Politiek-maatschappelijke stromingen en democratisering

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Politiek-maatschappelijke stromingen en democratisering (8.2 en 8.3)

Bij het beantwoorden van de vragen heb je handboek blz. 115 t/m 120 nodig

Wat past niet bij het Congres van Wenen?

1. Democratie
2. Machtsbalans
3. Nederland en België in één koninkrijk
4. Restauratie

Welke politiek-maatschappelijke stromingen waren belangrijk in de 19e eeuw?

confessionalisme

feminisme

liberalisme

nationalisme

socialisme

Vrijheid

Karl Marx

Frans-Duitse oorlog

Aletta Jacobs

christelijk geloof

Waarom is 1848 een belangrijk jaar in de Europese geschiedenis?

Spotprent over de Franse volksopstand in 1848, die een eind maakte aan de Franse monarchie. De titel: "Zogenaamde broederschap onder de revolutionairen"

Welke kritiek uit de tekenaar op de Franse revolutionairen?

Tijdens de revolutie van 1848 werd in Frankrijk algemeen mannenkiesrecht ingevoerd. Lodewijk Napoleon, de neef van Napoleon Bonaparte, werd tot president gekozen. Hij pleegde in 1851 een staatsgreep en riep zichzelf uit tot keizer Napoleon III.

In 1848 leek het er op dat in de Duitse staten door volksopstanden er politieke verandering zou komen. In Frankfurt vergaderde een nieuw opgericht nationaal parlement over een grondwet en de eenheid van de Duitse staten. De 800 parlementsleden konden het niet eens worden over uit welke deelstaten de eenheidsstaat Duitsland zou bestaan. 

Toen er eenmaal een oplossing was, weigerde de Pruisische koning de keizerstitel. Onder andere omdat in de andere Duitse deelstaten de antiliberale vorsten de orde hadden hersteld. Uiteindelijk werd ook het Frankfurter parlement ontbonden.

Frankfurter parlement

De revolutie van 1848 was in Pruisen niet helemaal mislukt. Welke twee democratische stappen waren blijvend?

Duitse eenwording kwam in 1871 wel tot stand. Het is een goed voorbeeld van nationalisme in de 19e eeuw

- 1870-1871: Frans-Duitse oorlog, nederlaag voor Frankrijk. Versterkt Duits eenheidsgevoel.

- O.l.v. Pruisische kanselier Bismarck

- 1871: Duits keizerrijk uitgeroepen in Spiegelzaal Versailles, Wilhelm I Duits keizer

Frankrijk raakt Elzas-Lotharingen kwijt en zint op wraak

Op deze afbeelding is te zien dat de Franse keizer Napoleon III zich in 1870 overgeeft aan Wilhelm I. Napoleon III werd hierbij ook gevangen genomen.

Republikeinse parlementsleden in Parijs besluiten na de overgave van Napoleon III de strijd tegen Pruisen voort te zetten. Dit is het begin van de Derde Republiek in Frankrijk en deze stabiele democratie blijft bestaan na de nederlaag in de oorlog tegen Pruisen. 

Op welke manier speelde de industrialisatie een rol in Duitse oorlogsvoering in de 19e eeuw?

Een prent uit 1870 over de Duitse eenwording, met als titel: "Duitslands toekomst"

Onderschrift:

"Komt het onder één hoedje? Ik geloof, dat het eerder onder één helm komt!"

Toelichting: 

De helm is een Pickelhaube, de karakteristieke helm van de Pruisische soldaten.

In deze prent geeft de tekenaar een voorspelling weer over de manier waarop de Duitse eenheid tot stand zal komen.
Leg uit:
(met een verwijzing naar de bron) welke voorspelling de tekenaar hier weergeeft.

In deze prent geeft de tekenaar een voorspelling weer over de manier waarop de Duitse eenheid tot stand zal komen.
Leg uit:
(zonder bron) of deze voorspelling is uitgekomen.

Na de Duitse eenwording voerde kanselier Otto von Bismarck (zie foto links) een alliantiepolitiek om juist de vrede te bewaren. In 1888 werd Bismarck aan de kant gezet door de nieuwe keizer Wilhelm II. Wilhelm II wilde van Duitsland een groot rijk maken en voerde de zogenaamde Weltpolitik; Duitsland moest net als Groot-Brittannië sterk zijn op zee en koloniën krijgen. 

Bij de tewaterlating van het slagschip SMS Wittelsbach op 3 juli 1900 zegt de Duitse keizer Wilhelm II:

"De oceaan leert ons dat op haar golven en op haar verste kusten er geen belangrijke beslissing meer genomen kan worden zonder Duitsland en zonder de Duitse keizer. Ik geloof niet dat wij dertig jaar geleden hebben moeten bloeden en hebben overwonnen, om ons uit te laten sluiten van belangrijke buitenlandse aangelegenheden. (…) Ik ben niet bereid dit te laten gebeuren. Het is mijn plicht en voorrecht om dit, indien nodig met extreme middelen, te voorkomen"

Wilhelm II legitimeert met deze toespraak (zie vorige dia) de uitbreiding van de Duitse vloot.

Leg met de bron uit dat Wilhelm II de uitbreiding van de Duitse vloot
legitimeert met de Frans-Duitse oorlog.

John Stuart Mill was een belangrijke liberale filosoof. Wat was volgens hem de enige omstandigheid waarin de vrijheid beperkt mocht worden?

Wie is hier afgebeeld?

1. Napoleon Bonaparte
2. Stadhouder Willem V
3. Koning Willem I
4. Koning Willem II

Hoeveel mannen in Nederland mochten er stemmen na 1848?

1. 1 op de 10
2. 1 op de 8
3. 1 op de 6
4. Alle volwassen mannen

In welk land werd in 1893 het eerst vrouwenkiesrecht ingevoerd?

1. China
2. Nieuw-Zeeland
3. Saoedi-Arabië
4. Verenigde Staten

Volgens de tekenaar is algemeen vrouwenkiesrecht...

1. een goede zaak, want dan krijgen arbeidersgezinnen het beter.
2. een goede zaak, want dan krijgen hoger opgeleide vrouwen kansen.
3. géén goede zaak, want dan krijgen vrouwen te veel invloed.
4. géén goede zaak, want dan krijgen de arbeiders minder invloed.

Dit is de laatste dia van deze lessonup.
Hoe leerzaam vond je deze lessonup?

😒🙁😐🙂😃