2V 1.2 Onvrede in de Nederlanden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

1.2 Onvrede in de Nederlanden

1.2 Onvrede in de Nederlanden

Maar eerst: het huiswerk

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen wat rond 1520 de bestuurlijke situatie in de Nederlanden was en wat Karel V daaraan wilde veranderen.  
  
  
• Je kunt drie redenen benoemen waarom bewoners van de Nederlanden zich tegen de Spaanse koning begonnen te verzetten.   

Planning

• Streven naar centraal bestuur
• Verzet tegen de Spaanse koning
• Opdracht
• Afsluiting 

Waar waren we gebleven?

Vorige week? 

Streven naar centraal bestuur (1)

• Spaanse koning Karel V regeerde over de Nederlanden. 
  
  
• De Nederlanden bestond uit 17 gewesten.
  - Eigen regels, eigen munt, eigen bestuurders. 
  
  
• Spaanse keizer had hierdoor minder macht (lees) minder geld voor oorlog want elke keer overleggen met aparte gewesten.

Situatie De Nederlanden binnen het Habsburgse rijk

Centraal bestuur (2)

• Karel V voerde een centraal bestuur in: dezelfde regels, dezelfde belastingen; Spaanse ambtenaren.  
  
  
• 1555 Filips II volgt vader op. 
  
  
• Aanstelling van een landvoogdes: plaatsvervanger van de koning. 
  
  
• Gewestelijke stadhouder:  Willem van Oranje (Holland, Utrecht en Zeeland)

Bestuur in Nederland 

Landvoogdes Margaretha van Parma 'heerste' over Nederland. 

Ketters werden vervolgt.

Verzet tegen de Spaanse koning

• Bestuurders van de gewesten wilden geen centraal bestuur: minder macht.
  
• Nieuwe belastingen kostte de bevolking veel meer geld. 
  
• Katholieke Filips II ging over tot bloedige vervolging van calvinisten in de Nederlanden. 
  
• 1566 Smeekschrift der edelen. Vervolgens stopt de landvoogdes even met de bloedige vervolgingen en minder zwarte straffen.  

De situatie in 1566 (Redenen voor de Opstand dus!)

Edelen

Door de centralisatie bepaalde de landvoogdes Margaretha van Parma zonder overleg. De edelen verloren hierdoor hun macht

Rijke burgers

Door de centralisatie hadden de rijke burgers ook minder invloed op het bestuur van de gewesten.

€

Armoede/honger

Veel arbeiders en ambachtsleiden verdienden maar weinig geld. Ook mislukten de oogsten waardoor er weinig voedsel was.

Protestantisme

Veel mensen waren katholiek, maar er waren aardig veel protestanten. De katholieken vonden dat protestanten veel te hard werden aangepakt (onterecht).

✞

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen wat rond 1520 de bestuurlijke situatie in de Nederlanden was en wat Karel V daaraan wilde veranderen.  
  
  
• Je kunt drie redenen benoemen waarom bewoners van de Nederlanden zich tegen de Spaanse koning begonnen te verzetten.   

Huiswerk

• Lees paragraaf 1.2 goed door.
  
  
• Maak van paragraaf 1.2:  
• 4 t/m 12
  

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen waarom de Beeldenstorm uitbrak en wat daarvan het gevolg was.  
  
  
• - Je kunt onderscheid maken tussen politiek-bestuurlijke, sociale, economische en culturele oorzaken en gevolgen. 

Planning

• De beeldenstorm
• Historische vaardigheden
• Opdracht
• Afsluiting 

Waar waren we gebleven?

De beeldenstorm (1)

• Door smeekschrift werden protestanten even niet vervolgd en hoefden dus ook niet stiekem bijeen te komen. 
  
  
• Er werden hagenpreken georganiseerd. 
  
  
• 1566 Een Vlaamse predikant maakt zich kwaad over de heiligen verering in de katholieke kerk.  

De Beeldenstorm (2)

• Boze gelovigen trokken naar de kerk en vernielden alle beelden en namen de kostbaarheden mee.
• Meer van deze plunderingen verspreidden zich als een olievlek door de Nederlanden. 
• Als reactie stuurt Filips de hertog van Alva naar de Nederlanden... 

Historische vaardigheden 

• Politiek:  alles wat te maken heeft met de verdeling van macht, de organisatie van het bestuur, het denken over het bestuur en het maken van wetten en regels.
  
  
• Economisch: alles wat te maken heeft met de manier waarop mensen in hun onderhoud voorzien en de manier waarop de opbrengst van het werk onderling wordt verdeeld. 
  
  
• Cultureel: alles wat te maken heeft met de ideeën van mensen en de manier waarop ze zich uiten, bijvoorbeeld in hun gewoontes en regels, of kunst en wetenschap. 

Welke oorzaak hoort waar? 

Cultureel

Economisch

Politiek

De Nederlanders edelen wilden geen centraal bestuur. Zij wilden niet gehoorzamen aan Spaanse ambtenaren. 

In de Nederlanden waren de meeste mensen calvinist. Zij waren tegen de vrede vervolging van de protestanten

Nederlanders waren tegen vaste belastingen, zij zouden daardoor een deel van hun macht verliezen.