5bce: samenstelling, dubbelop, speech

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Vandaag

Oefenen voor themadossier (TW2)

- samentrekkingen

- dubbelop

Daarna:

- resterende speeches

Daarna:

- Tijd om debat voor te bereiden (bronnenonderzoek en opstellen argumentatie)

3: Aan elkaar of los?

Instructie vooraf in Magister / Teams

Je hebt vandaag nodig

- Nieuw Nederlands 4-5-6 vwo

Lesdoel: meest gemaakte fout I --> samenstellingen 

Tijdens de les

- Uitleg over samenstellingen

- Klassikaal: opdr. 1 

- In de les ga je de volgende opdracht maken en nakijken: INVULLEN

- Extra oefenen? 

Volgende les: meest gemaakte fout II --> verwijswoorden

Je hebt de theorie op blz. 301 doorgenomen. 

- 

• Schrijf je in het Nederlands in het algemeen aan elkaar
• Soms tussenletters nodig
• Lastige gevallen: combinaties met voorzetsel en bijwoord,
  combinaties van twee voorzetsels en voornaamwoordelijke bijwoorden. 

 

Bedenk nu maar eens wat het betekenisverschil is bij (opdracht 1, blz. 301)

• 3: Naaktportretteren of naakt portretteren
  
  
• 4: zestienjarigen of zestien jarigen
  
  
• 5: oudekaaskroket of oude kaaskroket

Beschrijf bij deze slide de verschillen in betekenis. De leerlingen zullen dat na de vorige slide ook wel doorhebben. 

Aan de hand van de volgende voorbeelden slide 5 t/m 13 kun je de theorie uitleggen! blz. 301 in hun boek

Opdracht 3
1

1. actie opname
2. actie-opname
3. actieopname

Uitleg: geen botsende klinkers, samenstelling van twee (grond)woorden

Opdracht 3
2

1. agressie onderzoek
2. agressie-onderzoek
3. agressieonderzoek

Uitleg: geen botsende klinkers, samenstelling van twee (grond)woorden

Opdracht 3
6

1. er achter komen
2. erachter komen
3. er achterkomen
4. erachterkomen

Uitleg:

- combinatie van twee voorzetsels niet gevolgd door een pers.vnw of een zn)

Opdracht 3
7

1. er onder door kruipen
2. eronder doorkruipen
3. eronder door kruipen
4. eronderdoor kruipen

Uitleg: 

twee voorzetsels + voornaamwoordelijk bijwoord + los ww

voornaamwoordelijk bijwoord = er

voorzetsels: onderdoor

Het is geen samengesteld ww

Opdracht 3
8

1. gebruik maken
2. gebruikmaken

Samengesteld ww --> verwijs naar woordenboek / Groene boekje (www.woordenlijst.org)

Opdracht 3
11

1. lange wegen
2. langewegen

lange (bn) + wegen (zn) = los 

Opdracht 3
13

1. Rabo bank rekening
2. Rabobank rekening
3. Rabo bankrekening
4. Rabobankrekening

Opdracht 3
17

1. vijf honderd zestig
2. vijfhonderd zestig
3. vijfhonderdzestig
4. 560

Uitleg: getallen tot duizend in samenstellingen schrijf je aan elkaar. 

Cijfers noteren = formuleerfout op je toets! (je moet bewijzen dat je kan formuleren immers)

Opdracht 3
18

1. Water drinken
2. Waterdrinken

Geen samengesteld ww, dus los. 

Dubbelop

• Als je iets op de een of andere manier twee keer zegt. 
• = Formuleerfout
  
  

Er zijn vijf dubbelop fouten

1: Onjuiste herhaling

• Een vast voorzetsel wordt ten onrechte herhaald. 

2: Tautologie

• Je zegt twee keer hetzelfde, met twee verschillende woorden die hetzelfde betekenen
• Zelfde woordsoort 

Let op!

Als een tautologie als stijlfiguur wordt gebruikt, is het wel correct. 

Bijv. altijd en eeuwig. 

3: Pleonasme

• Een deel van de betekenis van het woord wordt door een ander woord nog eens uitgedrukt
• Twee verschillende woordsoorten. 

Let op!

Als een pleonasme als stijlfiguur wordt gebruikt, is het wel correct. 

Bijv. beoogde doelgroep / nieuwe aanwinst

4: Contaminatie

• Twee bestaande uitdrukkingen worden ten onrechte door elkaar gehaald.  

Of 'perfectionist zijnde'

5: Dubbele ontkenning

• Een werkwoord met een ontkennend karakter krijgt ten onrechte een tweede ontkenning. 

Of 'perfectionist zijnde'

Even oefenen!

De familie Delfgaauw was dolgelukkig, want op het winnen van de straatprijs in de postcodeloterij had ze absoluut niet op gerekend.

1. Contaminatie
2. Dubbele ontkenning
3. Onjuiste herhaling
4. Tautologie

Woordje op wordt onnodig herhaald.

De familie Delfgaauw was dolgelukkig, want op het winnen van de straatprijs in de postcodeloterij had ze absoluut niet op gerekend. 

Voor de supporters zullen Feyenoord en Ajax altijd elkaars grootste aartsrivalen blijven.

1. Contaminatie
2. Dubbele ontkenning
3. Pleonasme
4. Tautologie

Pleonasme --> grootste (bijvoeglijk naamwoord) + aartsrivalen (zelfstandig naamwoord)

Voor de supporters zullen Feyenoord en Ajax altijd elkaars grootste aartsrivalen blijven. 

De titel van het nieuwe tv-programma dat morgen voor het eerst wordt uitgezonden heet Vertrouwen in de toekomst.

1. Contaminatie
2. Dubbele ontkenning
3. Onjuiste herhaling
4. Tautologie

Contaminatie --> De titel + heet

De titel van het nieuwe tv-programma dat morgen voor het eerst wordt uitgezonden heet is Vertrouwen in de toekomst.

Ik vind dat je mensen gerust kunt verplichten om donor te worden, want als je zelf ernstig ziek wordt, wil je immers ook graag een donororgaan ontvangen.

1. Contaminatie
2. Dubbele ontkenning
3. Pleonasme
4. Tautologie

Tautologie --> want en immers (beide voegwoorden, dus zelfde woordsoort!) 

Ik vind dat je mensen gerust kunt verplichten om donor te worden, want als je zelf ernstig ziek wordt, wil je immers ook graag een donororgaan ontvangen. 

Om te voorkomen dat reizigers stranden als gevolg van problemen op het spoor, raadt de NS de mensen af om met deze strenge vorst niet met de trein te reizen.

1. Contaminatie
2. Dubbele ontkenning
3. Pleonasme
4. Tautologie

Dubbele ontkenning: Raadt .. af + niet

Om te voorkomen dat reizigers stranden als gevolg van problemen op het spoor, raadt de NS de mensen af om met deze strenge vorst niet met de trein te reizen. 

Tijdens de financiële crisis was het voor bedrijven en particulieren nauwelijks mogelijk om een lening af te kunnen sluiten.

1. Contaminatie
2. Dubbele ontkenning
3. Pleonasme
4. Tautologie

Pleonasme: mogelijk + kunnen (verschillende woordsoorten

Tijdens de financiële crisis was het voor bedrijven en particulieren nauwelijks mogelijk om een lening af te kunnen sluiten.

De resterende speeches

Minimaal 1, maximaal 2 minuten. 

De aankomende twee weken 

Plan dus wat momenten in om hieraan te werken.