les 2 Havo4

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Maatschappijleer

Wie, Wat, Waar, Waarom en Hoe?

Startvragen kernbegrippen:
1)Bedenk een belangentegenstelling tussen een individu en het collectief bij overgewicht als maatschappelijk vraagstuk.
2) Geef een voorbeeld van waar jij belang bij hebt, maar dat tegelijk strijdig is met jouw persoonlijke waarden en normen.

Kern begrippen

Normen en Waarden

Belangen

Cohesie

Macht

De maatschappij bekijken vanuit verschillende thema's & verschillende waarden

Parlementaire democratie (H4)

Pluriforme samenleving (H4)

Rechtsstaat (H5)

Verzorgingsstaat (H5) 

parlementaire democratie

pluriforme samenleving

verzorgingsstaat

rechtsstaat

Wat hoort bij wat?

Rechtsstaat

Parlementaire democratie

Pluriforme samenleving

Verzorgingsstaat

Maatschappelijk vraagstuk

Compromis

Heeft gevolgen voor verschillende groepen

Gaat o.a. over onderwijs en gezondheidszorg

Burgers kiezen Tweede Kamerleden

Mensen hebben verschillende levensovertuigingen

Ondanks meningsverschillen tot een oplossing komen

Burgers en overheid zijn verbonden aan de wet

Planning 

• Toetsweek 2: begrippentoets Parlementaire democratie (25%)
• Toetsweek 3: toets Parlementaire democratie + Pluriforme samenleving (35%, SE 25%)
• Praktische opdracht 1: Gemeenteraadsverkiezingen (15%)
• Praktische opdracht 2: Analyse Pluriforme samenleving (25%, SE 20%)
• 8 lessen tot aan toetsweek 2

Inhoud les

• Herhalen
• Aan het eind van de les kun je uitleggen wat politiek is, welke belangrijke politieke stromingen er in Nederland zijn en wat hun ideaal is.  

Welke vraag zou je graag deze les beantwoordt zien?

Wat leer je bij maatschappijleer?

1. Je leert over de Nederlandse taal.
2. Je leert over de samenleving.
3. Je leert dat je mening altijd goed is.
4. Je leert over je leven.

Wat leren we bij maatschappijleer?

1. De wetten en regels in Nederland
2. Hoe we moeten samenleven
3. Argumenten geven voor je mening
4. Over culturen in Nederland

Provinciale Staten verkiezingen zijn om de

1. 2 jaar
2. 4 jaar
3. 6 jaar
4. 8 jaar

Met welk landelijk orgaan zijn de Provinciale Staten te vergelijken?

1. Met het kabinet
2. Met de Tweede Kamer
3. Met het ministerie van Binnenlandse Zaken
4. Met de regering

Wat is GEEN taak van de provinciale staten?

1. Eerste Kamer kiezen
2. Zorgen voor wegen en bruggen
3. Nieuwe natuur aanleggen
4. Paspoorten uitgeven

De parlementaire democratie

Hoe verdeel je een cake?

het nemen van allerlei besluiten om het land te besturen!

Politiek..

Zaken van 'algemeen belang'

• welvaart
• volksgezondheid
• infrastructuur
• onderwijs
• buitenlandse betrekkingen
• veiligheid  

Verdeling van de macht

''Trias politica''
doel: de macht ligt niet bij 1 persoon of 1 instantie (overheid)

Voorkomen van onrechtvaardigheid 

Wetgevende macht        Uitvoerende macht     rechterlijke macht.

Politieke macht is de mogelijkheid om invloed en controle uit te oefenen op politieke besluiten.
In Nederland is de meeste politieke macht in handen van:

1. regering en parlement, want zij vormen de wetgevende plus uitvoerende macht.
2. media en pressiegroepen, want zij bepalen de politieke agenda.
3. de Europese Unie, want Nederland heeft zijn macht afgedragen aan de EU.
4. burgers, want zij kiezen regering en parlement.

Belangrijkste kenmerken democratie

• De grondwet.
  
• Verdeling van de politieke macht in drie onderdelen (trias politica).
  
• De hoogste macht bij het parlement.
  

Wetgevende & uitvoerende macht

	Gemeente	Provincie	Rijk
Wetgevende macht (volksvertegen-woordiging)	Gemeenteraad	Provinciale Staten	Eerste & Tweede Kamer (Parlement)
Uitvoerende macht	Burgemeester & Wethouders	Commissaris v.d. koning & Gedeputeerde Staten	Kabinet

Kenmerken democratie

• Er is individuele vrijheid 
• Er gelden politieke grondrechten
• Politie en leger hebben beperkte bevoegdheden
• De rechtspraak is onafhankelijk 
• Er is sprake van persvrijheid
• Minderheden worden beschermd 

Directe en indirecte democratie

Invloed op politieke besluitvorming 

Besluit 

Volks-

vertegenwoordiger

Burger 

Kenmerken dictatuur 

• Geen machtenscheiding
• Grondrechten niet gerespecteerd
• Geen vrije pers
• Oppositiepartijen verboden
• Grote rol militairen
• Verkiezingsfraude
• Regering kan snel en efficiënt besluiten nemen 

WAAR

NIET WAAR

Een dictatuur is een rechtsstaat

In een dictatuur heb je geen politieke grondrechten

In een dictatuur is er sprake van censuur

In een dictatuur zijn er nooit verkiezingen.

In een dictatuur speelt de oppositie een grote rol.

In een dictatuur heeft de volksvertegenwoordiging de macht.

Politieke stromingen

De belangrijkste politieke stromingen in NL

Waarden:

Ideaalbeeld of principe dat voor jou belangrijk is en dat je graag wilt bereiken voor de wereld.

Politieke partijen: een groep mensen met dezelfde ideeën over de manier waarop onze samenleving het beste bestuurd kan worden.

Wat is een politieke stroming?

1. Mensen die hetzelfde denken en invloed willen hebben via de politiek op de maatschappij
2. Mensen die rivieren de goede kant op laten stromen
3. Mensen die verstand hebben van elektriciteit en stroom
4. Mensen die politiek belangrijk vinden

Kernwaarden

De belangrijkste waarden van Nederland.

Gelijkwaardigheid

Vrijheid

Solidariteit

Welke NL politiek partijen ken je al?

Welke politieke stromingen ken je al?

Welke waarde hoort bij welke politieke stroming?

Gelijkwaardigheid

Naastenliefde

Economische vrijheid

SOCIALISTEN

CHRISTENDEMOCRATEN

LIBERALEN

Solidariteit

Persoonlijke vrijheid

Politieke stromingen

Socialisme	Confessionalisme	Liberalisme
Waarde: Gelijkheid	Waarde: Rentmeesterschap & naastenliefde	Waarde: Vrijheid
Norm:
Rol v/d overheid:
Partijen:
Noemen we ook wel:

Populisme

-  Niet links of rechts!

- Voor: normale burger

- Tegen: Elite

- Vaak nationalistisch

- In NL: PVV, FvD

Parlementaire democratie 

• Je kunt benoemen aan welke kenmerken een democratie en een dictatuur  voldoen
• Je  kunt de kenmerken van een democratie en een dictatuur toepassen 
• Je kunt uitleggen wat socialisme, liberalisme en confessionalisme in houdt.
• Welke politieke partijen zijn er?