8.5: de staatsinrichting in NL

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, havo, vwo
• Leerjaar 2

Thema 8: hoe vrij ben jij?

Telefoons in de tas, 

boeken op tafel

Staatsinrichting van Nederland

De Nederlandse Grondwet sinds 1815

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen wat de belangrijkste veranderingen in de Nederlandse Grondwet vanaf 1815 waren. 

Revolutiejaar

Pacificatie

Algehele herziening (update van de Grondwet)

Onafhankelijkheid van België

Oorzaken Grondwetswijzigingen

Ontstaan van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden (met België)

1815

• Tweekamerstelsel: Eerste- en Tweede Kamer
• Eerste Kamer wordt gekozen door de Koning
• Koning heeft veel macht
• Nieuwe grondrechten

1840

• Scheiding met België wordt vastgelegd
• Wetten mogen niet in strijd staan met de Grondwet en andere wetten
  
• Wetten worden voortaan ook ondertekend door de verantwoordelijke minister.

Thorbecke vond de veranderingen waarbij de ministers meer macht zouden krijgen niet ver genoeg gaan: hij stemde dan ook tegen.

1848

• Belangrijkste Grondwetswijzing in de Nederlandse geschiedenis: basis voor de huidige grondwet
• Koning is onschendbaar, ministeriële verantwoordelijkheid
• Nederland wordt een parlementaire democratie en constitutionele monarchie
• Invoering censuskiesrecht
• Klassieke grondrechten worden vastgelegd
• rechtstreekse verkiezing van Tweede Kamer, gemeenteraden en Provinciale Staten
• indirecte verkiezing van de Eerste Kamer
• Tweede Kamer krijgt het recht van amendement en het recht van enquête
• De Koning heeft geen invloed meer op besluiten van de Rooms-Katholieke Kerk

1917

• Alle mannen ouder dan 23 hebben algemeen kiesrecht
• Passief kiesrecht voor vrouwen (actief kiesrecht vanaf 1919/1922)
• Evenredige vertegenwoordiging in plaats van districtenstelsel (verkiezingen)
• Gelijke betaling voor zowel openbaar- als bijzonder onderwijs (einde Schoolstrijd)

1983

• Amsterdam wordt officieel de hoofdstad van het Koninkrijk der Nederlanden
• Leeftijd actief kiesrecht naar 18 jaar


• verbod tot het opleggen van de doodstraf
  
• grondwettelijke vastlegging van de onafhankelijkheid van Suriname (in 1975)

Maken van opdrachten

vwo? Ook:

Hoe? Doe dit alleen of in tweetallen.

Klaar? Je mag de begrippen leren voor de toets.

Hulp? Vraag eerst aan je buurman of -vrouw, daarna aan mij.

Uitkomst? De opdrachten moeten aan het einde van de week af zijn. Heb je het niet afgekregen? Dan is het huiswerk.

Alles wat je hier doet, hoef je thuis niet meer te doen!