Het opstellen van een kruisingsschema

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Het opstellen van een kruisingsschema

Wat gaan we doen?

Korte herhaling over Allelen

Uitleg monohybride kruisingsschema

Werken aan oefen opgaven Erfelijkheid deel 2

Samen een kruisingsschema oefenen

Lesdoelen

• Je kunt van een monohybride kruising een kruisingsschema opstellen.

• Je kunt de frequentie van genotypen en fenotypen van nakomelingen bij een monohybride kruising afleiden uit een kruisingsschema.

Allel

Genvariant = allel.

Allelenpaar = 2 allelen op 2 chromosomen met info voor 1 gen 

Informatie op de genen

• Het genotype van de moeder => blauw allel en blauw allel.

Homozygoot

• Het genotype van de vader => bruin allel en bruin allel.
  

Homozygoot

• Het genotype van het kind => blauw allel en bruin allel.

Heterozygoot

Dominant & Recessief

• Dominant: overheersende allel.

• Recessief: onderdrukte allel.

Informatie op de genen

• Het genotype van de moeder => blauw allel en blauw allel. 

Homozygoot recessief (aa)

• Het genotype van de vader => bruin allel en bruin allel.
  

Homozygoot dominant (AA)

• Het genotype van het kind => blauw allel en bruin allel.

Heterozygoot (Aa)

A

A

A

A

a

a

a

a

Monohybride kruisingen

Hoe werk je een monohybride kruising uit?

Kruisingsschema

In een kruisingsschema gebruiken we letters om dominante (A) en recessieve (a) eigenschappen aan te geven. 

Verder gebruiken we:

P    = staat voor ouders

F1  = eerste generatie kinderen

F2 = kinderen die ontstaan uit de kruising van de F1

Stap 1

Schrijf op wat er is gegeven. 

Dit kun je uit het inleidende verhaaltje bij de opdracht halen. 

Vaak staat er iets over het fenotype gegeven en soms ook al iets over het genotype 

(bijvoorbeeld homozygoot of heterozygoot).

bijv

Fenotype P: zwarte vacht x zwarte vacht

Stap 2

Geef de genotypen van de ouders weer

Hier worden altijd 2 letters gevraagd, dus AA / Aa / aa

bijv: 

P: Aa x Aa

Stap 3

Stel vast welke genen de geslachtscellen van beide ouders kunnen bevatten

bijv: 

P: Aa x Aa

Dan geslachtscellen A of a    x  A of a

Stap 4

Zet de geslachtscellen in een kruisingsschema en combineer de letter van beide geslachtscellen.

bijv: 

F1 

	A	a
A	AA	Aa
a	Aa	aa

Stap 5

Bereken de kans op een genotype en lees de verhoudingen af

bijv: 

F1 

	A	a
A	AA	Aa
a	Aa	aa

Verhouding

AA : Aa : aa = 1 : 2 : 1

Kans 

AA : Aa : aa = 1/4 : 1/2 : 1/4

Even oefenen

Bij tulpen is een rode bloemkleur dominant over een witte bloemkleur. Twee rode tulpen die beide heterozygoot zijn voor de bloemkleur worden met elkaar gekruist.

Geef de verhouding van de genotypen en fenotypen in de F1.

SCHRIJF ELKE STAP OP JE WISBORDJE MEE!!!!

Even oefenen

Bij honden is zwarte vacht dominant over een blonde vacht. 

Een blond teefje wordt gekruist met een zwarte reu die homozygoot voor de haarkleur is.

Geef de verhouding van de genotypen en fenotypen in de F1

Geef de verhouding van de genotypen en fenotypen in de F2.

Hoe groot is de kans op een pup met een blonde vacht?

SCHRIJF ELKE STAP OP JE WISBORDJE MEE!!!!

Even oefenen

Bij honden is zwarte vacht dominant over een blonde vacht. Een blond teefje wordt gekruist met een zwarte reu die heterozygoot voor de haarkleur is.

Geef de verhouding van de genotypen en fenotypen in de F1.

Hoe groot is de kans op een pup met een blonde vacht?

SCHRIJF ELKE STAP OP JE WISBORDJE MEE!!!!

Aan het werk

Opgaven uit het werkboekje

Tot en met vraag 14

Kan je deze ook?

We kruisen een kortharig cavia mannetje met een langharige cavia vrouwtje die heterozygoot is voor de eigenschap. 

Geef antwoord op de volgende vragen:

1 Wat zijn de genotypen van de ouders?

2 Wat is de verhouding van de F1

3 Wat is de kans op een kortharige cavia?