Les 1: Introductie tot Executieve Functies

• Leren leren
• MBO
• Studiejaar 1

Introductie tot Executieve Functies

Les 1

IOZ

Planning periode

Les 1: Introductie tot Executieve Functies

Les 2: Planning en Organisatie

Les 3: Tijdmanagement

Les 4: Doelgericht gedrag

Les 5: Taakinitiatie

Les 6: Werkgeheugen

Les 7: Flexibiliteit

Les 8: Zelfcontrole

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

• Begrijp je wat executieve functies inhoud;
• Herken je het belang van executieve functies in het dagelijkse leven.

Lesinhoud

• Wat zijn executieve functies?
• Waarom zijn executieve functies belangrijk?
• Wat zijn voorbeelden van executieve functies?

Wat zijn executieve functies?

Executieve functies

Executieve functies zijn al die regelfuncties van de hersenen die essentieel zijn voor het realiseren van doelgericht en aangepast gedrag.

• controlerende en aansturende functie
• bepalen van doel van ons handelen/gedrag
• plannen
• taken uitvoeren
• reguleren van emoties

Wanneer heb je het nodig?

• Planning en Organisatie: Bij het maken van een planning voor een project of het organiseren van je dag.
• Impulsbeheersing: Wanneer je verleidingen moet weerstaan, zoals het weerstaan van de drang om je telefoon te pakken tijdens werk of studie.
• Flexibiliteit: Als je moet schakelen tussen taken of moet omgaan met onverwachte veranderingen.
• Doelgericht/doorzettingsvermogen: Bij het volhouden van een taak, zelfs als die moeilijk of saai is.
• Emotieregulatie: Wanneer je je emoties moet beheersen, bijvoorbeeld in stressvolle situaties of conflicten.
• Werkgeheugen: Als je informatie moet onthouden en manipuleren, zoals bij het volgen van een complexe instructie of het onthouden van een lijstje.
• Probleemoplossend vermogen: Bij het analyseren van een probleem en het bedenken van een oplossing.

Dagelijkse activiteiten, zowel op het werk/school, in sociale situaties, als bij persoonlijke taken

Casus: Lisa op Stage

Lisa is een eerstejaars MBO niveau 4 studente Verpleegkunde en loopt stage in een verpleeghuis. Ze heeft net haar takenlijst ontvangen van haar begeleider. Op de lijst staan verschillende taken, zoals medicijnen uitdelen, vitale functies meten, en een zorgplan bijwerken. Lisa vindt het moeilijk om te beslissen waar ze moet beginnen en voelt zich overweldigd.

Tijdens haar shift merkt ze dat ze steeds opnieuw in haar lijst kijkt omdat ze vergeet wat ze moet doen. Ze wil meteen beginnen met medicijnen uitdelen, maar dan herinnert ze zich dat eerst de vitale functies gemeten moeten worden. Ze merkt dat ze moeite heeft om te schakelen tussen taken en zich te herinneren wat er als volgende gedaan moet worden. Ook raakt ze snel afgeleid door gesprekken met collega's en patiënten, waardoor ze haar eigen planning uit het oog verliest.

Analyse van Executieve Functies:

Planning en Organisatie: Lisa heeft moeite met het plannen van haar taken en het bepalen van een logische volgorde om ze uit te voeren.

Werkgeheugen: Ze vergeet vaak wat de volgende stap is in haar takenlijst en moet steeds opnieuw kijken wat ze moet doen.

Flexibiliteit: Lisa vindt het lastig om snel te schakelen tussen verschillende taken, zoals van medicijnen uitdelen naar het meten van vitale functies.

Impulsbeheersing: Ze raakt gemakkelijk afgeleid door gesprekken en gebeurtenissen om haar heen, waardoor ze haar focus verliest.

Oplossing

Lisa kan haar takenlijst opdelen in kleinere stappen en een duidelijke volgorde maken van wat eerst moet gebeuren.

Oplossing

Ze kan een timer of herinneringen gebruiken om op tijd van taak te wisselen.

Oplossing

Het kan helpen om een rustig moment te zoeken om haar taken te ordenen, zodat ze minder snel wordt afgeleid door de omgeving.

Oplossing

Een kort overleg met haar begeleider om haar planning door te nemen kan ook helpen om beter overzicht te krijgen en zichzelf rust te geven.

Groepsdiscussie

OPDRACHT

1. Maak groepjes van 3

2. Bespreek hoe jij executieve functies gebruikt in je dagelijkse leven en welke voorbeelden kun jij benoemen?

3. Maak een woordweb met in het midden ''Executieve functies'' en schrijf je voorbeelden die je hebt besproken erbij

Bespreken

Brainstormactiviteit

• Maak met je groep een poster in Canva
• Groepen brainstormen over situaties waar executieve functies van belang zijn en noteren deze op de posters

Plenaire sessie

• Groepen presenteren hun poster aan de klas 
• Korte discussie en feedback op de presentaties

Huiswerk

• Reflecteer op een recente situatie waarbij een gebrek aan een executieve functie (bijvoorbeeld planning of zelfcontrole) een uitdaging vormde. 
• Beschrijf de situatie en hoe betere beheersing van die functie had kunnen helpen. 
• Bereid je voor om je reflectie in de volgende les te delen.

Terugblik leerdoelen

Aan het eind van deze les...

• Begrijp je wat executieve functies inhoud;
• Herken je het belang van executieve functies in het dagelijkse leven.

Welk cijfer zou jij jezelf willen geven voor je werkhouding tijdens de les vandaag?

110

Welk cijfer zou jij de les willen geven?

110

Ik heb de volgende feedback
voor deze les:

Vooruitblikken

Volgende les:

Les 2: Planning en Organisatie

Vergeet je het huiswerk niet te maken?