijn per alinea in één of twee woorden aan te geven waar die alinea over gaat.

Soorten vragen

• Meerkeuzevragen: streep af 2 af die sowieso fout zijn, kies de beste van overgebleven keuzes. 
• Samenvattingsvragen
• Open vragen

Meerkeuzevragen

Stap 1: Lees eerst alleen de vraag.
Stap 2: Lees nog een keer het tekstgedeelte.
Stap 3: Zoek in de tekst zelf het antwoord op de vraag.
Stap 4: Vergelijk jouw antwoord met de antwoorden bij de vraag.
Streep de antwoorden weg die niet goed zijn. Kies het beste antwoord.

Functies inleiding en slot

Inleiding	Slot
Het onderwerp noemen	Een conclusie of samenvatting geven
De aanleiding noemen	Een advies of waarschuwing geven
De centrale vraag stellen	Een toekomstverwachting uitspreken
De mening van de schrijver geven
Een samenvatting geven
Een persoon of personen introduceren

Hoofdgedachte

• Om de hoofdgedachte te vinden in een tekst kun je de volgende vraag stellen:
  Wat is het belangrijkste wat in de tekst over het onderwerp wordt gezegd?
• Soms staat de hoofdgedachte letterlijk in de inleiding of in het slot.
• Kies nooit een antwoord met teveel details. Antwoord moet over de HELE tekst gaan, niet een deel van de tekst. 

Samenvattingsvragen

• Sommige vragen op het CSE zullen over samenvatten gaan. Deze vragen toetsen of je:
  
• hoofdzaken in een tekst kunt herkennen;
  
• hoofdzaken van bijzaken kunt onderscheiden;
  
• tekstgedeelten in de juiste volgorde kunt zetten. 

Voorbeeld samenvattingsvraag

Tekstverbanden

Open vragen

• Leg uit / Verklaar: geef een uitleg in je eigen woorden. Schrijf dus geen zinnen uit de tekst over.
  
• Noem twee ... / Welke twee ...: schrijf dan twee dingen op. Niet meer, alleen de eerste twee worden nagekeken.
  
• Citeer een zin: schrijf de eerste twee woorden van een zin op en de laatste twee woorden. Daartussen gebruik je drie punten. Zet het regelnummer tussen haakjes. "Het is ... tekst over." (r.23)
• Citeer een zinsgedeelte: dit is een stuk van de zin, vaak het stuk na/voor de komma. Citeer hetzelfde als bij een zin.
• Citeer een woord of woordgroep schrijf bij woord ook echt maar 1 woord op, bij woordgroep geen hele zin noteren, maar een paar woorden
  

Vragen over deelonderwerpen

• Deelonderwerpen = verschillende delen van het onderwerp waarover wordt verteld in het middenstuk van een tekst.
• Meerdere alinea's kunnen over hetzelfde deelonderwerp gaan.
• Aan tussenkopjes kun je soms zien over welk deelonderwerp de volgende alinea of alinea's zullen gaan.

Veelvoorkomende vragen over deelonderwerpen zijn:

• Alinea 5 en 6 horen bij elkaar. Welk tussenkopje geeft het best de inhoud weer van deze alinea's samen?
• Welke alinea of alinea's gaan over de kenmerkende eigenschappen van de tuinslak?
• Bedenk een tussenkopje bij alinea's 10 en 11.

Vragen over functie van alinea

Een schrijver verdeelt zijn tekst in alinea's. 

Soms wordt er gevraagd naar de bedoeling of functie van een alinea. 

Meestal gaat dit over het slot. Soms over een alinea uit het middenstuk. 

In HS 1 Lezen kun je nogmaals teruglezen wat de functies van het slot zijn.

Veelvoorkomende vragen over de functie van een alinea zijn:

• Wat is de belangrijkste functie van alinea 10?
• Een schrijver kan een tekst op verschillende manieren afsluiten:

Aanbeveling doen, conclusie trekken, samenvatting geven, toekomstverwachting geven, etc.

Op welke 2 manieren doet de schrijver van tekst 1 de tekst afsluiten?

Vragen over tekstdoelen

Een van de laatste vragen bij een tekst kan gaan over het doel of de doelen van de tekst. 

Aanpak:

- Bekijk titel, bron en hoofdgedachte. 

- Vraag jezelf af: wat wil die schrijver nu bij mij als lezer bereiken? (moet ik iets gaan kopen, wil hij mij overtuigen van zijn mening? Word ik gewaarschuwd, weet ik nu hóe ik iets moet doen? Etc)

- In de laatste alinea komt dit ook vaak terug.

- Meeste gevallen is het tekstdoel informeren, behalve bij advertenties!

Advertentie          

Illustraties kunnen verschillende functies hebben. 

- Helpen bij het begrijpen van de tekst

- Bedoeld om aandacht te trekken

- Noodzakelijke toevoeging

- Ter 'versiering'

Lettertypes

- belangrijk bij de opmaak van de tekst.

- Belangrijk voor de nadruk

Lees sowieso de volledige tekst; laat je niet afleiden door alle andere informatie

Schrijfopdracht

• Het laatste onderdeel van je examen is de schrijfopdracht.

• Het kan zijn:

1.  zakelijke e-mail
2. zakelijke brief
3. artikel

De conventies zijn anders, maar de rest is ongeveer hetzelfde!

mail 

•  emailadres + onderwerp
• met vriendelijke groet
• aanleiding: 'ik mail u vanwege..
• inleiding - kern - slot
• 3 alinea's
• formeel
• situatiebeschrijving
• inhoudspunten

artikel

• titel
• naam en achternaam
•  aanleiding: Laatst stond er in de krant.. 
• inleiding - kern - slot
• 3 alinea's
• formeel
• situatiebeschrijving
• inhoudspunten

Zakelijke brief voorbeeld

situatiebeschrijving

opdracht

aandachtspunten

Extra tips bij de opdracht

Meest gemaakte fouten

- tegemoed = tegemoet

- reactie terug = terug moet weg.

- word/wordt = regels wwspelling

- uw/u = uw is bezittelijk.

- 14.00 (uur) = uur niet vergeten

- voor- en nadelen = streepje goed gebruiken

- plaatsnaam moet achter postcode

- S'avonds = 's avonds

- afbreekstreepje einde regel = alleen bij lettergrepen

- jullie ipv u

- het contactpersoon ipv de contactpersoon

- afbreekstreepje

- mvg, ipv uitgeschreven

- April = april

- kan ipv kunt

- wilt ipv wil

- na aanleiding van

- wou/wouden

Hulpmiddelen leren

- oefenexamens maken: dit kan op papier, via Examenkracht, of je print ze via examenblad.nl

- LessonUps

- je KERNboek Nederlands

- Chat GPT: https://chatgpt.com/g/g-ijTRx4Zrf-aisha-docent-nederlands-vmbo

- filmpjes YouTube: https://youtu.be/xRHkjumehDA?si=zX7mnQRXSmYUdwgc