Leesvaardigheid Nederlands

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Schrijfdoelen

Schrijfdoel	Voorbeelden van tekstvormen
informeren	nieuwsbericht, informatief artikel, brochure, etc.
instructie geven	recept, gebruiksaanwijzing, etc.
mening geven/overtuigen	betoog, column, meningvormend artikel, ingezonden brief, recensie, etc.
tot handelen aanzetten/ overhalen	reclametekst, advertentie, folder, etc.
amuseren	stripverhaal, leesboek, roman, etc.

Functies van een inleiding

Een inleiding kan verschillende functies hebben. Als de inleiding uit meerdere alinea's bestaat hebben die alinea's vaak ieder een eigen functie.

- Het onderwerp aankondigen

- De aandacht trekken met een opvallende uitspraak of anekdote

- De centrale vraag of het centrale probleem aankondigen

- Kort samenvatten waar de tekst over gaat

- De aanleiding noemen voor het schrijven van de tekst

- Een stelling geven/de mening van de schrijver geven

Functies van een slot

Een slot kan verschillende functies hebben. 

- Een conclusie geven

- Een samenvatting geven

- Een advies geven

- Een waarschuwing geven

- Een oproep doen

Tekstverbanden en signaalwoorden

Hoe maak ik vragen die samenvattend van aard zijn?

Je moet nu in verschillende tekstsoorten hoofdzaken herkennen, onderscheiden en ordenen.

Herkennen = je moet een tekst lezen en daarna moet je uit verschillende antwoorden kiezen wat de samenvatting, de kern of de hoofdgedachte van die tekst is.

Onderscheiden = je moet verschillende tekststukjes met een samenvattende inhoud met elkaar vergelijken. Vervolgens kies je de juiste stukken.

Ordenen = je moet verschillende hoofdzaken in de juiste volgorde zetten.

Hoe wordt de samenvattingstaak getoetst?

- Meerkeuzevragen

- Volgordevragen

- Invulvragen

- Korte open vragen

Hoe beantwoord ik meerkeuzevragen?

Let bij het beantwoorden van meerkeuzevragen altijd op de onderstaande punten:

- Als de vraag gaat over een specifieke alinea lees die dan nog een keer goed door;

- Streep weg welke antwoorden het absoluut niet kunnen zijn, dan maak je de keuze wat kleiner voor jezelf;

- Bedenk ook zelf een antwoord op de vraag en kijk daarna welke antwoordmogelijkheid daar het meest op lijkt.

Hoe beantwoord ik open vragen?

Herhaal altijd een deel van de vraag in je antwoord, dus:

Vraag: 'In alinea 4 wordt gezegd dat in een aantal delen van de hersenen neuronen afsterven. 
            - Wat is volgens de tekst het voordeel van het afsterven van deze neuronen?'

Antwoord: 'Het voordeel is dat overgebleven zenuwcellen sterker uit de strijd komen.'

Hoe beantwoord ik open vragen?

Soms wordt gevraagd of je een aantal onderdelen wil opsommen, zet je antwoord dan netjes in een lijstje.

Vraag: 'De populair Japanse opruimgoerie Marie Kondo en haar aanhangers zijn voorstander van opruimen. (alinea 2)

- Welke drie gevolgen heeft opruimen volgens haar aanhangers?'

Antwoord:    Gevolg 1: je komt van je spullen af

                      Gevolg 2: je verwerkt je verleden

                      Gevolg 3: je leven verandert voor altijd

Let op spelfouten in je antwoorden. Dit zijn de meest voorkomende:

Checklist spelling

Je kunt werkwoorden goed schrijven	persoonsvorm tegenwoordige tijd en verleden tijd, voltooid deelwoorden, onvoltooid deelwoorden en hele werkwoorden.
Je kent algemene spellingsregels goed	Meervouden van zelfstandig naamwoorden Verkleinwoorden van zelfstandig naamwoorden Bijvoeglijk naamwoorden Stoffelijk bijvoeglijk naamwoorden Samengestelde woorden met of zonder tussen -n
Je kunt leestekens gebruiken	Hoofdletters, punten en komma's Vraagtekens, uitroeptekens en aanhalingstekens
Je kunt zinnen goed formuleren	Maak niet te lange zinnen Gebruik juiste verwijswoorden Persoonsvorm en onderwerp staan allebei in enkelvoud of allebei in meervoud Breek een woord niet zomaar af als je ruimte tekort hebt op een schrijfregel: begin het woord het liefst op een nieuwe regel.

'Hoe wordt het onderwerp ingeleid?'
betekent

1. Welke titel heeft de tekst?
2. Hoe laat de schrijver je kennismaken met het onderwerp?

Met de 'aanleiding' wordt bedoeld:

1. Welke titel heeft de tekst?
2. Hoe laat de schrijver je kennismaken met het onderwerp?
3. Wat is er gebeurd dat de schrijver het artikel schrijft?
4. Wat is het doel van de tekst?

Wat is een anekdote?

1. Een leesteken dat laat zien dat er een citaat begint.
2. Een kort (grappig) verhaaltje over iets wat echt gebeurd is.
3. Een afsluiting van de tekst, waarin de schrijver een advies geeft.
4. Een korte inleiding van de tekst, waarin de schrijver zijn mening geeft.

Welke woorden kunnen je helpen als je een vraag krijgt over het verband tussen twee alinea's?

1. werkwoorden
2. verwijswoorden
3. signaalwoorden
4. zelfstandige naamwoorden

Wat is een signaalwoord van een redengevend tekstverband?

1. want
2. echter
3. daarentegen
4. bovendien

Wat is een signaalwoord van een opsommend tekstverband?

1. echter
2. daarentegen
3. omdat
4. bovendien

Wat is een signaalwoord van een toelichtend tekstverband?

1. daardoor
2. ook
3. zoals
4. dus

Wat is een signaalwoord van een concluderend tekstverband?

1. kortom
2. dus
3. waardoor
4. en

Wat wordt er bedoeld met de hoofdgedachte van een tekst?

1. De mening van de schrijver.
2. Een samenvatting van de tekst in één zin.
3. Het antwoord op de vraag: 'Waar gaat de tekst over?'.
4. De belangrijkste functie van de inleiding.

De hoofdgedachte vind je vooral terug in

1. de inleiding
2. de inleiding en het slot
3. het middenstuk
4. de inleiding, middenstuk en slot

Wat is de juiste manier om een zin te citeren?

1. "Bij veel ... zin citeren. " (r.8-9)
2. "Bij veel open .... " (r. 8-9)
3. "Bij veel open vragen moet je een zin citeren (r. 8-9)."
4. "Bij veel open vragen moet je een zin citeren."

Welke woorden helpen je bij het bepalen van het doel van een advertentietekst?

1. werkwoorden in de gebiedende wijs
2. signaalwoorden van een toelichtend tekstverband
3. bijvoeglijke naamwoorden die een versterking aangeven
4. zelfstandige naamwoorden die verwijzen naar de afbeelding

Tekstdoel en afbeeldingen

Bij de advertentietekst gaat het altijd om:

1. Wat is het doel van de tekst? (tekstdoel)

2. Wat is de functie van de afbeelding?

3. Wat is het verband tussen de tekst en de afbeelding?

4. Voor wie is de tekst bedoeld? (doelgroep)

Ik controleer of ik alle elementen heb .................. ik mijn netversie schrijf.

1. voordat
2. nadat

Schrijf korte zinnen,
want dan

Duidelijk schrijven

Schrijf goed leesbaar.

Zorg ervoor dat hoofdletters en kleine letters van elkaar verschillen.

Zorg ervoor dat leestekens duidelijk zijn.

Controleer elke zin op hoofdletters, interpunctie en opbouw.

Welke voorbeeldzin is juist?

1. Ik schrijf deze brief na aanleiding van een opdracht voor school.
2. Ik schrijf deze brief, omdat ik na aanleiding van school een opdracht moet doen.
3. Ik schrijf deze brief naar aanleiding van een opdracht voor school.
4. Ik schrijf deze brief, omdat ik naar aanleiding van school een opdracht moet doen.

Welke voorbeeldzin is juist?

1. Zou u om 13 uur bij ons op school kunnen zijn voor het interview?
2. Zou u om 13.00 u. bij ons op school kunnen zijn voor het interview?
3. Zou u om 13.00 uur bij ons op school kunnen zijn voor het interview?
4. Zou u om 1 uur bij ons op school kunnen zijn voor het interview?

In welke zin is de komma NIET juist gebruikt?

1. Als het mogelijk is, zou ik graag een interview bij u afnemen.
2. Ik schrijf deze brief, omdat ik voor school een interview bij iemand moet afnemen.
3. Ik moet voor school een interview bij iemand afnemen, en daarom stuur ik u deze brief.
4. De vragen die ik voor het interview heb bedacht, zou ik graag aan u willen stellen.

Ik heb nog vragen over / behoefte aan