H.4 Herh. NN6 1KGT

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 1

Hoofdstuk 4 Herhaling 1KGT

Lezen

Inleiding, middenstuk, slot

Doel

Je weet hoe een tekst is opgebouwd

Je weet wat een inleiidng is en wat hierin kan staan

Je weet wat een middenstuk is en wat hierin kan staan

Je weet wat een slot is en wat hierin kan staan

Inleiding - middenstuk - slot

Inleiding = lezer kennis laten maken met het onderwerp. Belangstelling wekken, nieuwsgierig maken. (meestal één, soms meer alinea's) 

Middenstuk = bespreekt het onderwerp uitgebreid en vaak van verschillende kanten (meerdere alinea's)

Slot = afronden van de tekst. Samenvatting of conclusie

ONDERWERP

Een tekst of een verhaal gaat ergens over.

Dit noem je het onderwerp van een tekst.

Lees de tekst eerst oriënterend 

en stel dan de vraag: 

Waarover gaat de hele tekst?

DEELONDERWERPEN

In een tekst kunnen verschillende dingen over een onderwerp gezegd worden.

Deze kleinere aspecten van het onderwerp zijn deelonderwerpen.

Meestal wordt er in één alinea één deelonderwerp behandeld.

DEELONDERWERPEN

Als je heel snel wilt weten wat de deelonderwerpen in een tekst zijn, dan lees je een tekst globaal.

Bij globaal lezen lees je alleen de eerste en de laatste zin van elke alinea.

introductie van het onderwerp

1. inleiding
2. middenstuk
3. slot

conclusie

1. inleiding
2. middenstuk
3. slot

anekdote (= leuk verhaaltje, weetje)

1. inleiding
2. middenstuk
3. slot

voorbeelden

1. inleiding
2. middenstuk
3. slot

samenvatting

1. inleiding
2. middenstuk
3. slot

WOORDENSCHAT

een tegenstelling zoeken

Een tegenstelling is het omgekeerde van iets. 

Zo is lekker een tegenstelling van vies. 

Andere tegenstellingen zijn: 

licht – donker, vroeg – laat, hoog – laag.

WOORDENSCHAT

een tegenstelling zoeken

In teksten kun je een tegenstelling herkennen door 

op signaalwoorden te letten, zoals

maar, toch, hoewel, echter.

Bijvoorbeeld:

- Zijn antwoord is niet dom, maar juist slim.

- Hoewel de man moedig leek, was hij laf.

Wat is het signaalwoord in de zin: Hij was te laat, hoewel hij op tijd vertrokken was.

Wat is het signaalwoord in de zin:
De docent begreep hem wel, maar hij kreeg toch straf.

Wat is het signaalwoord in de zin:
Ik wilde patat eten, mijn moeder had echter pannenkoeken gebakken.

Hoewel hij de kleinste is, is hij de snelste.

Ik kan je best helpen, toch moet je het dan wel eerst vragen.

Bloed

Modder

Steen

Veder

Spot

Spring

Foei

Goedkoop

Licht

Rijk

Mooi

Vet

Lelijk

Levend

Wat betekent internationaal?

1. Alleen in ons land
2. Regionaal
3. Ook in andere landen

Wat betekent alledaags?

1. Wat elke dag terugkeert
2. Wat bijzonder is

Wat betekent mentaal?

1. Geestelijk
2. Lichamelijk

Wat betekent riskant?

1. Een spel
2. Wat gevaar oplevert
3. Eenvoudig

Wat betekent spectaculair?

1. Koekje
2. Iets wat indruk maakt
3. Iets wat saai is

Het gezegde

Gezegde (GZ)

• Het gezegde bestaat uit ALLE werkwoorden in een zin.
• De persoonsvorm hoort dus ALTIJD bij het gezegde.
• Het gezegde kan bestaan uit één of meerdere werkwoorden.
• Staat het woordje 'te' voor een werkwoord, dan hoort dat woord bij het gezegde.
  

Wat is het gezegde in de zin:

'Hij heeft dat verhaal geschreven.'

Wat is het gezegde in de zin:

'Ik kan heel goed chocoladetaart maken.'

Wat is het gezegde in de zin:

'Ik heb de boodschappen nog niet kunnen halen.'

Wat is het gezegde in de zin:

De leerlingen van het Dr. Nassau College hebben bijna vakantie.

Meervouden

Meervouden van zelfstandige naamwoorden.

De meeste meervouden eindigen op -en, -s of 's.

https://youtu.be/UzsHyfCtoSQ

Schrijf de meervoudsvormen op

1. spelletje

2. baby

3. laars

4. injectie

5. café

6. taxi

Antwoorden

1. spelletje         -spelletjes

2. baby                -baby's

3. laars                 -laarzen

4. injectie           -injecties

5. café                  -cafés

6. taxi                    -taxi's

Voltooid deelwoord

Theorie voltooid deelwoord

• Een voltooid deelwoord begint vaak met 'ge / ver / be / ont'

• In een zin met een voltooid deelwoord staat altijd een ander werkwoord (hulpwerkwoord) --> hebben / zijn / worden
  
  
• Regelmatige (zwakke) werkwoorden eindigen op een 'D of T'
• Onregelmatige (sterke) werkwoorden eindigen op 'EN of T

Stap 1:  Is het de persoonsvorm?

Ja?  TT of VT?

VT? Bij een zwak werkwoord neem je de ik vorm + te(n) / de(n)

         Sterk werkwoord: Je schrijft het zo kort mogelijk. Het werk-

         woord verander. 

TT? Kijk goed naar het onderwerp voor de vorm van de persoonsvorm. 

        Als je LOPEN invult, hoor je of je wel/niet een 

        t moet schrijven. vb.  Hij ...... (worden) jarig.  HIj loopt,dus hij wordt.

Is het onderwerp meervoud? Dan de persoonsvorm ook en andersom. 

Is het een voltooid deelwoord?

Dan vervalt de vorige regel. Dus NOOIT  dt bijvoorbeeld.

Wat doe je wel? Gebruik de verlengproef. Voorbeeld:

Ik heb              (melden).   Gemeld want het is- gemelde

Twijfel? Gebruik T X KoFSCHiP.  Neem de stam van het hele werkwoord. -en.   Zit de laatste letter in 't x kofschip? Dan een t. Niet? Dan een d. 

Voorbeeld

Noteer het voltooid deelwoord:
Heeft je zus haar tas al ... (pakken)?

Noteer het voltooid deelwoord:
Ik ben gister naar school ... (lopen)

Noteer het voltooid deelwoord:
Het vliegtuig is nog niet ... (landen)

Noteer het voltooid deelwoord:
Ik heb het hem gisteren ... (vertellen)

Vul het voltooid deelwoord in.
Gisteren hebben wij de hele avond ...(dansen)

Oefen met de uitvallende onderdelen van de oefentoets!