11.3 Longen en gaswisseling

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

11.3 Longen en gaswisseling

Voorkennisvragen:

1. Via welk proces verplaatst zuurstof zich van lucht naar het bloed in de longen?

2. Uit welke onderdelen is een long opgebouwd?

3. Heb je nog vragen over huiswerk paragraaf 11.2?

Paragraaf 11.3 Longen en gaswisseling

Doel 11.3

Je leert hoe de anatomie van je longen is

Je leert hoe de gaswisseling in de longen werkt en welke factoren daarbij een rol spelen

Je leert de belangrijkste grootheden van de ademhaling

Je leert hoe de lucht in je longen wordt ververst

Je leert hoe vissen en insekten ademen

Zet in de juiste volgorde

Van groot naar klein

• bronchiolen
• luchtpijp
• bronchiën 
• longblaasjes 

Bouw longen

Bouw longen

Bouw longblaasjes/ alveoli

BINAS 83A

BINAS 83A

Gaswisseling - diffusie

De gaswisseling vind plaatst door diffusie.

Kost geen energie - door verschil in concentratie.

Diffusie = 

opgeloste deeltjes verplaatsen

van lage naar hoge concentratie

BINAS 83A

Pak je schrift en schrijf op:

De diffusiesnelheid (n) is afhankelijk van 4 variabele.

Deze worden samengevoegd in de Wet van Fick n=D*A*(Δc/Δx)

1. 

2. 

3. 

4. 

Gaswisseling - Wet van Fick

De snelheid van diffusie (n) wordt beïnvloed door:

A: diffusie oppervlak (longblaasjes 70-80 m²)

BINAS 83A

Gaswisseling - Wet van Fick

De snelheid van diffusie (n) wordt beïnvloed door:

D: diffusie coëfficient (afhankelijk van de aard van de stof, de viscositeit van het medium, temperatuur). 

BINAS 83A

Gaswisseling - Wet van Fick

De snelheid van diffusie (n) wordt beïnvloed door:

Δc: concentratieverschil (groot door continu verversen van de lucht en het bloed dat voortdurend stroomt).

BINAS 83A

Gaswisseling - Wet van Fick

De snelheid van diffusie (n) wordt beïnvloed door:

Δx: diffusieafstand (plm 5 μm).

BINAS 83A

Gaswisseling - Wet van Fick

Wet van Fick: n=D*A*(Δc/Δx)

Hoe groter het diffusieoppervlak, de diffusiecoëfficiënt en het concentratieverschil hoe groter de diffusiesnelheid.

Hoe groter de diffusieafstand hoe kleiner de diffusiesnelheid.

                     

BINAS 83A

Daphne rookt en krijgt hierdoor een dun laagje teer in haar longen. Welke factoren uit de wet van Fick veranderen?

1. A, D en Δx
2. A, D en Δc
3. A, Δc en Δx
4. Δc en Δx

Gaswisseling bij aandoeningen

Astma: luchtweg-ontsteking, slijmophoping: minder lucht bij de longblaasjes. Opgewekt door prikkelende stoffen. Niet continu.

COPD: verzamelnaam voor de ziekten longemfyseem en chronische bronchitis. Vaak veroorzaakt door roken.

Longemfyseem: kapotte longblaasjes en dichtgeklapte bronchiolen -> kleiner longoppervlak

                     

Welke factor verandert wanneer longblaasjes stuk gaan bij longemfyseem?

1. A
2. D
3. Δc
4. Δx

Gaswisseling bij aandoeningen

Wat doen deze aandoeningen met de diffusiesnelheid? 

Wet van Fick: n=D*A*(Δc/Δx)

A:Gezamenlijk oppervlak longblaasjes -> omlaag bij longemfyseem

Δc: bij COPD en astma lager door smallere doorgang bronchieën

                     

Ademhaling - frequentie

BINAS 83B

Ademhaling - volume 1

BINAS 83B

Ademhaling - volume 2

BINAS 83B

Ademhaling - volume 3

BINAS 83B

Ademhaling - volume 4

BINAS 83B

Ademhaling - volume 5

BINAS 83B

Ademhaling - volume 6

BINAS 83B

Ademhaling - volume 7

BINAS 83B

Ademhaling - verse lucht

Dode ruimte:

luchtpijp plus bronchiolen.

Inademingslucht heeft een p02 van 19,9 kPA en uitademingslucht van 15,4 kPA. Verklaar dat uitgeademde lucht nog zoveel O2 bevat.

Bouw kieuwen

Bouw tracheeën

https://biologielessen.nl/index.php/dna-64/2192-gaswisselingsorganen

Doel 11.3

Je hebt geleerd hoe de anatomie van je longen is

Je hebt geleerd hoe de gaswisseling in de longen werkt en welke factoren daarbij een rol spelen

Je hebt de belangrijkste grootheden van de ademhaling geleerd

Je hebt geleerd hoe de lucht in je longen wordt ververst

Je hebt geleerd hoe vissen en insekten ademen

Doel 11.3

BINAS 83A Longen

BINAS 83B Respirogram

Begrippen 11.3

tracheeën, kieuwen, ademfrequentie, ademvolume, vitale capaciteit, luchtpijp, hoofdbronchiën, bronchiën, bronchiolen, longblaasjes, gaswisseling, diffusiesnelheid, wet van Fick, diffusiecoëfficiënt, dode ruimte, COPD, bronchitis, emfyseem

Huiswerk

​​​​

Oefentoetsvraag

Leg met behulp van de wet van Fick uit dat mensen met verlittekening aan kortademigheid leiden.

Oefentoetsvraag