2.5 gezonde voeding kgt

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 2

Thema 2 Voeding en vertering

2.4 Gezonde voeding

wat gaan we vandaag doen?

Herhalen basisstof 4 

Basisstof 5 voedselbederf

Werken aan de weektaak 

Zet de onderdelen van de spijsvertering in de goed volgorde.

mond

slokdarm

maag

12-vingerige darm

dunne darm

dikke darm

endeldarm

anus

De twaalfvingerige darm zit tussen de dunne en de dikke darm.

1. Juist
2. Onjuist

In de lever wordt gal gemaakt.

1. Juist
2. Onjuist

Je ziet hier een afbeelding van de spijsverteringsorganen. De naam van nummer 11 is ...

1. maag
2. lever
3. alvleesklier
4. galblaas

Je ziet hier een afbeelding van de spijsverteringsorganen. De naam van nummer 06 is ...

1. dunne darm
2. twaalfvingerige darm
3. endeldarm
4. dikke darm

Welk verteringssap zorgt voor het emulgeren van vetten?

1. Alvleessap
2. Darmsap
3. Gal
4. Maagsap

In welk deel van het darmkanaal komen darmplooien en darmvlokken voor?

1. Dunne darm
2. Endeldarm
3. Slokdarm
4. Twaalfvingerige darm

leerdoelen bs 4

- kan je met de Schijf van Vijf adviezen voor een gezonde voeding geven.

- Je weet wat een gezond gewicht is en welke keuzes daaraan kunnen bijdragen 

- Je kunt mogelijke oorzaken en gevolgen van eetstoornissen noemen en enkele voorbeelden geven 

Inleiding

Goede voeding is nodig voor een goede gezondheid.

Je lichaam gebruikt je voeding als bouwstof, brandstof, reservestof en/of beschermende stof.

Al deze functies samen bepalen hoeveel en welke voeding je nodig hebt.

je kan met de Schijf van Vijf adviezen voor een gezonde voeding geven.

Gezonde voeding

Je eet en drinkt gezond als je van alle voedingsstoffen voldoende binnenkrijgt.

De basis van gezonde voeding is gevarieerd eten (afwisseling).

Het Voedingscentrum geeft voorlichting over goed en gezond eten.
Een hulpmiddel is de Schijf van Vijf.

je kan met de Schijf van Vijf adviezen voor een gezonde voeding geven.

Schijf van Vijf

De Schijf van Vijf bestaat uit 5 vakken met voedingsmiddelen die je dagelijks nodig hebt.

Elk vak staat voor een productgroep.

je kan met de Schijf van Vijf adviezen voor een gezonde voeding geven.

Schijf van Vijf

Elke productgroep heeft voordelen voor je gezondheid en levert een belangrijke voedingsstof:

- groen: vooral vitaminen

- geel: vooral vetten

- roze: vooral eiwitten

- oranje: vooral koolhydraten

- blauw: vooral water

je kan met de Schijf van Vijf adviezen voor een gezonde voeding geven.

Schijf van Vijf

Maar de producten in de vakken leveren ook andere voedingsstoffen.

Zo zitten in vetten ook vitaminen.

Voedingsvezels vind je vooral in de vakken groen en oranje.

Mineralen komen in alle vakken voor.

je kan met de Schijf van Vijf adviezen voor een gezonde voeding geven.

2.5 Gezonde voeding

Als je elke dag uit elk vak iets eet, krijg je voldoende voedingsstoffen binnen.

Uit de grote vakken moet je meer eten dan uit de kleine vakken.

je kan met de Schijf van Vijf adviezen voor een gezonde voeding geven.

kijkvraag

welke vakken zitten er in de schijf van 5?

welke vakken zitten er in de schijf van 5?

je kan met de Schijf van Vijf adviezen voor een gezonde voeding geven.

Energie

Een groot deel van je voedsel gebruik je als brandstof.

Brandstof geeft je lichaam energie.

De hoeveelheid energie in voedsel wordt aangegeven met kilojoule (kJ).

Een andere eenheid voor energie in voedsel is kilocalorie (kcal).

Je kunt de eenheden naar elkaar omrekenen.

Energie

Hoeveel energie je nodig hebt, verschilt van persoon tot persoon. Het hangt onder andere af van je:

- geslacht (jongens hebben meer energie nodig dan meisjes)

- lichaamsgrootte

- lichamelijke inspanning

- leeftijd (jongeren hebben meer energie nodig dan ouderen)

Gewicht

Wat je eet en hoeveel je eet, heeft invloed op je gewicht.

Meestal geldt: je gewicht blijft gelijk als je evenveel energie opneemt als je verbruikt.

Eet je meer dan je nodig hebt, dan wordt een deel van de voedingsstoffen opgeslagen als reservestof. Meestal is dat vet.

Gewicht

Eet je minder dan je nodig hebt, dan ga je reservestoffen gebruiken als brandstof voor energie. Dan val je af.

Maar je gewicht heeft ook te maken met erfelijke eigenschappen:

- de een heeft een zwaardere bouw dan een ander

- de stofwisseling kan verschillen

- de dikte van de onderhuidse vetlaag verschilt van persoon tot persoon

Gewicht

Bij overgewicht of obesitas (ernstig overgewicht) is er teveel vet in het lichaam opgeslagen.

Mensen met overgewicht hebben meer kans op hart- en vaatziekten en diabetes (suikerziekte).

Overgewicht is ook slecht voor de gewrichten.

Gewicht

Een te laag lichaamsgewicht noem je ondergewicht.

Hierbij kan er een tekort aan voedingsstoffen ontstaan.

Iemand met ondergewicht kan sneller ziek worden en is sneller moe en lusteloos.

Er is een grotere kans op botbreuken.

Eetstoornis

Mensen met een eetstoornis zijn in hun hoofd de hele dag bezig met eten en drinken. Ze maken zich zorgen over de invloed van eten en drinken op hun lichaam.

Er zijn verschillende eetstoornissen, onder andere:

- anorexia nervosa

- boulimia nervosa

- eetbuistoornis

Eetstoornis

Oorzaken van eetstoornissen kunnen zijn:

- beïnvloed worden door je cultuur of de media

- ontevreden zijn over jezelf of je uiterlijk (negatief zelfbeeld)

- nare gebeurtenissen in je leven

- angst om de controle te verliezen

- faalangst of perfectionisme

VRAGEN??

Aan de slag

Basisstof 4 Gezonde voeding: lees de tekst door en maak de opdrachten:

opdracht 1 t/m 9 maken

Wat zijn voedingsmiddelen?

je kan met de Schijf van Vijf adviezen voor een gezonde voeding geven.

1. Gezonde dingen om te eten
2. Middelen om voeding te maken
3. Alles wat we eten
4. Alles wat we eten en drinken

Vitamines zijn belangrijk bij gezonde voeding.
ze dienen met name als?

je kan met de Schijf van Vijf adviezen voor een gezonde voeding geven.

1. Brandstof
2. Bouwstof
3. Beschermende stof
4. Reservestof

Wat is geen advies van het Voedingscentrum voor gezonde voeding?

je kan met de Schijf van Vijf adviezen voor een gezonde voeding geven.

1. Eet gevarieerd
2. Eet niet teveel en beweeg voldoende
3. Eet veel groenten, fruit en volkoren brood
4. Eet zo weinig mogelijk onverzadigd vet

Gezonde voeding...

je kan met de Schijf van Vijf adviezen voor een gezonde voeding geven.

1. bevat vooral eiwitten
2. is vooral gevarieerd
3. bevat vooral granen
4. bevat geen vet

Sleep de voedingsmiddelen naar het juiste vak in de schijf van 5.

je kan met de Schijf van Vijf adviezen voor een gezonde voeding geven.

Groen

Oranje

Roze

Blauw

Geel

Salami

Bananen

Eieren

Appels

Margarine

Thee

Granenkoekjes

Toastjes

Aardappelen

Pasta

Kwark

Rodekool

Deze eetstoornis kenmerkt zich door regelmatig hevige, onbedwingbare eetbuien. Je hebt een eet- en gewichtsprobleem. 

Bij deze eetstoornis eet je simpelweg heel weinig, of zelfs helemaal niets. Je sport veel en als gevolg vermager je enorm.

Deze eetstoornis wordt vaak gezien als ‘die eetstoornis waarbij mensen overgeven om af te vallen.’ Hiernaast is er ook sprake van ongecontroleerde eetbuien. 

Anorexia

Boulimia

Eetbuistoornis

Welk kenmerk hoort bij welke eetstoornis?

anorexia

boulimia

beide

Vreetbuien

Onzekerheid

Gebrek aan bouwstoffen

Braken of gebruik laxeermiddelen

Veel te weinig eten

Basisstof 5 Voedselbederf

Leerdoel:
Je kunt manieren beschrijven om voedselbederf tegen te gaan

Voedselvergiftiging 

= een afweerreactie die ontstaat door het eten van voedsel dat is besmet met giftige stoffen. Deze giftige stoffen worden geproduceerd door bacteriën en schimmels. 

Salmonella

De salmonella bacterie is een bacterie die op veel van ons eten

voorkomt.

Het zit vooral in rauwe kip, vis en eieren.

Je kan er erg ziek van worden.

Door het eten te koken kun je de bacterie doden.

Voedsel conserveren door:

Manieren om te conserveren:

1. Invriezen 
2. Pasteuriseren
3. Steriliseren
4. Vacuüm verpakken 
5. Gasverpakken
6. Drogen
7. Conserveermiddelen toevoegen
8. Doorstralen
9. Additieven

Wat is conserveren?

1. Omstandigheden ongunstig maken voor schimmels en bacteriën
2. Het vermeerderen van schimmels en bacteriën
3. Voedsel zo snel mogelijk verteren
4. Omstandigheden verbeteren voor schimmels en bacteriën

Steriliseren en pasteuriseren

1. steriliseren = kort op 72 graden pasteuriseren = kort op 70 graden
2. steriliseren = lang > 120 graden pasteuriseren = lang > 120 graden
3. steriliseren = lang > 120 graden pasteuriseren = kort op 72 graden
4. steriliseren = kort op 70 graden pasteuriseren = lang > 120 graden

Waar zorgen additieven NIET voor?

1. Lekkere smaak en geur
2. Conserveren van producten
3. Toevoegen van micro-organismen
4. Doden van micro-organismen

Weektaak maandag 27-11-23

Maken basisstof 5 
Opdracht 1 t/m 8