Oudheid - KA 7: de confrontatie tussen de Grieks-Romeinse cultuur en de Germaanse cultuur van Noordw

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

KA 7: de confrontatie tussen de Grieks-Romeinse cultuur en de Germaanse cultuur van Noordwest-Europa

Planning

Lesuur 1: Germanen

Lesuur 2: Volksverhuizingen

Koninkrijk?

De stadstaat Rome is ooit een koninkrijk geweest,

hoewel daar erg weinig over bekend is.

En of het verhaal van Romulus en Remus waar is....?

In 117 na Christus was het Romeinse Rijk op zijn grootst. Toen besloten de keizers om geen gebieden meer te veroveren.

Mare Nostrum, onze zee. Zo noemden de Romeinen de Middellandse Zee.

Germania, zoals onze streek door de Romeinen werd genoemd, bestond uit: Germania Inferior (Laag Germanië) en Germania Superior (Hoog Germanië).

Gallia (Gallië), het huidige Frankrijk, werd door Julius Caesar veroverd. Zijn aanzien steeg hierdoor enorm. De hele oorlog kostte het leven aan meer dan een miljoen Galliërs, en nog een miljoen werden tot slaaf gemaakt. Caesar heeft de oorlog beschreven in het boek Verslagen over de Gallische Oorlog, waarin hij hier en daar wel een beetje overdrijft...vooral over zichzelf.

Met de verovering van Egypte hadden de Romeinen hun voedseltekort in delen van het Romeinse Rijk opgelost: het land werd de graanschuur van Rome.

Germanen

•  Landbouwsamenleving
  
•  Geen schrift
  
•  Leverden hulpsoldaten aan Romeinse leger (bewaking van de limes / grens)
  
•  Barbaren (volgens Romeinen)
  

De Romeinen probeerden diep in Duitsland door te dringen. Na de

nederlaag in 9 n.C. in het Teutoburgerwoud bleef de Rijn de limes (grens).

Verdediging Romeinse Rijk:

• Stelsel van limes, castella en wachttorens langs de Rijn
  
• Natuurlijke grenzen
  
• Wegennet (voor handel en soldaten)
  
• Afspraken / verdragen met Germaanse stammen over de verdediging van de Romeinse grens (vb Bataven)
  

Gedurende het bestaan van het Romeinse Rijk waren er steeds Germaanse invallen in het Rijk

• Germanen werden steeds sterker (getraind in Romeinse strategie)
• Romeinen leunden steeds meer op Germaanse stammen voor de verdediging van de grens
  

Wanneer?

 Tussen 58 v. Chr. (verovering van Gallië door Caesar) en 476 n.

Chr. (val van het West-Romeinse Rijk).

Waar?

Langs de limes (=grens), vooral langs de Rijn.

Bijvoorbeeld:

1 - Bataafse Opstand 1e eeuw voor christus: in de Betuwe komen

Batavieren o.l.v Julius Civilis in opstand tegen de Romeinen. Uiteindelijk verliezen Bataven.

2 - Strijd in Teutoburgerwoud: Duitsers winnen

Waarover?

Romeinen vinden Germanen barbaars en onbeschaafd, maar wel

sterk en dapper: Romeinen (wij zijn beschaafd/beter) willen

barbaren beschaving bijbrengen.

Germanen vinden Romeinen de grootse architecten en willen de

Romeinse gebruiken overnemen, maar willen geen overheersing.

Hoe loopt het af?

• Vanaf 312 vallen Germaanse volkeren ( Goten/ Franken/ Friezen/

Vandalen/ Longobarden) het Romeinse rijk binnen, vanwege de

Hunnen, vanwege hun zoektocht naar betere landbouwgronden en omdat het Romeinse Rijk intern verzwakt was.

• In 476 wordt de laatste Romeinse keizer gedood en wordt de

Germaan Odoaker koning van Rome.

Ondergang West-Romeinse Rijk

Germaanse stammen vallen Romeinse Rijk binnen:

•  Op de vlucht voor de Hunnen
  
•  Rijkdom Romeinse Rijk (aantrekkingskracht)
  
•  Germanen stichten koninkrijken binnen het Romeinse Rijk. Rome was machteloos.
  

Ook: slecht bestuur vanuit Rome. Bijv periode van de soldatenkeizers (235-285 n Chr). Bestuurlijke chaos

Gevolgen:

•  Ontvolking van steden
  
•  Wegvallen van het centraal gezag
  
•  395 n Chr. Splitsing Romeins Rijk in West- en Oost (Byzantijns) Romeins Rijk
  
•  Wegvallen van (lange afstands) handel
  
•  Autarkie op platteland (= zelfvoorzienend)
  
•  Boeren zoeken bescherming bij grootgrondbezitter horigheid (middeleeuwen)