Marga Klompé PO

• Geschiedenis
• Basisschool
• Groep 5-8

Marga Klompé

Marga Klompé was in 1956 de eerste vrouwelijke minister in Nederland. Ze werkte mee aan de ontwikkeling en uitbreiding van Nederland als verzorgingsstaat. Onder haar leiding kwam de Algemene bijstandswet van 1965 tot stand, die Nederlanders een uitkering garandeert.

Aardappeloproer

1917

Enkele Amsterdamse vrouwen zagen dat er een schip vol aardappelen in een van de grachten lag. Ze gingen erop af en plunderden het schip: hun schorten vol aardappelen. De dag erna waren er meer plunderaars. Pas nadat zes mensen door het leger werden doodgeschoten, keerde de rust terug

Dit weet je al

Dit leer je nu

Doen!

Terugkijken

Afbeelding vergroten

Klik op de hotspot

Navigeren door de les

Kijken

Hoe werkt deze les?

De code van de les: deze kunt u met uw leerlingen delen als zij gebruik maken van een device (zoals telefoon of tablet). Zij kunnen nu interactief deelnemen aan de les.

Devices in de klas: vink aan als uw leerlingen gebruik maken van een device (zoals telefoon of tablet), vink uit als u klassikaal gebruik wilt maken van de les.

Vandaag ga je leren:

- wie Marga Klompé was 

- waarom zij belangrijk is geweest voor de 

Nederlandse politiek

Marga Klompé 

(1912-1986)

De lesdoelen benoemen en aangeven waar de leerlingen zich mee bezig zullen houden.

Waar denk jij aan bij het woord politiek?

Waar denken de leerlingen aan bij de woorden 'politiek'? De gedachten kunnen eventueel op gang worden gebracht met vragen als:

Welke politici ken jij? En, welke politieke partijen? Waar wordt geregeerd? Hoe wordt het land bestuurd?

Het doel is inzicht krijgen in de voorkennis van de leerlingen. 

Kijk naar de vensterplaat. Waar ben je benieuwd naar?  

De eerste vraag over de vensterplaat: 

'Kijk goed naar deze afbeelding...

Wat valt je op? Waar wil je meer over weten?'

Doel: de leerlingen maken kennis met de vensterplaat Marga Klompé. Zij kijken gericht naar de vensterplaat en de details. De bedoeling is interesse op te wekken voor de verschillende beeldelementen. 

Dit is Marga Klompé (1912-1986). Zij zit achter haar bureau in haar werkkamer. In 1956 wordt zij de eerste vrouwelijke minister van Nederland.   

2. Studie

Marga Klompé was oorspronkelijk niet van plan om de politiek in te gaan. Zij koos ervoor om in Utrecht scheikunde te studeren. In het derde jaar, in 1932, ging Marga lesgeven om haar studie te kunnen betalen.

3. Oorlog

In mei 1940 viel Duitsland Nederland binnen. Tijdens deze meidagen hielp Marga Klompé mee om gewonden te verzorgen. Ze ging langs apotheken in Arnhem en omgeving om morfine te verzamelen.

1. Jeugd

In 1912 wordt Marga Klompé geboren in Arnhem. Zij groeit op in een Katholiek gezin met vijf kinderen. In de jaren 1930 ontstaat er een wereldwijde financiële crisis. Het bedrijf van Marga's vader gaat failliet en hij wordt ziek. Niet werken = geen inkomen. Het gezin krijgt daarom hulp van familieleden en Klompé weet hoe het is om op te groeien met weinig geld.

Minister

Een minister is een persoon die helpt het land te regeren door plannen te maken om Nederland op een bepaald gebied te verbeteren.

4. Verzetsvrouw

Tijdens de bezetting kon het verzet op haar rekenen, onder meer door haar rol als koerierster. Ze bezorgde geheime berichten voor het verzet. Haar schuilnaam was Dr. Meerbergen. In het verzet maakte ze kennis met de latere premier Willem Drees.

In deze dia: 

-Informatiebutton: Marga's jeugd

-Informatiebutton: Marga's studie

-Informatiebutton: Slag om de Grebbeberg

-Informatiebutton: verzet

Allen hebben te maken met de ontwikkeling van de persoon Marga Klompé.

Doel: interesse wekken en de leerlingen krijgen een eerste indruk van de hoofdpersoon in deze vensterplaat: Marga Klompé. 

Let op: de hotspots van de informatie over het ene beeldelement moeten worden gesloten, voordat de informatie over een ander beeldelement wordt geopend. : de hotspots van de informatie over het ene beeldelement moeten worden gesloten, voordat de informatie over een ander beeldelement wordt geopend. 

De Grebbeberg

de Vaalserberg

=

Marga Klompé werd geboren in...

Zij ging studeren in...

Waar hielp zij tijdens de eerste bezettingsdagen gewonde soldaten?

Sleepvraag over Marga's jeugd, studie en periode in het verzet. 

Doel: op speelse manier verwerken van de eerder verkregen informatie.

Corry Tendeloo

Volgens de Nederlandse wet mogen ongetrouwde vrouwen sinds 1917 een rol in de politiek spelen. Er werd gedacht dat getrouwde vrouwen thuis voor de kinderen moesten zorgen. Daarom werden vrouwen als ze gingen trouwen ontslagen.

De meerderheid van de bevolking was het er niet mee eens. Ook Corry Tendeloo was het hier niet mee eens en heeft ervoor gezorgd dat deze regel in 1957 aangepast werd. 

Na de oorlog ging Marga Klompé de politiek in. Ze vond dat er te weinig vrouwen in de politiek waren. In 1956 werd ze de eerste vrouwelijke minister in de Nederlandse geschiedenis. Als minister hielp zij mee met het opbouwen van de verzorgingsstaat.

In welk tijdvak was Marga Klompé minister? Sleep haar afbeelding naar het juiste tijdvak.

Doel: van deze dia is dat leerlingen Marga Klompé binnen het chronologisch referentiekader kunnen plaatsen. 

Eerste vrouwelijke minister

In 1956 werd Marga Klompé de eerste vrouwelijke minister van Nederland. Pas halverwege de jaren tachtig begint het aantal vrouwelijke ministers te stijgen. In 2022 is er voor het eerst een regering waarin de helft van de ministers vrouw is.

In deze dia:

-grafiek van aantal vrouwelijke minister tussen 1956 en 2017
(wanneer er een nieuwe tabel is; deze toevoegen)

doel: 

- leerlingen in laten zien dat Klompé een pionier was

Hoe kan het dat Marga Klompé in de jaren '50 minister kon worden?

Doel: hier gaat het om de redenatie van de leerlingen.

Zij moeten een verband trekken tussen:

 - de traditionele rolverdeling

 - werkverbod voor getrouwde vrouwen 

- het gegeven dat er nog nooit een vrouwelijke minister is geweest

Hier is een optie tot het tonen van een video over de formatie van een nieuw kabinet Drees en met een interview met de nieuwe minister van Maatschappelijk Werk Marga Klompé.

Doel: Leerlingen krijgen een beeld van Klompé en horen haar stem.

Wat valt jou in het filmpje op?

Doel: verwerken van de verkregen informatie

Beruchte telefoontjes

Marga Klompé gebruikte de telefoon vaak. Ze belde gerust ’s avonds om elf uur naar andere ministers. Bijvoorbeeld om hen aan te moedigen om een bepaalde beslissing te nemen of omdat zij hun mening wilde weten. Dat waardeerde niet iedereen. Toen ze op een avond haar partijgenoot minister Luns belde met de vraag: „Wat doet de regering?” antwoordde Luns: „De regering slaapt.”

Poederdoos

Nadat Klompé tot minister was verkozen werd aan haar gevraagd wat de vrouwelijke verandering zou zijn, waarop zij antwoordt: “[niks behalve dat] ik ruimte zal zoeken voor een kam, een borstel en een poederdoos…”.

Hiermee bedoelde Marga Klompé dat ze hetzelfde behandeld wilde worden als de mannelijke ministers.

In 1967 noemde haar politieke partij haar als mogelijke minister-president. De minister-president is de leider van de ministers. Dit vond Marga Klompé geen goed idee. Ze vond dat Nederland nog niet klaar was voor een vrouw als minister-president. 

Boeken

Gebeurtenissen

Eropuitst

Hare Excellentie

Ministers werden vroeger aangesproken met 'Zijne Excellentie' (net zoals de koning wel 'Zijne Majesteit' genoemd wordt). Klompé was de eerste 'Hare Excellentie'. 

Doel: Leerlingen bewust te maken over de afwezigheid van vrouwelijke minister-presidenten in Nederland. 

Nederland heeft nog geen vrouwelijke minister-president gehad. Wat vind je daarvan?

😒🙁😐🙂😃

Doel: leerlingen hun mening laten geven.

Dit kan aanknopingspunten bieden voor een klassikale discussie.

Marga Klompé heeft geholpen om de verzorgingsstaat op te bouwen. Maar wat is dat precies?

In deze dia wordt de verzorgingsstaat geïntroduceerd.

Doel: Interesse wekken bij leerlingen. 

Willem Drees

Wie in Nederland 65 wordt, heeft recht op AOW. Dat is de afkorting van Algemene Ouderdomswet. AOW is geld dat iedereen van 65 jaar en ouder elke maand krijgt van de regering. Na je 65ste hoef je dus niet meer te werken voor je geld. De politicus Willem Drees was de bedenker van deze AOW.

Onderdeel van de werkvorm beschreven in slide 3

Algemene bijstandswet 

In 1965 voerde Marga Klompé de Algemene bijstandswet in. Wie arm was, kreeg voortaan een uitkering. Deze mensen waren daardoor niet langer afhankelijk van hulp van familie en organisaties.

Hier is een optie tot het tonen van een video over de Algemene Bijstandswet. 

In Nederland betaalt de werkende bevolking belasting. Dit geld wordt gebruikt om voor iedereen in Nederland te zorgen; daarom is Nederland een verzorgingsstaat. Deze zorg is in wetten vastgelegd. In de tabel zie je voorbeelden van deze wetten.

Invoering van:	Wat is het?	Wanneer?	Waarom?
AOW De algemene ouderdoms-wet	Iedereen krijgt vanaf 67 jaar (eerst 65 jaar) een uitkering.	1956	Je hoeft niet te werken tot je dood.
De algemene bijstands-wet	Wie arm is, kan een uitkering aanvragen.	1965	Financiële hulp voor iedere inwoner die het nodig heeft.
Verandering voor en in bejaarden-huizen/rust-huizen	Er werden strengere regels gemaakt voor deze huizen.	Vanaf 1956	De omstandig-heden waren slecht in deze tehuizen.

In deze dia:

- algemeen beeld van de verzorgingsstaat

- AOW

- Algemene bijstandswet 

-  hotspot van Klompés persoonlijke ervaring met armoede

- Rusthuizen

Doel: leerlingen een algemeen beeld geven van de verzorgingsstaat.

Voedselpakket kunnen aanvragen 

Bedelen om voedsel te kunnen kopen

Wat hoort bij de verzorgingsstaat? Sleep de plaatjes naar de hokjes 'wel' OF 'geen' verzorgingsstaat.

Rusthuizen, met slechte omstandigheden

Bejaardentehuizen die volgens de wet aan bepaalde eisen moeten voldoen

Wel een verzorgingsstaat

Geen verzorgingsstaat

Sleepvraag over verzorgingsstaat.

Doel: op speelse manier verwerken van de eerder verkregen informatie.

Wat heb je over de verzorgingsstaat geleerd?
Noem minstens 1 antwoord!

Verwerken van de verkregen informatie.

Het is belangrijk dat de leerlingen een beeld hebben van wat een lastig/abstract begrip als een 'verzorgingsstaat' inhoudt.

Dolle Mina's

In de jaren zestig van de vorige eeuw laten nieuwe feministen van zich horen: 'dolle mina's'. Ze willen gelijke rechten voor vrouwen. Ze willen zelf kunnen beslissen of ze een kind willen krijgen of niet. Daarom schrijven ze 'baas in eigen buik' op hun buik.

In de jaren '60 en '70 waren er veel protestdemonstraties door jongeren. Ze waren tegen oorlog en riepen om liefde, vrijheid en geluk. Klompé stelde zich begripvol naar hen op en liep soms ook mee.

Protesten Vietnamoorlog

In 1973 protesteren mensen tegen de Vietnamoorlog. Dit is een oorlog tussen de Verenigde Staten en Vietnam. Ook Marga Klompé is tegen deze oorlog. Zij zegt: 'niets maar dan ook niets rechtvaardigt dat er opnieuw bruut geweld in Vietnam is losgebarsten'.

In deze dia wordt een beeld geschetst van de jaren de 'protestjaren'. 

Belicht worden: de actiegroep Dolle Mina en de massale demonstratie in 1973 tegen de Vietnamoorlog, waar Marga Klompé aan deelnam.

Doel: contextualiseren. Marga Klompé wordt hier in de tijd geplaatst. 

Waar zou jij voor of tegen willen demonstreren?

Doel: Leerlingen laten nadenken over de betekenis van protesten en verbanden laten trekken tussen het verleden en hun eigen leven.

Minister van Staat

In 1971 stapte Marga Klompé uit de politiek. Ze werd toen benoemd tot de eerste vrouwelijke Minister van Staat. Dat is een eretitel voor mensen uit de politiek die veel hebben betekend voor Nederland. 

Ze overleed in 1986.

In deze slide: de laatste jaren van Klompé.

Vandaag heb je geleerd wie Marga Klompé was:

• Geboren in Arnhem
• Verzetsheld
• Eerste vrouwelijke minister van Nederland
• Meegeholpen bij de opbouw van de verzorgingsstaat
• Minister tijdens de jaren '50 en '60

Lesdoelen nabespreken om bij de leerlingen duidelijk te krijgen of ze de informatie hebben begrepen.

Wat is je mening over de les?

😒🙁😐🙂😃

Evaluatie en aanknopingspunt om de les na te bespreken.