Bijwoord en bijwoordelijke bepaling

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Nederlands

Start les

Zit je op je eigen plek?

Is je mobiel uit het zicht?

Zijn je oortjes uit?

Hangt je jas aan de kapstok?

Zijn je pet en capuchon af?

Je bent stil bij start les.

Planning

Uitleg bijwoord 

Uitleg bijwoordelijke bepaling

Uitleg bijstelling

Doel

Je weet wat een bijwoord is

Je weet wat een bijwoordelijke bepaling is

Je weet wat een bijstelling is

een bijwoord zegt iets van: 

 

1. een bijvoeglijk naamwoord

2. een werkwoord

3. een ander bijwoord

4. een hele zin

Bijwoord

1. geeft extra info over een ander woord in de zin (behalve een zn)

- een werkwoord

-een ander bijwoord

- een bijvoeg. nw

2. Kan een tijd, plaats of reden aangeven (staat zelfstandig)

3. kan een mening / hoedanigheid aangeven

4. Een aantal vraagwoorden is ook een bijwoord

5. De woordjes wel/niet zijn bijwoord

6. Alles wat overblijft in een zin

Bijwoordelijke bepaling

Soms helpen de vragen niet. Bepalingen blijven dan vanzelf over. Ook opvulwoordjes zijn bepalingen:

Niet

Ook

Wel

Misschien

Dadelijk

Straks

Wanneer

Hoe

Kernwoorden 

Als er meer dan één zelfstandig naamwoord in een zinsdeel staat, is er één het belangrijkste: dat is het kernwoord. De bijvoeglijke bepaling kan zowel voor als achter het kernwoord staan.

Bijwoordelijke bepaling

Geeft antwoord op de volgende vragen:

waar, wanneer, waarom, waarmee, waardoor, hoe en hoeveel.

Alle vragen behalve wie of wat!

Bijwoordelijke bepaling

We noemen de bijwoordelijke bepaling ook wel de ‘prullenbak’. Alles wat je overhoudt, noem je bijwoordelijke bepaling.

Bijwoord of bijwoordelijke bepaling?

Het verschil tussen bijwoordelijke bepaling en bijwoord:

Een bijwoordelijke bepaling is een zinsdeel.

Een bijwoord is een woordsoort.

Ze zijn onveranderlijk.

Waar en wanneer zijn bijwoorden want het gaat om plaats en tijd.

Bijstelling

Een bijzonder soort bijvoeglijke bepaling is de bijstelling.

• Een bijstelling is geen zinsdeel, maar een onderdeel van een zinsdeel. 
• Een bijstelling staat altijd tussen komma's of na een komma. 
• Een bijstelling herhaalt een zaak of persoon, maar met andere woorden. 
  
  
  

Doelen deze les

Volgende les

Afsluiting

Zijn er nog vragen?

Controleer of je huiswerk hebt

En nu het naamwoordelijk gezegde....

Ng bestaat uit:

werkwoordelijk deel = kww + eventuele hww 

naamwoordelijk deel = waaraan het onderwerp gekoppeld wordt

Verschil wg en ng:

Werkwoordelijk gezegde  zegt wat iemand of iets doet. 

Naamwoordelijk gezegde zegt wat iemand of iets is of wordt . 

Naamwoordelijk gezegde

Soorten werkwoorden

1. zelfstandige werkwoorden (zww)  = wg

2. koppelwerkwoorden (kww) = ng

• zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen (heten, dunken, voorkomen) 
  
• koppelt het onderwerp aan het naamwoordelijk deel ('ond=nw.deel')

3. hulpwerkwoorden (hww) = extra werkwoord in de zin

Regel: "Bij twee of meer werkwoorden in de zin in de persoonsvorm ALTIJD een hulpwerkwoord (hww)."

Inversie

Je draait het onderwerp en persoonsvorm om.